Chính sách thuế Hộ kinh doanh từ ngày 1/6/2025

Từ ngày 1/6/2025, chính sách thuế khoán tại Việt Nam sẽ có sự thay đổi đáng kể đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên và thuộc 6 nhóm ngành nghề được quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP. Thay vì nộp thuế theo phương pháp khoán như trước đây, các hộ này sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Dưới đây là phân tích chi tiết về chính sách thuế mới, các nhóm ngành nghề, quy định nộp thuế, quy trình đăng ký thuế, và tác động đến hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

1. Chính sách thuế mới từ ngày 1/6/2025

Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ 1/6/2025), các hộ kinh doanh đáp ứng hai điều kiện sau sẽ không còn áp dụng phương pháp thuế khoán:

• Doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên (tính theo năm dương lịch).
• Thuộc 6 nhóm ngành nghề được quy định cụ thể (xem chi tiết ở phần dưới).

Thay vào đó, các hộ kinh doanh này sẽ:

• Sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu trực tiếp với cơ quan thuế, đảm bảo minh bạch doanh thu.
• Chuyển sang phương pháp kê khai thuế (thay vì khoán), tức là phải thực hiện chế độ kế toán, ghi chép sổ sách, và nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế và chi phí hợp lệ.
• Nộp các loại thuế chính bao gồm:
  • Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Tính theo phương pháp khấu trừ (nếu đăng ký) hoặc theo tỷ lệ % trên doanh thu (nếu không đủ điều kiện khấu trừ).
  • Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Tính dựa trên lợi nhuận thực tế (doanh thu trừ chi phí hợp lệ) hoặc theo tỷ lệ % trên doanh thu.
  • Lệ phí môn bài: Theo mức quy định (300.000–1.000.000 đồng/năm, tùy doanh thu).

Chính sách giảm thuế GTGT năm 2025: Theo Nghị định 180/2024/NĐ-CP, từ ngày 1/1/2025 đến 30/6/2025, các hộ kinh doanh tính thuế GTGT theo phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu được giảm 20% mức tỷ lệ % để tính thuế GTGT khi xuất hóa đơn cho các hàng hóa, dịch vụ thuộc diện giảm thuế (thuế suất từ 10% giảm còn 8%). Tuy nhiên, một số ngành như viễn thông, tài chính, bất động sản, và khai khoáng không được hưởng ưu đãi này.


2. 6 nhóm ngành nghề thuộc diện áp dụng hóa đơn điện tử

Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, 6 nhóm ngành nghề bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền bao gồm các hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng, cụ thể:

1. Trung tâm thương mại và siêu thị.
2. Bán lẻ (trừ ô tô, mô tô, xe máy và các phương tiện có động cơ khác).
3. Dịch vụ ăn uống, nhà hàng.
4. Dịch vụ khách sạn.
5. Dịch vụ vận tải hành khách và các dịch vụ hỗ trợ trực tiếp cho vận tải đường bộ.
6. Dịch vụ nghệ thuật, dịch vụ làm đẹp, vui chơi, giải trí, chiếu phim, và các dịch vụ phục vụ cá nhân khác (bao gồm các hoạt động như tổ chức sự kiện, công viên giải trí, rạp chiếu phim, v.v.).

Các ngành nghề này thường có đặc điểm giao dịch trực tiếp với người tiêu dùng, với tần suất giao dịch cao, do đó việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền giúp cơ quan thuế quản lý doanh thu chặt chẽ hơn.

3. Quy định nộp thuế theo chính sách mới

Các hộ kinh doanh thuộc diện trên sẽ phải tuân thủ các quy định nộp thuế như sau:

