Lịch sử tập đoàn Walmart
Walmart được thành lập bởi Sam Walton, một doanh nhân người Mỹ, sinh ngày 29 tháng 3 năm 1918 tại Kingfisher, Oklahoma. Trước khi xây dựng đế chế bán lẻ, Walton có kinh nghiệm làm việc tại J.C. Penney và quản lý một cửa hàng tạp hóa nhỏ. Năm 1945, ông mua lại một chi nhánh của chuỗi cửa hàng Ben Franklin tại Newport, Arkansas, và bắt đầu áp dụng chiến lược bán hàng giá thấp để thu hút khách hàng. Thành công từ mô hình này đã đặt nền móng cho tầm nhìn kinh doanh của ông.
Ngày 2 tháng 7 năm 1962, Sam Walton mở cửa hàng Walmart đầu tiên tại Rogers, Arkansas. Ông tập trung vào các thị trấn nhỏ và vùng nông thôn – những nơi bị các “ông lớn” bán lẻ như Sears hay Kmart bỏ qua – với triết lý cung cấp hàng hóa giá rẻ cho tầng lớp lao động bình dân và trung lưu. Năm 1970, Walmart niêm yết trên sàn chứng khoán New York, đánh dấu bước ngoặt mở rộng quy mô. Từ đó, công ty phát triển nhanh chóng, ra mắt Sam’s Club (1983) và Walmart Supercenters (1988), đồng thời mở rộng ra quốc tế, bắt đầu từ Mexico (1991), rồi đến Canada, Trung Quốc, và nhiều quốc gia khác, hiện nay Walmart chưa sang Việt Nam!
Đến khi Sam Walton qua đời năm 1992, Walmart đã trở thành một trong những tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới. Gia tộc Walton tiếp tục nắm giữ hơn 50% cổ phần, biến Walmart thành công ty gia đình lớn nhất toàn cầu. Hiện nay, trụ sở chính của Walmart đặt tại Bentonville, Arkansas.
Walmart sở hữu bao nhiêu siêu thị và doanh thu khủng đến mức nào:
- Tính đến cuối năm 2024, Walmart vận hành khoảng 10.500 cửa hàng trên toàn cầu tại 24 quốc gia, dưới nhiều thương hiệu như Walmart (Mỹ, Canada), Sam’s Club, Walmex (Mexico), ASDA (Anh), và Seiyu (Nhật Bản). Con số này bao gồm các loại hình từ siêu thị giảm giá, đại siêu thị (supercenters), đến cửa hàng tiện lợi.
- Theo danh sách Fortune Global 500 năm 2024, doanh thu hàng năm của Walmart đạt khoảng 611 tỷ USD (năm tài chính kết thúc ngày 31/1/2024). Dự kiến doanh thu năm 2025 có thể tăng lên khoảng 620-630 tỷ USD, nhờ sự phát triển của thương mại điện tử và mở rộng thị trường quốc tế, dù chưa có số liệu chính thức cho năm nay.
Triết lý kinh doanh của Walmart, lý do tạo sự thành công của tập đoàn này
Triết lý kinh doanh của Walmart được Sam Walton xây dựng dựa trên nguyên tắc cốt lõi: “Tiết kiệm tiền. Sống tốt hơn” (Save Money. Live Better)
- Giá thấp hàng ngày (Everyday Low Price – EDLP): Walmart cam kết cung cấp sản phẩm với giá rẻ nhất có thể bằng cách cắt giảm chi phí vận hành, thương lượng mạnh mẽ với nhà cung cấp, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Riêng để phục vụ cho triết lý này, tập đoàn luôn tìm kiếm các giải pháp để tối ưu hóa chi phí và thay đổi công nghệ vận hành đã giúp cho tập đoàn này thành công rực rỡ.
- Phục vụ khách hàng: Tập trung vào tầng lớp lao động và trung lưu, đặc biệt ở các khu vực nông thôn, với mục tiêu đáp ứng mọi nhu cầu thiết yếu bằng giá cả phải chăng. Ngay từ ngày đầu thành lập Walton đã định hình giá rẻ và tập trung vào phân khúc khách hàng bình dân trung thấp tạo điều kiện cho việc phát triển sâu rộng ngày này của tập đoàn.
- Hiệu quả vận hành: Sam Walton tin rằng một hệ thống kinh doanh hiệu quả (logistics, quản lý kho, vận chuyển) là chìa khóa để duy trì giá thấp mà vẫn có lợi nhuận. Và như đã nói trên thì việc cải tiến và ứng dụng công nghệ vào vận hành đã giúp tập đoàn phát triển đột phá, gia tăng hiệu quả quản lý vận hành.
- Tôn trọng con người: Walton nhấn mạnh việc đối xử tốt với nhân viên (gọi là “cộng sự”) và khuyến khích tinh thần làm việc nhóm, dù thực tế cách áp dụng triết lý này gây tranh cãi. Triết lý “hỗ trợ người nghèo” “làm việc vì người nghèo” chính vì điều này đã tạo cho các nhân sự làm cho Walmart tự tin trong việc làm việc nhưng có sứ mệnh.
Triết lý này đã giúp Walmart vượt qua các đối thủ như Kmart hay Sears, trở thành nhà bán lẻ lớn nhất thế giới.
Tại sao Sam Walton khi còn sống bị chỉ trích bóc lột sức lao động?
