P&G và Unilever cắt giảm 14.000 nhân sự, vì đâu nên nỗi!

Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đối mặt với suy thoái: P&G và Unilever cắt giảm 14.000 nhân sự

Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đang chịu áp lực lớn từ suy thoái kinh tế toàn cầu, với các yếu tố như người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, chi phí đầu vào tăng cao và căng thẳng địa chính trị. Hai gã khổng lồ trong ngành, Procter & Gamble (P&G) và Unilever, đã công bố cắt giảm tổng cộng hơn 14.000 nhân sự. Cụ thể:

• P&G: Cắt giảm khoảng 7.000 việc làm (6% lực lượng lao động toàn cầu), tập trung vào các vị trí không sản xuất và loại bỏ các thương hiệu hoặc dòng sản phẩm kém tăng trưởng. Công ty nhấn mạnh đây là động thái chiến lược để tập trung vào các thương hiệu cốt lõi như Tide, Pampers và Old Spice, đồng thời đẩy mạnh tự động hóa và số hóa để tối ưu hóa quy mô nhân sự.

• Unilever: Cắt giảm khoảng 7.500 nhân sự, trong đó hơn 3.200 vị trí văn phòng tại châu Âu, nhằm tái cấu trúc để thích nghi với thị trường cạnh tranh.

• Cạnh tranh từ các thương hiệu nhỏ: Các thương hiệu mới, nhỏ hơn như Duke’s và Goodles đang chiếm lĩnh thị phần nhờ sự linh hoạt và sáng tạo, đóng góp 39% tăng trưởng trong ngành thực phẩm và chăm sóc cá nhân năm 2024, so với 17% năm trước (theo Bain & Co). Điều này cho thấy sự suy giảm sức cạnh tranh của các tập đoàn lớn như P&G và Unilever.

Ngành FMCG, từng được xem là "lá chắn an toàn" trong nền kinh tế, giờ đây không còn miễn nhiễm với áp lực kinh tế. Các thương hiệu lớn như Dove, Vaseline, Pampers phải đấu tranh để giữ thị phần trong bối cảnh tái cấu trúc để tồn tại.

Đánh giá lý do cắt giảm nhân sự

1. Áp lực kinh tế toàn cầu:

   • Người tiêu dùng trên toàn cầu đang thắt chặt chi tiêu do lạm phát và bất ổn kinh tế, dẫn đến giảm cầu đối với các sản phẩm FMCG không thiết yếu.

   • Chi phí đầu vào (nguyên liệu, vận chuyển) tăng cao, buộc các công ty phải cắt giảm chi phí vận hành, trong đó nhân sự là một khoản chi lớn.

   • Căng thẳng địa chính trị làm gián đoạn chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và phân phối.

2. Sự cạnh tranh từ các thương hiệu nhỏ:

   • Các thương hiệu mới, nhỏ hơn như Duke’s hay Goodles tận dụng sự linh hoạt trong chiến lược sản phẩm và marketing, nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần, đặc biệt trong các ngành thực phẩm và chăm sóc cá nhân.

   • Các tập đoàn lớn như P&G và Unilever, với cơ cấu phức tạp, khó thích nghi nhanh với thị hiếu thay đổi của người tiêu dùng.

3. Chuyển đổi số và tự động hóa:

   • P&G và Unilever đang đẩy mạnh tự động hóa và số hóa quy trình sản xuất, phân phối để giảm phụ thuộc vào nhân sự. Điều này dẫn đến việc cắt giảm các vị trí không còn cần thiết, đặc biệt là các công việc văn phòng hoặc không trực tiếp sản xuất.

   • Xu hướng này phản ánh nỗ lực tối ưu hóa chi phí và tăng hiệu quả trong bối cảnh lợi nhuận bị thu hẹp.

4. Tái cấu trúc chiến lược:

   • P&G tập trung vào các thương hiệu cốt lõi, loại bỏ các dòng sản phẩm kém hiệu quả để cải thiện biên lợi nhuận.

   • Unilever thực hiện tái cấu trúc để tăng tính cạnh tranh, đặc biệt tại các thị trường châu Âu, nơi chi phí vận hành cao.

