Lịch sử hình thành và các giai đoạn phát triển của GoPro
Giai đoạn khởi đầu (2002-2004):
GoPro được sáng lập bởi Nick Woodman vào năm 2002. Ý tưởng ban đầu xuất phát từ chuyến đi lướt sóng ở Australia, khi Woodman nhận thấy những người lướt sóng nghiệp dư không có thiết bị phù hợp để quay phim bản thân.
Sống cùng bố mẹ và làm việc 20 giờ mỗi ngày, Woodman phát triển nguyên mẫu đầu tiên: một chiếc camera film 35mm giá 30 USD đặt trong hộp chống nước, đeo trên cổ tay, bán với giá 150 USD. Năm 2004, GoPro bán được vài trăm chiếc camera film, đánh dấu bước khởi đầu khiêm tốn.
Giai đoạn phát triển và bùng nổ (2005-2014):
GoPro nhanh chóng chuyển từ camera film sang camera kỹ thuật số, tập trung vào tính bền bỉ, chống nước, và khả năng ghi lại những khoảnh khắc hành động.
Đến năm 2013, doanh thu đạt gần 1 tỷ USD với 3,8 triệu chiếc camera Hero HD được bán ra. Năm 2014, GoPro IPO thành công trên sàn Nasdaq, đạt định giá 11 tỷ USD, trở thành biểu tượng của camera hành động và văn hóa phiêu lưu mạo hiểm.
Hàng triệu video trên YouTube sử dụng GoPro đã giúp thương hiệu này trở thành từ đồng nghĩa với tinh thần trẻ trung và adrenaline.
Giai đoạn suy thoái (2015-nay):
Sau đỉnh cao, GoPro bắt đầu đối mặt với khó khăn do mở rộng quá nhanh, chi tiêu bừa bãi, và thiếu đổi mới. Số nhân viên tăng gấp đôi lên hơn 1.600 người, trong khi ngân sách nghiên cứu và phát triển (R&D) bị cắt giảm từ 358,9 triệu USD (2016) xuống 153,8 triệu USD (2019). Điều này dẫn đến sản phẩm kém cạnh tranh, chất lượng không ổn định, và dịch vụ khách hàng suy giảm. Mảng drone Karma thất bại, buộc công ty đóng cửa và sa thải hàng trăm nhân viên vào năm 2018, giảm lực lượng lao động từ 1.254 xuống dưới 1.000 người.
Doanh thu kênh bán lẻ và GoPro.com (bao gồm dịch vụ đăng ký) giảm 48% trong Q1/2024 so với cùng kỳ. Tỷ lệ thanh khoản chỉ còn 0,95, dòng tiền âm liên tục, và tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu tăng từ 0,23 lên 0,81, khiến nguy cơ phá sản ngày càng cao.
Và lịch sử của người sáng lập
Nick Woodman, sinh năm 1975, là một doanh nhân người Mỹ đam mê lướt sóng. Trước GoPro, anh trải qua hai thất bại khởi nghiệp:
- Startup thương mại điện tử đầu tiên sụp đổ hoàn toàn.
- Dự án thứ hai đốt cháy 4 triệu USD trong bong bóng dot-com.
Thất bại đưa Woodman đến chuyến lướt sóng 5 tháng ở Australia, nơi anh nảy ra ý tưởng về GoPro. Ở tuổi 26, anh trở về sống với bố mẹ, dành hai năm phát triển nguyên mẫu camera. Với tinh thần kiên trì, Woodman xây dựng GoPro từ con số 0, trở thành CEO được trả lương cao nhất Mỹ năm 2015 với 285 triệu USD, gấp đôi lợi nhuận ròng của công ty. Tuy nhiên, sự kiêu ngạo và quyết định sai lầm, như cắt giảm R&D và mở rộng không kiểm soát, góp phần đẩy GoPro vào khủng hoảng. Woodman đã giảm lương xuống 1 USD để cứu công ty, nhưng nỗ lực này được đánh giá là quá muộn.
Ý tưởng GoPro và lý do thành công
Ý tưởng GoPro:
Ý tưởng của GoPro xuất phát từ nhu cầu thực tế: cung cấp camera nhỏ gọn, bền bỉ, chống nước, dễ sử dụng để ghi lại những khoảnh khắc hành động mà các thiết bị thông thường không thể đáp ứng.
oodman nhận thấy thị trường ngách cho những người đam mê thể thao mạo hiểm (lướt sóng, trượt tuyết, nhảy dù) cần thiết bị quay phim chuyên dụng. Sản phẩm đầu tiên đơn giản nhưng đáp ứng đúng nhu cầu: một camera giá rẻ trong vỏ chống nước, dễ gắn lên người hoặc thiết bị.
Lý do thành công:
- Đáp ứng nhu cầu thị trường ngách: GoPro tiên phong trong thị trường camera hành động, phục vụ những người đam mê phiêu lưu, một phân khúc chưa được khai thác mạnh mẽ trước đó.
- Thương hiệu gắn với văn hóa: GoPro không chỉ bán camera mà còn bán “ước mơ phiêu lưu”. Các video do người dùng quay trên YouTube đã tạo hiệu ứng lan tỏa, biến GoPro thành biểu tượng của lối sống năng động.
- Sản phẩm sáng tạo ban đầu: Camera GoPro nhỏ gọn, bền, và chống nước, phù hợp với các hoạt động khắc nghiệt, khác biệt so với các máy quay cồng kềnh thời bấy giờ.
