10 khủng hoảng thương hiệu tồi tệ nhất lịch sử

Những khủng hoảng tồi tệ nhất của các tập đoàn hàng đầu thế giới: Dưới đây là phân tích các khủng hoảng nổi bật của các tập đoàn lớn hàng đầu thế giới.

1. Coca-Cola: Nhiễm clo và rác thải nhựa

• Nhiễm clo (2025): Sản phẩm Coca-Cola bị thu hồi ở châu Âu do nhiễm clo ở mức cao, gây lo ngại về sức khỏe. Tại Việt Nam, sản phẩm vẫn được bán rộng rãi, làm dấy lên nghi vấn về kiểm soát chất lượng không đồng bộ.
• Rác thải nhựa: Coca-Cola bị chỉ trích vì sản xuất hàng tỷ chai nhựa mỗi năm, góp phần vào ô nhiễm môi trường toàn cầu.
• Do chuỗi cung ứng phức tạp, thiếu tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng đồng bộ, và phản ứng chậm ở các thị trường như Việt Nam.
• Và rác thải nhựa phụ thuộc vào bao bì nhựa giá rẻ, chi phí chuyển đổi sang bao bì xanh cao, và hạ tầng tái chế yếu ở nhiều quốc gia.
• Cách khắc phục:
  • Nhiễm clo: Thu hồi sản phẩm nhanh chóng, công khai thông tin minh bạch, và áp dụng công nghệ giám sát chất lượng thời gian thực.
  • Rác thải nhựa: Tăng sử dụng nhựa tái chế, đầu tư vào bao bì thân thiện môi trường, và hợp tác xây dựng hạ tầng tái chế.
• Coca-Cola cam kết giảm nhựa nguyên sinh và tăng tái chế, nhưng tiến độ chậm và vụ nhiễm clo vẫn gây tranh cãi.

2. Boeing: Tai nạn 737 MAX (2018-2019)

• Hai vụ tai nạn máy bay 737 MAX khiến 346 người thiệt mạng, dẫn đến lệnh cấm bay toàn cầu.
• Lý do là lỗi thiết kế hệ thống MCAS, thiếu minh bạch trong báo cáo an toàn, và phản ứng ban đầu thiếu đồng cảm.
• Cách khắc phục: Sửa lỗi phần mềm, cải thiện quy trình kiểm tra an toàn, thay đổi lãnh đạo, và truyền thông nhấn mạnh cam kết an toàn.
• Máy bay 737 MAX được phép bay lại vào 2020, nhưng Boeing mất hàng tỷ USD và danh tiếng bị ảnh hưởng lâu dài.

3. Facebook (Meta): Cambridge Analytica (2016)

• Khủng hoảng từ dữ liệu hàng triệu người dùng bị lạm dụng cho mục đích chính trị, gây mất lòng tin vào Meta.
• Lý do là quản lý dữ liệu yếu kém, ưu tiên lợi nhuận hơn đạo đức, và phản ứng ban đầu thiếu minh bạch.
• Facebook cải thiện chính sách bảo mật, đầu tư vào công nghệ kiểm soát nội dung, và công khai xin lỗi.
• Meta chịu phạt nặng, nhưng vẫn duy trì vị thế nhờ quy mô lớn, dù lòng tin người dùng giảm.

4. BP: Tràn dầu Deepwater Horizon (2010)

• Vụ nổ giàn khoan gây tràn dầu lớn nhất lịch sử Mỹ, làm chết 11 người và gây thiệt hại môi trường nghiêm trọng.
• Lý do sau đó được phát hiện là cắt giảm chi phí an toàn, bỏ qua cảnh báo, và phản ứng ban đầu thiếu trách nhiệm.
• Sau đó BP đã phải chi hàng tỷ USD bồi thường, cải thiện tiêu chuẩn an toàn, và đầu tư vào năng lượng tái tạo.
• BP dần khôi phục hình ảnh, nhưng vẫn bị giám sát chặt chẽ.