Xu hướng việc làm tương lai trong ngành FMCG

1. Tăng nhu cầu về kỹ năng công nghệ:

   • Với xu hướng tự động hóa và số hóa, các công việc liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu, và quản lý chuỗi cung ứng thông minh sẽ có nhu cầu cao.

   • Các vị trí truyền thống như lao động thủ công hoặc công việc văn phòng đơn giản sẽ tiếp tục bị cắt giảm do tự động hóa.

2. Sự dịch chuyển sang các thương hiệu nhỏ và khởi nghiệp:

   • Các công ty FMCG nhỏ hơn, với mô hình kinh doanh linh hoạt, sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực như marketing sáng tạo, phát triển sản phẩm và bán hàng trực tuyến.

   • Tuy nhiên, những công việc này thường yêu cầu kỹ năng đa nhiệm và khả năng thích nghi nhanh.

3. Tăng trưởng ở các thị trường mới nổi:

   • Các thị trường như Việt Nam, với dân số trẻ và nhu cầu tiêu dùng tăng, vẫn là điểm đến hấp dẫn cho các công ty FMCG. Unilever Việt Nam, ví dụ, sản xuất hơn 5 triệu sản phẩm mỗi ngày và xuất khẩu sang hơn 20 quốc gia, tạo ra nhiều cơ hội việc làm gián tiếp qua các nhà phân phối và bán lẻ.

4. Thay đổi vai trò công việc:

   • Công nghệ, đặc biệt là AI, sẽ biến đổi vai trò công việc thay vì loại bỏ hoàn toàn. Ví dụ, các ngân hàng đã áp dụng AI để hiện đại hóa quy trình, cải thiện chất lượng công việc mà không nhất thiết cắt giảm toàn bộ nhân sự. Tương tự, trong FMCG, các công việc liên quan đến sáng tạo nội dung, quản lý thương hiệu, và trải nghiệm khách hàng sẽ được ưu tiên.

----------------------------------------------------------------
Xu hướng ưu tiên hàng giá rẻ, dễ mua qua kênh online, thay vì phụ thuộc vào thương hiệu, thực sự đang tác động mạnh đến các công ty và tập đoàn lớn kinh doanh theo mô hình truyền thống. Vấn đề này và lý do tại sao các tập đoàn lớn như P&G hay Unilever đang bị ảnh hưởng:

1. Xu hướng tiêu dùng thay đổi

• Ưu tiên giá rẻ và tiện lợi: Người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế khó khăn (lạm phát, suy thoái), ngày càng ưu tiên các sản phẩm giá rẻ, đáp ứng nhu cầu cơ bản, thay vì chi tiền cho các thương hiệu cao cấp. Các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Amazon, hoặc Tiktok Shop cung cấp hàng loạt sản phẩm giá thấp từ các thương hiệu nhỏ hoặc không có thương hiệu, cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm từ các tập đoàn lớn.
• Mua sắm online tăng trưởng mạnh: Theo báo cáo từ Statista, thương mại điện tử toàn cầu dự kiến đạt 6,3 nghìn tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng nhanh ở các thị trường mới nổi như Việt Nam. Sự tiện lợi của mua sắm online, so sánh giá dễ dàng, và giao hàng nhanh đã làm giảm sức hút của các kênh bán lẻ truyền thống (siêu thị, cửa hàng), nơi các tập đoàn lớn như P&G và Unilever thường chiếm ưu thế.

2. Sự cạnh tranh từ thương hiệu nhỏ và không có thương hiệu

• Thương hiệu nhỏ linh hoạt hơn: Các thương hiệu nhỏ hoặc startup FMCG (như Duke’s, Goodles được đề cập trong bài viết) có chi phí vận hành thấp, dễ dàng điều chỉnh sản phẩm theo thị hiếu và sử dụng các nền tảng online để tiếp cận khách hàng. Họ không phải gánh chịu chi phí quảng cáo hoặc vận hành chuỗi cung ứng phức tạp như các tập đoàn lớn.
• Sản phẩm "no-brand" lên ngôi: Nhiều sản phẩm giá rẻ, không gắn với thương hiệu lớn, đang được ưa chuộng trên các sàn thương mại điện tử, đặc biệt ở phân khúc hàng tiêu dùng nhanh như thực phẩm, đồ gia dụng, chăm sóc cá nhân. Ví dụ, các sản phẩm "nhái" hoặc tương tự Dove, Pampers nhưng giá rẻ hơn đang thu hút người tiêu dùng nhạy cảm về giá.