• Kê khai và nộp thuế định kỳ:
  • Thuế GTGT: Nộp theo quý hoặc tháng (tùy quy mô), dựa trên doanh thu thực tế ghi nhận qua hóa đơn điện tử. Công thức tính thuế GTGT:
    • Nếu theo phương pháp tỷ lệ %: Thuế GTGT = Doanh thu tính thuế × Tỷ lệ thuế GTGT (ví dụ: 1% cho bán lẻ, 3% cho vận tải, 5% cho dịch vụ ăn uống).
    • Nếu theo phương pháp khấu trừ: Thuế GTGT = Thuế GTGT đầu ra − Thuế GTGT đầu vào hợp lệ.
  • Thuế TNCN: Nộp dựa trên lợi nhuận thực tế hoặc tỷ lệ % trên doanh thu (ví dụ: 0,5% cho bán lẻ, 1,5% cho vận tải, 2% cho dịch vụ ăn uống).
  • Lệ phí môn bài: Nộp trước ngày 30/1/2025 (300.000 đồng/năm nếu doanh thu 100–300 triệu đồng; 1.000.000 đồng/năm nếu doanh thu trên 1 tỷ đồng).
• Sử dụng hóa đơn điện tử:
  • Hộ kinh doanh phải sử dụng máy tính tiền hoặc thiết bị tương thích (như máy POS) để xuất hóa đơn điện tử ngay tại thời điểm giao dịch, với dữ liệu được chuyển trực tiếp đến cơ quan thuế.
  • Nếu không xuất hóa đơn theo quy định, hộ kinh doanh có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đến 25.000.000 đồng, tùy mức độ vi phạm.
• Thời hạn nộp thuế:
  • Thuế GTGT và TNCN: Nộp theo tháng (chậm nhất ngày 20 của tháng sau) hoặc theo quý (chậm nhất ngày 30 của tháng đầu quý sau).
  • Hộ kinh doanh mới hoặc thay đổi ngành nghề phải nộp hồ sơ khai thuế trong vòng 10 ngày kể từ ngày bắt đầu kinh doanh hoặc thay đổi.

4. Quy trình đăng ký thuế cho hộ kinh doanh

Quy trình đăng ký thuế cho hộ kinh doanh (bao gồm cả trường hợp chuyển từ thuế khoán sang phương pháp kê khai) được thực hiện như sau, theo Thông tư 105/2020/TT-BTC và Nghị định 70/2025/NĐ-CP:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký thuế Hồ sơ bao gồm:

• Tờ khai đăng ký thuế (Mẫu 03-ĐK-TCT, ban hành kèm Thông tư 105/2020/TT-BTC).
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh (do UBND cấp quận/huyện cấp).
• Bản sao CMND/CCCD hoặc hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh.
• Bản sao hợp đồng thuê địa điểm kinh doanh (nếu có).
• Thông tin về ngành nghề kinh doanh, dự kiến doanh thu, và phương pháp tính thuế (kê khai hoặc khấu trừ).

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Nơi nộp: Chi cục Thuế hoặc Chi cục Thuế khu vực nơi hộ kinh doanh đặt địa điểm kinh doanh.
• Hình thức nộp:
  • Nộp trực tiếp tại cơ quan thuế.
  • Nộp trực tuyến qua Cổng thông tin Thuế điện tử (thuedientu.gdt.gov.vn).
  • Gửi qua bưu điện (nếu đăng ký nhận kết quả qua bưu điện).
• Thời hạn: Trong vòng 10 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc ngày thay đổi phương pháp tính thuế.

Bước 3: Xử lý hồ sơ

• Cơ quan thuế kiểm tra hồ sơ và cấp mã số thuế trong vòng 3–5 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ.
• Nếu có sai sót, cơ quan thuế sẽ thông báo để bổ sung trong vòng 2 ngày.

Bước 4: Nhận kết quả

• Hộ kinh doanh nhận Giấy chứng nhận đăng ký thuế trực tiếp tại cơ quan thuế hoặc qua bưu điện.
• Sau khi có mã số thuế, hộ kinh doanh cần đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử qua Cổng thông tin Thuế điện tử và cài đặt thiết bị máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.

Bước 5: Thực hiện nghĩa vụ thuế

• Nộp lệ phí môn bài trước ngày 30/1/2025.
• Kê khai và nộp thuế định kỳ theo quy định (tháng/quý).
• Lưu trữ hồ sơ thuế và hóa đơn điện tử để phục vụ kiểm tra, thanh tra.

5. Tác động đến hộ kinh doanh nhỏ lẻ

Chính sách mới này có cả lợi ích và thách thức đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt là những hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm thuộc 6 nhóm ngành nghề:

Lợi ích

• Minh bạch hóa giao dịch: Việc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền giúp hộ kinh doanh quản lý doanh thu chính xác, tránh rủi ro pháp lý do kê khai sai.
• Tăng uy tín với khách hàng: Hóa đơn điện tử cung cấp thông tin giao dịch rõ ràng, giúp xây dựng lòng tin với khách hàng, đặc biệt trong các ngành như ăn uống, bán lẻ, và khách sạn.
• Hỗ trợ từ cơ quan thuế và đối tác: Nhiều nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử cam kết miễn phí 6–12 tháng để hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi, giảm gánh nặng chi phí ban đầu.
• Tiếp cận công nghệ số: Hộ kinh doanh được khuyến khích sử dụng phần mềm quản lý bán hàng và kế toán (như MISA meInvoice, iHOADON), giúp tối ưu hóa quản lý tài chính và tuân thủ quy định thuế.