5. Volkswagen: Dieselgate (2015)

• Volkswagen cài phần mềm gian lận để vượt qua kiểm tra khí thải, ảnh hưởng đến 11 triệu xe trên toàn cầu.
• Văn hóa doanh nghiệp ưu tiên lợi nhuận, thiếu đạo đức, và quản trị nội bộ yếu kém và hệ lụy là CEO bị truy tố ra tòa.
• Cách khắc phục Volkswagen đã xin lỗi công khai, bồi thường hàng tỷ USD, đầu tư vào xe điện, và cải tổ lãnh đạo.
• Volkswagen chuyển hướng sang xe điện, nhưng danh tiếng bị tổn hại và chi phí xử lý khủng hoảng rất lớn.

6. Johnson & Johnson: Khủng hoảng bột talc gây ung thư (2018-2020)

• Johnson & Johnson (J&J) bị kiện vì bột talc trẻ em có chứa amiăng, một chất gây ung thư, dẫn đến hàng ngàn vụ kiện và khoản bồi thường hàng tỷ USD.
• Lý do:
  • Thiếu kiểm soát chất lượng trong chuỗi cung ứng nguyên liệu talc.
  • Phản ứng ban đầu phủ nhận cáo buộc, làm gia tăng sự bất mãn từ công chúng.
  • Quản trị nội bộ không 6phát hiện kịp thời vấn đề, mặc dù có báo cáo nội bộ về nguy cơ từ nhiều năm trước.
• Cách khắc phục:
  • J&J ngừng bán bột talc tại Mỹ và Canada, chuyển sang sản phẩm thay thế dựa trên tinh bột ngô.
  • Chi hơn 4 tỷ USD để giải quyết các vụ kiện và cam kết minh bạch hơn về an toàn sản phẩm.
  • Tăng cường kiểm tra chất lượng và cải thiện truyền thông để khôi phục lòng tin.
• Danh tiếng J&J bị tổn hại nghiêm trọng, nhưng công ty vẫn duy trì vị thế nhờ danh mục sản phẩm đa dạng. Các vụ kiện vẫn tiếp diễn.

7. Nestlé: Nước đóng chai và lao động trẻ em (2015-2023)

• Nestlé bị chỉ trích vì khai thác nước ngầm quá mức ở các khu vực khan hiếm nước (như California) để sản xuất nước đóng chai.
• Báo cáo năm 2016-2023 tiết lộ Nestlé liên quan đến chuỗi cung ứng ca cao sử dụng lao động trẻ em ở Tây Phi.
• Lý do khủng hoảng:
  • Ưu tiên lợi nhuận hơn tác động môi trường và xã hội.
  • Thiếu giám sát chuỗi cung ứng, đặc biệt với các nhà cung cấp ở các nước đang phát triển.
  • Phản ứng chậm trễ, tập trung vào biện minh thay vì hành động cụ thể.
• Cách khắc phục:
  • Nestlé cam kết giảm khai thác nước ở các khu vực nhạy cảm và đầu tư vào các dự án cung cấp nước sạch.
  • Xây dựng chương trình giám sát lao động trẻ em trong chuỗi cung ứng ca cao, hợp tác với các tổ chức phi chính phủ.
  • Tăng cường truyền thông về trách nhiệm xã hội, nhưng bị chỉ trích là thiếu minh bạch.
• Nestlé vẫn đối mặt với áp lực từ các nhà hoạt động, nhưng cải thiện phần nào hình ảnh thông qua các sáng kiến bền vững.

8. Samsung: Galaxy Note 7 phát nổ (2016)

• Pin của điện thoại Galaxy Note 7 bị lỗi, gây cháy nổ, dẫn đến thu hồi toàn cầu và thiệt hại hơn 5 tỷ USD.
• Do lỗi thiết kế và sản xuất pin, kết hợp với áp lực ra mắt sản phẩm nhanh để cạnh tranh với Apple.
• Kiểm tra chất lượng không đủ nghiêm ngặt trước khi đưa ra thị trường.
• Phản ứng ban đầu chậm, chỉ thu hồi từng phần trước khi thực hiện toàn cầu.
• Cách Samsung khắc phục:
  • Thu hồi toàn bộ sản phẩm, cung cấp thiết bị thay thế và hoàn tiền.
  • Công khai xin lỗi, cải thiện quy trình kiểm tra pin với quy trình kiểm tra 8 điểm.
  • Tăng cường truyền thông về an toàn và ra mắt sản phẩm mới để lấy lại lòng tin.
• Samsung khôi phục danh tiếng nhờ phản ứng quyết liệt và thành công của các dòng sản phẩm sau như Galaxy S8.