3. Tác động đến các tập đoàn lớn

• Suy giảm thị phần: Theo bài viết trên CafeBiz, các thương hiệu nhỏ đã đóng góp 39% tăng trưởng trong ngành FMCG năm 2024, vượt xa các tập đoàn lớn (17%). Điều này cho thấy người tiêu dùng đang chuyển hướng sang các lựa chọn rẻ hơn, đặc biệt khi mua sắm online.
• Chi phí vận hành cao: Các tập đoàn như P&G và Unilever phải duy trì chuỗi cung ứng phức tạp, chi phí quảng cáo lớn, và đội ngũ nhân sự đông đảo, khiến họ khó cạnh tranh về giá với các thương hiệu nhỏ. Việc cắt giảm 14.000 nhân sự (7.000 từ P&G và 7.500 từ Unilever) là nỗ lực giảm chi phí để duy trì lợi nhuận trong bối cảnh thị trường suy giảm.
• Chậm thích nghi với thương mại điện tử: Dù các tập đoàn lớn đang đầu tư vào kênh online, họ vẫn phụ thuộc nhiều vào các kênh bán lẻ truyền thống (siêu thị, cửa hàng tiện lợi), vốn đang mất dần sức hút so với thương mại điện tử.

4. Xu hướng việc làm tương lai

• Tăng nhu cầu kỹ năng số: Sự bùng nổ của thương mại điện tử đòi hỏi nhân sự có kỹ năng về marketing số, phân tích dữ liệu, và quản lý trải nghiệm khách hàng trên các nền tảng online. Các tập đoàn lớn đang chuyển dịch sang tự động hóa và số hóa, dẫn đến cắt giảm các vị trí truyền thống (như nhân viên bán hàng tại cửa hàng) và tăng tuyển dụng cho các vai trò công nghệ.
• Cơ hội ở thị trường mới nổi: Tại các quốc gia như Việt Nam, nơi thương mại điện tử đang phát triển mạnh (theo eMarketer, thị trường TMĐT Việt Nam đạt 23 tỷ USD năm 2024), các công ty lớn vẫn có cơ hội nhưng cần tối ưu hóa kênh online và cạnh tranh về giá.
• Chuyển đổi vai trò: Các công việc liên quan đến sáng tạo nội dung, xây dựng thương hiệu trên nền tảng số, và quản lý logistics cho thương mại điện tử sẽ trở nên quan trọng hơn, trong khi các công việc bán lẻ truyền thống sẽ giảm dần.

5. Những lý do chính

• Thay đổi hành vi tiêu dùng: Người tiêu dùng ưu tiên giá trị thực tế (giá rẻ, tiện lợi) hơn lòng trung thành với thương hiệu, đặc biệt khi mua sắm online.
• Công nghệ và thương mại điện tử: Các nền tảng online giúp các thương hiệu nhỏ dễ dàng tiếp cận khách hàng, làm giảm lợi thế của các tập đoàn lớn về quy mô và thương hiệu.
• Áp lực kinh tế: Lạm phát và suy thoái buộc người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, tạo cơ hội cho các sản phẩm giá rẻ chiếm lĩnh thị trường.
• Chi phí vận hành cao: Các tập đoàn lớn chịu gánh nặng chi phí cao hơn, khiến họ khó cạnh tranh về giá và buộc phải tái cấu trúc (cắt giảm nhân sự, tập trung vào sản phẩm cốt lõi).

----------------------------------
Việc P&G và Unilever cắt giảm 14.000 nhân sự là hệ quả của áp lực kinh tế, sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu nhỏ, và xu hướng tự động hóa. Trong tương lai, ngành FMCG sẽ chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ sang các công việc đòi hỏi kỹ năng công nghệ và sáng tạo, trong khi các vị trí truyền thống sẽ giảm dần.