Các sàn TMĐT cần làm gì để vào thị trường Mỹ

Cuộc chiến thuế quan chưa có hồi kết nhưng các doanh nghiệp đặc biệt là các sàn TMĐT đã phải hứng chịu tác động của chính sách này, vậy cần làm gì lúc này?

Hành trình vượt bão thuế quan của các sàn TMĐT Trung Quốc và bài học cho doanh nghiệp Việt Nam

Câu chuyện kinh doanh: Chinh phục thị trường Mỹ giữa lằn ranh thuế quan

Năm 2022, trong một căn phòng họp hiện đại tại Boston, các giám đốc của Temu, sàn thương mại điện tử (TMĐT) thuộc PDD Holdings, Trung Quốc, đang đối mặt với một bài toán khó. Làm sao để chen chân vào thị trường TMĐT Mỹ, nơi Amazon và Walmart thống trị, trong khi các rào cản thuế quan từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung ngày càng siết chặt? Câu trả lời không chỉ nằm ở giá rẻ hay sản phẩm đa dạng, mà còn ở sự linh hoạt và sáng tạo trong mô hình kinh doanh. Cùng với Shein, AliExpress, và 1688, Temu đã viết nên một câu chuyện kinh doanh đầy cảm hứng, vượt qua thuế quan, chinh phục người tiêu dùng Mỹ, và để lại bài học quý giá cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Bối cảnh: Thị trường Mỹ và cơn bão thuế quan

Thị trường TMĐT Mỹ, với doanh thu hơn 1.000 tỷ USD năm 2024, là miền đất hứa cho mọi doanh nghiệp toàn cầu. Nhưng từ năm 2018, chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đã làm thay đổi cuộc chơi. Mỹ áp thuế quan lên tới 25% đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, từ quần áo, đồ điện tử đến đồ gia dụng. Các sàn TMĐT Trung Quốc, vốn phụ thuộc vào hàng hóa giá rẻ, phải đối mặt với chi phí tăng cao, đe dọa lợi thế cạnh tranh. Người tiêu dùng Mỹ, dù yêu thích giá thấp, lại đòi hỏi giao hàng nhanh, chất lượng ổn định, và trải nghiệm mua sắm mượt mà. Làm thế nào để các sàn TMĐT Trung Quốc vừa vượt qua thuế quan, vừa cạnh tranh với Amazon?

Chiến lược đột phá của Temu, Shein, và các sàn Trung Quốc

Temu, ra mắt tại Mỹ tháng 9/2022, chọn cách tiếp cận táo bạo. Thay vì cạnh tranh trực diện với Amazon về quy mô, họ tập trung vào giá siêu rẻ và trải nghiệm mua sắm độc đáo. Temu áp dụng mô hình C2M (Consumer-to-Manufacturer), kết nối trực tiếp khách hàng với nhà sản xuất, loại bỏ trung gian để giảm giá. Một chiếc áo thun trên Temu có thể chỉ 4-6 USD, rẻ hơn nhiều so với Amazon.

Shein, chuyên về thời trang nhanh, lại dùng dữ liệu lớn và AI để dự đoán xu hướng, sản xuất hàng loạt sản phẩm hợp mốt với số lượng nhỏ, và đưa ra thị trường trong vòng 7-10 ngày. Giao diện ứng dụng bắt mắt, khuyến mãi liên tục, và chiến dịch quảng cáo rầm rộ trên TikTok đã giúp Shein chiếm lòng giới trẻ Mỹ.

AliExpress và 1688 (thuộc Alibaba) nhắm đến doanh nghiệp nhỏ và người mua sỉ. Họ cung cấp hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, tận dụng chuỗi cung ứng mạnh mẽ. Để cải thiện tốc độ giao hàng, các sàn này đầu tư vào kho bãi tại Mỹ và hợp tác với FedEx, UPS, rút ngắn thời gian giao từ 2-3 tuần xuống còn 4-7 ngày.

Ảnh hưởng của thuế quan và cách các sàn Trung Quốc đối phó

Thuế quan đã làm tăng chi phí nhập khẩu, khiến giá bán của nhiều sản phẩm trên Temu, Shein, và AliExpress có nguy cơ kém hấp dẫn. Ngoài ra, Mỹ đang xem xét đóng lỗ hổng de minimis, một quy định miễn thuế cho các lô hàng dưới = dưới 800 USD. Nếu quy định này bị siết chặt, các sàn TMĐT Trung Quốc sẽ đối mặt với chi phí cao hơn, đặc biệt với các lô hàng nhỏ lẻ – mô hình cốt lõi của Shein và Temu.