- Chiến lược marketing cộng đồng: GoPro khuyến khích người dùng chia sẻ video, xây dựng cộng đồng mạnh mẽ, giúp thương hiệu lan tỏa mà không cần chi phí quảng cáo lớn.
- IPO thành công: Đợt IPO năm 2014 huy động 420 triệu USD, cung cấp nguồn vốn để mở rộng quy mô và củng cố vị thế.
Hạn chế dẫn đến suy thoái:
Sự thành công ban đầu khiến GoPro rơi vào “ảo tưởng sức mạnh”. Công ty không thích ứng với xu hướng thị trường, như sự cạnh tranh từ các thương hiệu giá rẻ và sự phổ biến của camera trên smartphone. Việc cắt giảm R&D làm sản phẩm mất tính cạnh tranh, trong khi thất bại ở mảng drone và dịch vụ khách hàng kém đã làm xói mòn niềm tin.
Bài học cho các start up: Câu chuyện của GoPro mang lại nhiều bài học quý giá cho các startup, đặc biệt về cách xây dựng, phát triển và duy trì thành công lâu dài.
- Tập trung vào giá trị cốt lõi và đổi mới liên tục:
GoPro thành công nhờ đáp ứng nhu cầu ngách (camera hành động cho thể thao mạo hiểm). Tuy nhiên, việc cắt giảm ngân sách R&D và không cải tiến sản phẩm trước sự cạnh tranh từ smartphone và các thương hiệu giá rẻ khiến công ty mất lợi thế.
Các startup cần không ngừng đổi mới, cải tiến sản phẩm/dịch vụ để duy trì tính cạnh tranh. Đừng ngủ quên trên chiến thắng hoặc bỏ qua xu hướng thị trường. - Quản lý tài chính cẩn trọng:
GoPro mở rộng quá nhanh, tăng nhân sự gấp đôi và chi tiêu bừa bãi trong khi lợi nhuận không theo kịp. Tỷ lệ thanh khoản giảm xuống 0,95 và dòng tiền âm là dấu hiệu của quản lý tài chính yếu kém.
Startup cần cân bằng giữa đầu tư để tăng trưởng và duy trì dòng tiền lành mạnh. Tránh chi tiêu quá mức khi chưa có nguồn thu ổn định. - Lắng nghe khách hàng và thị trường:
GoPro thất bại trong việc cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng, dẫn đến mất lòng tin. Ví dụ, mảng drone Karma thất bại do lỗi kỹ thuật và thiếu sự chuẩn bị.
Startup phải luôn đặt khách hàng làm trung tâm, thu thập phản hồi và điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ để đáp ứng nhu cầu thực tế. - Tránh “ảo tưởng sức mạnh”:
Thành công ban đầu và IPO trị giá 11 tỷ USD khiến GoPro và CEO Nick Woodman trở nên tự mãn. Việc CEO tự thưởng 285 triệu USD lương trong khi công ty gặp khó khăn cho thấy sự thiếu thực tế trong quản trị.
Lãnh đạo startup cần giữ sự khiêm tốn, tránh tự mãn với thành công tạm thời. Quyết định chiến lược phải dựa trên dữ liệu và tầm nhìn dài hạn. - Đa dạng hóa nhưng có kiểm soát:
GoPro thất bại khi lấn sân sang mảng drone và các lĩnh vực khác mà không có đủ năng lực hoặc nghiên cứu thị trường.
Startup có thể đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ để giảm rủi ro, nhưng cần nghiên cứu kỹ lưỡng và tận dụng thế mạnh cốt lõi, tránh mở rộng mù quáng. - Xây dựng văn hóa và đội ngũ bền vững:
GoPro sa thải hàng trăm nhân viên và giảm quy mô từ 1.600 xuống dưới 1.000 người do mở rộng không bền vững. Điều này làm suy yếu tinh thần đội ngũ và năng lực vận hành.
Startup cần xây dựng đội ngũ phù hợp với quy mô và mục tiêu, đồng thời duy trì văn hóa doanh nghiệp tích cực để giữ chân nhân tài. - Tận dụng sức mạnh cộng đồng:
GoPro thành công lớn nhờ chiến lược marketing dựa trên nội dung do người dùng tạo ra (UGC), với hàng triệu video trên YouTube quảng bá thương hiệu. Tuy nhiên, công ty không tiếp tục đầu tư vào cộng đồng này khi gặp khó khăn.
Startup nên xây dựng và duy trì cộng đồng khách hàng trung thành, tận dụng UGC và các nền tảng xã hội để quảng bá hiệu quả với chi phí thấp. - Chuẩn bị cho cạnh tranh và thay đổi công nghệ:
Sự phát triển của camera trên smartphone và các đối thủ giá rẻ đã khiến GoPro mất thị phần. Công ty không kịp thích nghi với những thay đổi công nghệ này.
Startup cần dự đoán và thích nghi với xu hướng công nghệ, đồng thời xây dựng lợi thế cạnh tranh khó sao chép.
GoPro từ một startup đổi mới đã trở thành đế chế 11 tỷ USD nhờ ý tưởng độc đáo và chiến lược đúng đắn. Tuy nhiên, sự kiêu ngạo, quản lý yếu kém, và thiếu đổi mới đã đẩy công ty đến bờ vực phá sản. Câu chuyện của GoPro là bài học về sự mong manh của thành công trong kinh doanh