9. Wells Fargo: Vụ mở tài khoản giả (2016)

• Wells Fargo bị phát hiện nhân viên mở hàng triệu tài khoản giả để đạt chỉ tiêu doanh số, ảnh hưởng đến hàng triệu khách hàng.
• Lý do là văn hóa doanh nghiệp gây áp lực cao lên nhân viên, khuyến khích hành vi phi đạo đức.
• Và quản trị yếu kém, ban lãnh đạo không phát hiện hoặc bỏ qua các báo cáo nội bộ về gian lận.
• Phản ứng ban đầu thiếu minh bạch, đổ lỗi cho nhân viên cấp thấp.
• Sau đó Wells Fargo sa thải hàng ngàn nhân viên, thay đổi lãnh đạo cấp cao, và bồi thường 185 triệu USD.
• Cải tổ văn hóa doanh nghiệp, loại bỏ chỉ tiêu doanh số không thực tế.
• Tăng cường truyền thông để xin lỗi và cam kết minh bạch.
• Wells Fargo đã làm mất lòng tin từ khách hàng và bị giám sát chặt chẽ, nhưng dần khôi phục nhờ cải cách nội bộ.

10. ExxonMobil: Lừa dối về biến đổi khí hậu (2015-2019)

• ExxonMobil bị cáo buộc che giấu nghiên cứu nội bộ về tác động của nhiên liệu hóa thạch đến biến đổi khí hậu từ những năm 1970, trong khi tài trợ các nhóm phủ nhận biến đổi khí hậu.
• Lý do khủng hoảng:
  • Ưu tiên lợi nhuận từ ngành dầu khí hơn trách nhiệm xã hội.
  • Thiếu minh bạch trong việc công khai dữ liệu khoa học.
  • Phản ứng ban đầu phủ nhận cáo buộc, làm gia tăng tranh cãi.
• Cách khắc phục:
  • ExxonMobil cam kết đầu tư vào năng lượng tái tạo và công khai báo cáo về rủi ro khí hậu.
  • Hợp tác với các cơ quan quản lý để giải quyết các vụ kiện.
  • Tăng cường truyền thông về các sáng kiến xanh, nhưng bị chỉ trích là “greenwashing” (quảng bá xanh không thực chất).
• ExxonMobil vẫn đối mặt với các vụ kiện và áp lực từ nhà đầu tư, nhưng duy trì vị thế trong ngành năng lượng.

2. Lý do chung dẫn đến các khủng hoảng

1. Ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn: Các công ty như Volkswagen và BP đặt lợi nhuận lên trên an toàn hoặc đạo đức, dẫn đến sai lầm nghiêm trọng.
2. Quản trị yếu kém: Lỗi trong kiểm soát chất lượng (Coca-Cola), thiết kế sản phẩm (Boeing), hoặc quản lý dữ liệu (Meta) đều bắt nguồn từ thiếu giám sát.
3. Phản ứng chậm hoặc thiếu minh bạch: Phủ nhận hoặc giảm nhẹ vấn đề (Coca-Cola tại Việt Nam, Boeing, Meta) làm gia tăng sự bất mãn.
4. Chuỗi cung ứng phức tạp: Các tập đoàn lớn như Coca-Cola và Volkswagen gặp khó khăn trong việc đồng bộ tiêu chuẩn trên toàn cầu.
5. Thiếu trách nhiệm xã hội: Không nắm bắt xu hướng như bảo vệ môi trường (Coca-Cola) hoặc bỏ qua tác động xã hội (Meta) làm tổn hại danh tiếng.

Trong khủng hoảng, các tập đoàn cần minh bạch, đầu tư vào trách nhiệm xã hội, và đồng bộ tiêu chuẩn toàn cầu. Những bài học này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi đạo đức và bền vững từ các thương hiệu lớn.