"Siêu đô thị" TP.HCM sau sáp nhập sẽ phát triển theo hướng nào!

Quy mô diện tích và dân số của TP.HCM sau khi sáp nhập Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT): Hiện tại, TP.HCM có diện tích khoảng 2.056 km² và dân số khoảng 8,99 triệu người. Nếu sáp nhập với Đồng Nai và BRVT, quy mô của TP.HCM mới sẽ như sau:

• Diện tích Đồng Nai: 5.907,2 km² (theo thông tin địa lý Đồng Nai).
• Diện tích BRVT: 1.980,8 km² (theo cafef.vn).
• Tổng diện tích sau sáp nhập:
  2.056 (TP.HCM) + 5.907,2 (Đồng Nai) + 1.980,8 (BRVT) = 9.944 km², tăng khoảng 483% so với diện tích hiện tại.
• Dân số Đồng Nai: Khoảng 3,1 triệu người (2023, theo số liệu thống kê chung).
• Dân số BRVT: Khoảng 1,148 triệu người (theo cafef.vn).
• Tổng dân số sau sáp nhập:
  8,99 triệu (TP.HCM) + 3,1 triệu (Đồng Nai) + 1,148 triệu (BRVT) = 13,238 triệu người (Chưa tính số dân nhập cư hàng năm vào TP.HCM, nên con số này có thể lên đến 15 triệu dân), vượt ngưỡng 10 triệu dân để trở thành siêu đô thị (megacity) theo tiêu chí Liên Hợp Quốc.

Thử nhìn nhận điểm mạnh của TP.HCM sau sáp nhập

1. Không gian phát triển mở rộng và tiềm lực kinh tế:
   • Diện tích gần 10.000 km² giúp giảm áp lực cho nội đô TP.HCM, mở rộng không gian cho các khu đô thị, khu công nghiệp, và cảng biển, giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông, thiếu nhà ở, và ô nhiễm.
   • Kinh tế bổ trợ: TP.HCM là trung tâm tài chính và công nghệ cao; Đồng Nai mạnh về công nghiệp và logistics (9 khu công nghiệp lớn ở Nhơn Trạch); BRVT có cảng biển nước sâu Cái Mép - Thị Vải và du lịch biển (Côn Đảo, Vũng Tàu). Sự kết hợp tạo nền kinh tế liên hoàn: công nghiệp - logistics - kinh tế biển - tài chính.
2. Vị trí chiến lược và kết nối giao thông:
   • TP.HCM mới sở hữu hơn 320 km bờ biển (Cần Giờ và BRVT), trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng ở Đông Nam Á. Với cửa ngõ này hoàn tự tin cạnh tranh với hệ thống cảng biển của Singapore và Thái Lan.
   • Các dự án giao thông lớn như cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, đường vành đai 3, và cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ giúp kết nối liền mạch, tăng khả năng vận chuyển hàng hóa và phát triển logistics.
3. Tăng khả năng thu hút đầu tư:
   • Quy mô lớn và kinh tế đa dạng thu hút các tập đoàn quốc tế trong công nghệ, tài chính, và logistics. Chính sách đặc thù (như Nghị quyết 98/2023/QH15) có thể được mở rộng, tăng tính tự chủ trong quy hoạch và quản lý tài chính.
4. Phát triển kinh tế biển và du lịch:
   • BRVT mang lại tiềm năng lớn về kinh tế biển (cảng biển, du lịch, dầu khí). Các khu vực như Côn Đảo và Vũng Tàu có thể được đầu tư mạnh mẽ, biến TP.HCM mới thành điểm đến du lịch quốc tế hàng đầu.
5. Nguồn nhân lực đa dạng:
   • TP.HCM là trung tâm giáo dục và y tế hàng đầu. Sau sáp nhập, nguồn nhân lực từ Đồng Nai và BRVT bổ sung lực lượng lao động đa dạng (công nhân công nghiệp, chuyên gia hàng hải), hỗ trợ phát triển bền vững.

So sánh với các siêu đô thị trên thế giới

So sánh TP.HCM mới (9.944 km², 13,238 triệu dân, GRDP bình quân đầu người ~9.600 USD với các siêu đô thị lớn:

• Thượng Hải, Trung Quốc:
  • Diện tích: 6.341 km².
  • Dân số: ~24,9 triệu (2023).
  • GDP bình quân đầu người: ~23.000 USD.
  • TP.HCM mới có diện tích lớn hơn nhưng dân số chỉ bằng 53% và GRDP bình quân đầu người thấp hơn. Thượng Hải là trung tâm tài chính toàn cầu với cảng biển lớn nhất thế giới.
• Singapore, không được cho là siêu đô thị nhưng có lợi thế về giao thương kinh tế, cảng biển:
  • Diện tích: 728 km².
  • Dân số: ~5,9 triệu (2023).
  • GDP bình quân đầu người: ~82.794 USD.
  • TP.HCM mới vượt xa về diện tích và dân số, nhưng thua kém về GRDP bình quân đầu người. Singapore là trung tâm tài chính và logistics toàn cầu nhờ chính sách minh bạch và cơ sở hạ tầng hiện đại.
• Bangkok, Thái Lan:
  • Diện tích: 7.762 km² (vùng đô thị mở rộng).
  • Dân số: ~15 triệu (2023).
  • GDP bình quân đầu người: ~7.500 USD.
  • TP.HCM mới có diện tích và dân số tương đương, với GRDP bình quân đầu người nhỉnh hơn. Bangkok có lợi thế về du lịch và thương mại quốc tế, là trung tâm ASEAN.
• Tokyo, Nhật Bản:
  • Diện tích: 8.547 km² (vùng đô thị mở rộng).
  • Dân số: ~37,4 triệu (2023).
  • GDP bình quân đầu người: ~42.000 USD.
  • TP.HCM mới có diện tích tương đương nhưng dân số và GRDP bình quân đầu người thấp hơn nhiều. Tokyo là siêu đô thị hàng đầu với giao thông công cộng hoàn hảo và công nghệ tiên tiến.