Để cạnh tranh khi bị đánh thuế cao, các sàn Trung Quốc đã triển khai các chiến lược thông minh:

Chuyển kho bãi sang nước thứ ba: Temu và AliExpress đặt kho bãi tại các nước như Việt Nam, Thái Lan, và Mexico, nơi có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ, giúp giảm hoặc tránh thuế quan. Ví dụ, hàng hóa từ Việt Nam nhập vào Mỹ được hưởng ưu đãi thuế từ CPTPP hoặc các thỏa thuận song phương.
Sản xuất tại chỗ: Shein bắt đầu hợp tác với các nhà máy tại Mexico và Thổ Nhĩ Kỳ để sản xuất một phần sản phẩm, tận dụng chi phí lao động thấp và né thuế nhập khẩu từ Trung Quốc.
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Các sàn sử dụng công nghệ AI để dự đoán nhu cầu, giảm tồn kho, và tối ưu hóa vận chuyển. Ví dụ, Temu hợp tác với các công ty logistics Mỹ để gom nhiều đơn hàng nhỏ vào một container lớn, giảm chi phí vận chuyển trên mỗi sản phẩm.
Tăng giá trị đơn hàng: Temu khuyến khích khách hàng mua số lượng lớn hơn thông qua giảm giá theo combo hoặc miễn phí vận chuyển cho đơn hàng trên một mức nhất định, giúp bù đắp chi phí thuế quan.
Đẩy mạnh thương hiệu và dịch vụ: Shein và Temu đầu tư vào quảng cáo, cải thiện dịch vụ khách hàng, và xây dựng chính sách đổi trả minh bạch để giữ chân khách, ngay cả khi giá tăng nhẹ do thuế.

Và liệu có thành công giữa lằn ranh!

Dù đối mặt với thuế quan, các sàn TMĐT Trung Quốc vẫn đạt thành tựu ấn tượng. Temu ghi nhận hơn 100 triệu người dùng tại Mỹ chỉ sau 2 năm, trở thành ứng dụng mua sắm hàng đầu trên App Store. Shein đạt doanh thu toàn cầu hơn 30 tỷ USD năm 2024, với Mỹ chiếm phần lớn. AliExpress và 1688 củng cố vị thế trong phân khúc B2B, phục vụ hàng triệu doanh nghiệp nhỏ. Họ đã chứng minh rằng, với sự linh hoạt và sáng tạo, thuế quan không phải là rào cản bất khả thi.

Bài học và hành động cho doanh nghiệp Việt Nam

Câu chuyện của Temu, Shein, AliExpress, và 1688 là minh chứng cho khả năng thích nghi trong môi trường kinh doanh khắc nghiệt. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực TMĐT, xuất khẩu, và sản xuất, đây là cơ hội để học hỏi và hành động. Dưới đây là các bài học và gợi ý cụ thể:

1. Tận dụng hiệp định thương mại tự do (FTA): Các sàn Trung Quốc né thuế bằng cách đặt kho bãi hoặc sản xuất tại các nước có FTA với Mỹ, như Việt Nam hoặc Mexico.

Doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng các FTA mà Việt Nam tham gia, như EVFTA, CPTPP, hoặc RCEP, để xuất khẩu sang EU, Mỹ, và châu Á với thuế suất ưu đãi.
Các sàn TMĐT như Tiki, Sendo, hoặc Shopee Việt Nam có thể hợp tác với nhà sản xuất nội địa để xuất khẩu sản phẩm Việt Nam (như dệt may, giày dép, nông sản) sang các thị trường lớn, tránh phụ thuộc vào hàng Trung Quốc.
Tìm hiểu các quy định thuế quan tại thị trường mục tiêu để tối ưu hóa chi phí. Ví dụ, các sản phẩm “Made in Vietnam” có thể được miễn thuế khi xuất sang Mỹ nếu đáp ứng quy tắc xuất xứ.

2. Đầu tư vào công nghệ và chuỗi cung ứng: Temu và Shein sử dụng AI và dữ liệu lớn để tối ưu hóa sản xuất, vận chuyển, và dự đoán nhu cầu, giúp giảm chi phí ngay cả khi bị đánh thuế.