Sam Walton và Walmart thường xuyên bị chỉ trích vì các cáo buộc liên quan đến bóc lột sức lao động, đặc biệt khi ông còn sống và trong giai đoạn đầu phát triển công ty. Lý do chính bao gồm:
- Mức lương thấp: Walmart nổi tiếng trả lương cho nhân viên ở mức tối thiểu hoặc gần mức tối thiểu theo luật định tại Mỹ. Nhiều nhân viên làm việc toàn thời gian nhưng vẫn phải dựa vào trợ cấp công cộng (như phiếu thực phẩm) để sống, làm dấy lên tranh cãi rằng công ty không trả lương đủ sống.
- Điều kiện làm việc: Nhân viên thường phải làm việc nhiều giờ, ca kíp dài, với áp lực cao để duy trì hiệu suất. Các báo cáo cho thấy Walmart cắt giảm nhân sự để tiết kiệm chi phí, dẫn đến tình trạng thiếu người phục vụ khách hàng và tăng khối lượng công việc cho mỗi nhân viên.
- Chống công đoàn: Walton và Walmart kiên quyết phản đối công đoàn lao động, cho rằng công đoàn làm giảm hiệu quả kinh doanh. Điều này khiến nhân viên không có tiếng nói tập thể để đấu tranh cho quyền lợi, bị coi là hành vi đàn áp lao động.
- Áp lực lên nhà cung cấp: Để giữ giá thấp, Walmart ép nhà cung cấp giảm giá thành, buộc họ phải cắt giảm chi phí lao động tại các nhà máy (đặc biệt ở nước ngoài), gián tiếp thúc đẩy bóc lột lao động trong chuỗi cung ứng.
Những chỉ trích này không chỉ nhắm vào Walton mà còn kéo dài đến nay, với nhiều nhóm cộng đồng, tổ chức lao động và môi trường cáo buộc Walmart ưu tiên lợi nhuận hơn con người. Nhưng hơn 2 triệu nhân sự tại Walmart vẫn tự hào khi cống hiến cho tập đoàn này
Walmart cạnh tranh tại Trung Quốc với thị trường giá rẻ nhưng vẫn kinh doanh tốt, tại sao làm được tại thị trường nổi tiếng giá rẻ?
Walmart gia nhập thị trường Trung Quốc vào năm 1996 và hiện vận hành khoảng 400 cửa hàng (bao gồm Sam’s Club), với doanh thu năm 2024 tại đây ước tính khoảng 17 tỷ USD (tăng 16% so với năm trước). Dù cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ giá rẻ địa phương (như JD.com, Pinduoduo) và thị trường đầy biến động, Walmart vẫn thành công nhờ các yếu tố sau:
- Chiến lược giá thấp kết hợp chất lượng: Dù Trung Quốc là thị trường giá rẻ, Walmart không chỉ cạnh tranh bằng giá mà còn cung cấp sản phẩm chất lượng ổn định, đặc biệt qua Sam’s Club – mô hình câu lạc bộ kho hàng phục vụ tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh. Chính vì chính sách Approved By Walmart, đã bảo được chất lượng nhưng giá vẫn thấp đã tạo thành công bất ngờ tại thị trường TQ, 1 thị trường siêu giá rẻ này.
- Tối ưu chuỗi cung ứng: Walmart áp dụng hệ thống logistics và quản lý kho hiệu quả từ Mỹ vào Trung Quốc, giảm chi phí vận hành và đảm bảo hàng hóa luôn sẵn có, điều mà nhiều đối thủ địa phương khó làm được ở quy mô lớn.
- Thích nghi văn hóa: Walmart điều chỉnh chiến lược để phù hợp với người tiêu dùng Trung Quốc, như mở rộng danh mục thực phẩm tươi sống (rất quan trọng tại đây) và hợp tác với nhà cung cấp địa phương để giảm giá thành. Nếu có điều kiện vào Walmart tại Trung Quốc chúng ta sẽ thấy hàng loạt các loa phát trực tiếp tại các quầy của các công ty địa phương, đúng là “như cái chợ” là có thật, việc này hoàn toàn trái ngược với Walmart tại Mỹ hoặc Châu Âu.
- Thương mại điện tử: Walmart hợp tác với JD.com (nắm 10% cổ phần) để phát triển kênh bán hàng online, tận dụng xu hướng mua sắm trực tuyến bùng nổ ở Trung Quốc, giúp tăng doanh số mà không cần mở thêm nhiều cửa hàng vật lý.
- Quy mô và sức mạnh thương lượng: Với vị thế toàn cầu, Walmart có thể đàm phán với nhà cung cấp để giữ giá thấp hơn đối thủ, ngay cả khi Bắc Kinh từng can thiệp (như vụ ép nhà cung cấp giảm giá năm 2025 bị cảnh báo).
——————————-
Walmart từ một cửa hàng nhỏ đã vươn lên thành tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới nhờ triết lý giá rẻ và hiệu quả vận hành. Dù bị chỉ trích vì các vấn đề lao động, mô hình kinh doanh của Sam Walton vẫn chứng minh sức mạnh, đặc biệt tại các thị trường cạnh tranh như Trung Quốc, nơi sự kết hợp giữa giá cả, chất lượng và chiến lược thông minh giúp họ duy trì thành công.
Tuy nhiên, chưa hiểu vì sao Walmart vẫn chưa vào Việt Nam, một thị trường 100 triệu dân, sức mua trẻ, hay là bị một số rào cản nào đó mà chúng ta chưa biết, cho dù Wamart đã có phòng mua hàng từ sớm tại Việt Nam!