Thách thức

• Chi phí đầu tư ban đầu: Hộ kinh doanh phải mua hoặc thuê máy tính tiền, phần mềm hóa đơn điện tử, và đào tạo nhân viên, gây áp lực tài chính cho các hộ nhỏ lẻ vốn quen với phương pháp thuế khoán đơn giản. Chi phí ước tính có thể từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy quy mô.
• Yêu cầu về hạ tầng công nghệ: Các hộ kinh doanh ở vùng sâu, vùng xa hoặc thiếu kỹ năng công nghệ có thể gặp khó khăn trong việc triển khai hóa đơn điện tử. Nếu không đáp ứng điều kiện hạ tầng, họ phải chờ hỗ trợ từ UBND hoặc đối mặt với nguy cơ bị xử phạt.
• Tăng gánh nặng kế toán: Phương pháp kê khai đòi hỏi ghi chép sổ sách, lưu trữ hóa đơn, và báo cáo thuế định kỳ, phức tạp hơn nhiều so với thuế khoán. Điều này có thể buộc các hộ phải thuê dịch vụ kế toán, làm tăng chi phí vận hành.
• Rủi ro xử phạt: Nếu không xuất hóa đơn đúng quy định hoặc chậm nộp hồ sơ thuế, hộ kinh doanh có thể bị phạt từ 5.000.000 đến 25.000.000 đồng, ảnh hưởng đến tài chính và uy tín.
• Áp lực cạnh tranh: Các hộ nhỏ lẻ trong 6 nhóm ngành (như ăn uống, bán lẻ) phải cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn đã quen với hóa đơn điện tử, trong khi bản thân họ còn hạn chế về nguồn lực.

Tác động cụ thể đến hộ kinh doanh nhỏ lẻ

• Hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm: Không bị ảnh hưởng trực tiếp, vẫn được áp dụng thuế khoán hoặc miễn thuế nếu doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC). Tuy nhiên, họ có thể chịu áp lực gián tiếp từ xu hướng số hóa và yêu cầu minh bạch hóa giao dịch.
• Hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm trong 6 nhóm ngành: Phải chuyển đổi nhanh chóng sang phương pháp kê khai và hóa đơn điện tử, đối mặt với chi phí và yêu cầu kỹ thuật mới. Những hộ không thích nghi kịp có thể bị giảm lợi nhuận hoặc gặp rủi ro pháp lý.
• Hộ kinh doanh nhỏ lẻ ở vùng sâu, vùng xa: Nguy cơ bị tụt hậu do thiếu hạ tầng công nghệ và hỗ trợ kỹ thuật. Chính sách yêu cầu UBND địa phương hỗ trợ hạ tầng, nhưng hiệu quả triển khai có thể không đồng đều.

Chính sách mới phản ánh xu hướng chuyển đổi số và minh bạch hóa trong quản lý thuế tại Việt Nam, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Để thích nghi, các hộ kinh doanh cần:

• Đầu tư vào công nghệ: Đăng ký sớm với các nhà cung cấp hóa đơn điện tử uy tín (như MISA meInvoice, iHOADON) để tận dụng ưu đãi miễn phí và hỗ trợ kỹ thuật.
• Nâng cao kỹ năng kế toán: Tham gia các khóa đào tạo miễn phí từ cơ quan thuế hoặc hội tư vấn thuế để hiểu về hóa đơn điện tử và phương pháp kê khai.
• Tận dụng hỗ trợ: Liên hệ UBND hoặc Chi cục Thuế địa phương để nhận hỗ trợ hạ tầng công nghệ, đặc biệt ở khu vực khó khăn.
• Quản lý tài chính chặt chẽ: Sử dụng phần mềm quản lý bán hàng để theo dõi doanh thu và chi phí, giảm thiểu sai sót khi kê khai thuế.
• Theo dõi chính sách: Cập nhật các quy định mới về thuế GTGT (như giảm 2% đến 30/6/2025) để tối ưu hóa chi phí.

Chính sách thuế mới từ ngày 1/6/2025, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, đánh dấu bước chuyển mình trong quản lý thuế đối với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm thuộc 6 nhóm ngành (bán lẻ, ăn uống, khách sạn, vận tải, giải trí, và dịch vụ cá nhân). Việc bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và chuyển sang phương pháp kê khai sẽ tăng tính minh bạch nhưng cũng đặt ra thách thức về chi phí, công nghệ, và gánh nặng kế toán cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
Để thành công, các hộ cần chủ động thích nghi, tận dụng hỗ trợ từ cơ quan thuế và đối tác công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực quản lý tài chính. Chính sách này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là cơ hội để các hộ kinh doanh nhỏ lẻ hiện đại hóa và cạnh tranh bền vững trong nền kinh tế số.