Đầu tư vào công nghệ AI để phân tích hành vi khách hàng và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Ví dụ, các công ty như Vinamilk có thể dùng AI để dự đoán nhu cầu sữa tại Mỹ và điều chỉnh sản lượng.
Hợp tác với các công ty logistics nội địa (như Giao Hàng Nhanh, Viettel Post) hoặc quốc tế để giảm chi phí vận chuyển và rút ngắn thời gian giao hàng.
Xây dựng kho bãi tại các nước láng giềng như Thái Lan, Singapore để tận dụng vị trí địa lý và giảm chi phí nhập khẩu vào các thị trường lớn.

3. Xây dựng thương hiệu và lòng tin: Shein và Temu đầu tư vào quảng cáo trên TikTok, Instagram, và cải thiện dịch vụ khách hàng để vượt qua định kiến về hàng Trung Quốc.

Tăng cường quảng bá trên mạng xã hội, đặc biệt là TikTok Shop và Zalo, để tiếp cận khách hàng trẻ Việt Nam và quốc tế. Các thương hiệu như Biti’s Hunter có thể hợp tác với KOLs để quảng bá sản phẩm.
Xây dựng thương hiệu gắn với giá trị Việt Nam, như chất lượng cao, bền vững, hoặc văn hóa truyền thống. Ví dụ, The Coffee House đã thành công nhờ câu chuyện cà phê Việt.
Cung cấp chính sách đổi trả rõ ràng và dịch vụ khách hàng đa ngôn ngữ để phục vụ thị trường quốc tế.

4. Đa dạng hóa thị trường và sản phẩm: Các sàn Trung Quốc không chỉ tập trung vào Mỹ mà còn mở rộng sang châu Âu, Đông Nam Á, và Mỹ Latinh để giảm rủi ro từ thuế quan.

Doanh nghiệp Việt Nam nên đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, bắt đầu từ các nước ASEAN, Nhật Bản, hoặc Hàn Quốc, trước khi nhắm đến Mỹ hoặc EU.
Phát triển sản phẩm phù hợp với xu hướng toàn cầu, như thực phẩm hữu cơ, thời trang bền vững, hoặc đồ thủ công mỹ nghệ. Ví dụ, An Phước có thể đẩy mạnh xuất khẩu áo sơ mi cao cấp sang châu Âu.
Thử nghiệm các kênh bán hàng mới, như Amazon Global Selling hoặc Etsy, để tiếp cận khách hàng cá nhân tại Mỹ.

5. Đối phó với cạnh tranh từ Trung Quốc tại Việt Nam: Temu và 1688 đã thâm nhập Việt Nam từ 2023-2024, đe dọa các sàn nội địa nhờ giá rẻ và giao hàng nhanh.

Các sàn TMĐT Việt Nam cần cải thiện tốc độ giao hàng và đa dạng hóa sản phẩm. Ví dụ, Tiki có thể hợp tác với các nhà sản xuất nội địa để cung cấp hàng hóa độc quyền.
Hỗ trợ nhà bán hàng Việt Nam qua phí thấp, đào tạo kỹ năng bán hàng trực tuyến, và chương trình khuyến mãi hấp dẫn.
Tập trung vào các sản phẩm mang bản sắc Việt Nam, như cà phê, mây tre đan, hoặc đồ thêu tay, để tạo sự khác biệt với hàng Trung Quốc.

6. Chuẩn bị cho các thay đổi pháp lý: Các sàn Trung Quốc chủ động thích nghi với các quy định mới, như khả năng siết chặt lỗ hổng de minimis tại Mỹ.

Thành lập bộ phận pháp lý hoặc thuê tư vấn để theo dõi các thay đổi về thuế quan và quy định thương mại tại thị trường mục tiêu.
Tham gia các hiệp hội doanh nghiệp, như VCCI hoặc AmCham, để cập nhật thông tin và tìm kiếm cơ hội hợp tác.
Chuẩn bị các kịch bản ứng phó, như chuyển sản xuất sang các nước ASEAN hoặc tăng giá trị đơn hàng để bù đắp chi phí thuế.

Biến thách thức thành cơ hội

Hành trình của Temu, Shein, AliExpress, và 1688 tại Mỹ là câu chuyện về sự kiên trì, sáng tạo, và khả năng thích nghi trong bối cảnh thuế quan khắc nghiệt. Họ đã chứng minh rằng, dù đối mặt với chi phí cao hay cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp vẫn có thể thành công bằng cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tận dụng công nghệ, và xây dựng lòng tin khách hàng.