Chính quyền Trump đã công bố mức thuế 46% áp lên hàng hóa Việt Nam, sẽ có tác động lớn đến quan hệ ngoại giao và thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, vậy sẽ tác động ra sao? thuế 46% áp vào các nhóm ngành nào?
1. Các nhóm ngành chịu tác động trực tiếp từ thuế 46%
Mức thuế 46% sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ, bao gồm:
- Dệt may: Sản phẩm quần áo, vải vóc là mặt hàng xuất khẩu lớn sang Mỹ.
- Da giày: Giày dép, đặc biệt là giày thể thao, chiếm tỷ trọng đáng kể.
- Điện tử: Linh kiện, thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính) từ các công ty đa quốc gia.
- Gỗ và nội thất: Sản phẩm gỗ gia dụng, bàn ghế, tủ kệ.
- Thủy sản: Tôm, cá tra, cá ba sa là các mặt hàng xuất khẩu quan trọng.
2. Số liệu xuất siêu sang Mỹ và các công ty sản xuất chính là những ai?
Dựa trên dữ liệu thương mại năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 136,463 tỷ USD, trong khi nhập khẩu từ Mỹ chỉ khoảng 13,561 tỷ USD, dẫn đến xuất siêu khoảng 122,9 tỷ USD. Dưới đây là số liệu ước tính cho các ngành chủ lực:
- Hàng Dệt may, hiện nay đang dịch chuyển ra khỏi Việt Nam, 1 phần sang Bangladesh và một số nước:
- Xuất khẩu sang Mỹ: 18-20 tỷ USD (chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam).
- Công ty sản xuất chính: Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), các nhà máy gia công cho Nike, Adidas, Uniqlo.
- Mặt hàng Da giày:
- Xuất khẩu sang Mỹ: 10-12 tỷ USD (chiếm 35-40% tổng kim ngạch ngành).
- Công ty sản xuất chính: Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (sản xuất cho Nike), Công ty TNHH TaeKwang Vina.
- Điện tử:
- Xuất khẩu sang Mỹ: 40-50 tỷ USD (ngành lớn nhất trong xuất khẩu sang Mỹ).
- Công ty sản xuất chính: Samsung Electronics Việt Nam (chiếm hơn 60% giá trị xuất khẩu điện tử).
- Mặt hàng Gỗ và nội thất:
- Xuất khẩu sang Mỹ: 10-12 tỷ USD.
- Công ty sản xuất chính: Công ty CP Gỗ An Cường, Công ty CP Phú Tài (PTB).
- Mặt hàng Thủy sản, thế mạnh của Việt Nam:
- Xuất khẩu sang Mỹ: 10,8 tỷ USD (trong tổng số 13,8 tỷ USD nông lâm thủy sản).
- Công ty sản xuất chính: Công ty CP Vĩnh Hoàn (VHC), Công ty CP Minh Phú.
Note: Các số liệu trên là ước tính dựa trên dữ liệu năm 2024 và các báo cáo gần đây, vì không có số liệu chính thức cho năm 2025 tại thời điểm này.
3. Ảnh hưởng của chính sách thuế 46% đến Việt Nam và tác động đến thị trường trong nước ra sao?
Đối với thị trường Việt Nam:
- Giảm kim ngạch xuất khẩu: Mức thuế 46% khiến hàng hóa Việt Nam mất lợi thế cạnh tranh về giá so với các nước như Mexico, Ấn Độ, hay Thái Lan (có mức thuế thấp hơn). Nếu xuất khẩu sang Mỹ giảm 30-50%, Việt Nam có thể mất 20-30 tỷ USD mỗi năm, tương đương 10-15% GDP (GDP Việt Nam năm 2024 khoảng 433 tỷ USD).
- Tác động dây chuyền: Các ngành phụ trợ (nguyên liệu dệt may, da giày, linh kiện điện tử) sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm việc làm (hàng triệu lao động trong các ngành này). Samsung, Nike, và các công ty lớn có thể chuyển nhà máy sang nước khác để tránh thuế.
- Áp lực tỷ giá: Giảm nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu có thể gây áp lực lên tỷ giá VND/USD, làm tăng giá hàng nhập khẩu và lạm phát.
Đối với thị trường trong nước:
- Giảm sản xuất: Các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ cắt giảm sản lượng, dẫn đến dư thừa hàng hóa trong nước, gây áp lực giảm giá nội địa nhưng không đủ bù đắp thiệt hại từ xuất khẩu.
- Tăng giá tiêu dùng: Nếu các công ty Mỹ (như Nike, Apple) chuyển chi phí thuế sang người tiêu dùng, giá hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam cũng có thể tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng Việt Nam.
- Tác động đầu tư: Các nhà đầu tư nước ngoài có thể giảm hoặc rút vốn khỏi Việt Nam nếu thị trường Mỹ không còn hấp dẫn, làm chậm tăng trưởng kinh tế.
4. Việt Nam có thể thương lượng ưu tiên nhập mặt hàng từ Mỹ không?
Việt Nam có thể sử dụng chiến lược tăng nhập khẩu từ Mỹ để giảm thặng dư thương mại (hiện khoảng 123 tỷ USD), qua đó thương lượng với chính quyền Trump nhằm giảm mức thuế hoặc tránh các biện pháp trừng phạt khác. Các mặt hàng tiềm năng bao gồm:
- Nông sản: Gà, thịt bò, đậu nành, lúa mì. Năm 2024, Việt Nam nhập khoảng 3,4 tỷ USD nông sản từ Mỹ. Có thể tăng lên 5-7 tỷ USD/năm nếu ưu tiên.
- Khí hóa lỏng (LNG): Việt Nam đang phát triển các nhà máy điện LNG và có thể nhập từ Mỹ (hiện chưa nhập đáng kể). Giá trị tiềm năng: 1-2 tỷ USD/năm.
- Máy bay và thiết bị quốc phòng: Mua máy bay Boeing hoặc thiết bị quân sự từ Lockheed Martin. Giá trị tiềm năng: 1-3 tỷ USD/năm (tùy hợp đồng).
- Công nghệ và thiết bị y tế: Nhập khẩu từ Mỹ có thể tăng từ mức hiện tại (khoảng 1 tỷ USD) lên 2-3 tỷ USD/năm.
Tổng giá trị nhập khẩu từ Mỹ có thể tăng thêm 5-10 tỷ USD/năm, nhưng vẫn khó bù đắp thặng dư lớn với Mỹ (123 tỷ USD). Điều này cho thấy Việt Nam cần kết hợp nhiều biện pháp khác như cải thiện truy xuất nguồn gốc hàng hóa, tránh bị coi là điểm trung chuyển từ Trung Quốc.
————————————————-
Mức thuế 46% sẽ gây thiệt hại lớn cho các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đặc biệt là điện tử, dệt may, da giày, gỗ, và thủy sản, với tổng thiệt hại có thể lên đến hàng chục tỷ USD mỗi năm.
Việt Nam có thể thương lượng bằng cách tăng nhập khẩu từ Mỹ, nhưng giá trị này chỉ chiếm một phần nhỏ so với thặng dư thương mại. Để giảm thiểu tác động, Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu (EU, Nhật Bản, Hàn Quốc) và đàm phán song phương với Mỹ để tìm giải pháp dài hạn. Nhưng không thể một sớm một chiều được, đây là bài học cho việc bỏ trứng vào 1 giỏ!