Vị thế cạnh tranh của TP.HCM sau sáp nhập trong khu vực và thế giới

1. Trong khu vực Đông Nam Á:
   • TP.HCM mới sẽ cạnh tranh với Bangkok, Jakarta (33 triệu dân, 10.562 km²), và Manila (14 triệu dân, 5.926 km²). Với dân số 13,238 triệu và cảng Cái Mép - Thị Vải, TP.HCM có tiềm năng trở thành trung tâm logistics hàng đầu ASEAN, vượt Bangkok về kinh tế hậu cần.
   • So với Singapore, TP.HCM có lợi thế về quy mô và lao động giá rẻ, nhưng cần cải thiện minh bạch hành chính và cơ sở hạ tầng để cạnh tranh về tài chính và công nghệ.
2. Trên thế giới:
   • TP.HCM mới sánh ngang các siêu đô thị như Istanbul (15 triệu dân) hay Mumbai (21 triệu dân) về dân số và diện tích, nhưng kém xa Thượng Hải, Tokyo, hay New York về năng lực cạnh tranh kinh tế và đổi mới sáng tạo.
   • Để cạnh tranh toàn cầu, TP.HCM cần phải định vị cụ thể dựa vào lợi thế của mình, có thể phát triển trở thành trung tâm tài chính quốc tế, khu công nghệ cao... nhưng có lẽ định vị rõ nhất kết hợp giữa thế mạnh giao thương, du lịch biển, sinh thái là: Trung tâm kinh tế và nghỉ dưỡng hàng đầu thế giới

Bài học từ định vị địa phương của các siêu đô thị trên thế giới

1. Singapore - Minh bạch và cơ chế đặc thù:
   • Singapore định vị mình là trung tâm tài chính và logistics nhờ chính sách minh bạch, thuế ưu đãi, và cơ sở hạ tầng hiện đại. TP.HCM cần giảm rào cản hành chính, tạo môi trường đầu tư thông thoáng.
   • Câu chuyện đi lên từ làng chài: Vào thế kỷ 19, Singapore chỉ là một làng chài nhỏ với dân số khoảng 1.000 người. Sau khi trở thành thuộc địa Anh (1819), Singapore phát triển thành cảng thương mại chiến lược nhờ vị trí địa lý trên tuyến đường biển Đông - Tây. Sau độc lập (1965), dưới sự lãnh đạo của Lý Quang Diệu, Singapore tập trung vào minh bạch hóa chính sách, giáo dục chất lượng cao, và thu hút đầu tư nước ngoài, trở thành trung tâm tài chính toàn cầu với GDP bình quân đầu người cao nhất khu vực.
2. Tokyo - Hạ tầng giao thông và công nghệ:
   • Tokyo phát triển hệ thống giao thông công cộng (tàu điện, metro) giúp giảm ùn tắc và kết nối vùng hiệu quả. TP.HCM cần đầu tư mạnh vào metro và giao thông liên vùng.
   • Câu chuyện đi lên sau chiến tranh: Sau Thế chiến II, Tokyo bị tàn phá nặng nề, cơ sở hạ tầng bị phá hủy gần hoàn toàn. Từ những năm 1950-1960, Nhật Bản tái thiết Tokyo với chiến lược công nghiệp hóa và hiện đại hóa, đầu tư mạnh vào giao thông (như tuyến Shinkansen đầu tiên năm 1964) và công nghệ. Thế vận hội 1964 đánh dấu sự trở lại của Tokyo như một siêu đô thị toàn cầu, hiện nay là trung tâm công nghệ và kinh tế hàng đầu.
3. Dubai - Đa dạng hóa kinh tế và trung tâm giao dịch hàng hóa với DMCC:
   • Dubai chuyển từ nền kinh tế dầu mỏ sang du lịch, bất động sản, và thương mại quốc tế. TP.HCM có thể đa dạng hóa từ công nghiệp và logistics sang kinh tế biển, du lịch cao cấp, và trung tâm tài chính.
   • Câu chuyện xây dựng trung tâm giao dịch hàng hóa với DMCC: Vào đầu những năm 2000, Dubai nhận ra sự phụ thuộc vào dầu mỏ không bền vững. Năm 2002, chính quyền Dubai thành lập Dubai Multi Commodities Centre (DMCC), một khu vực tự do chuyên về giao dịch hàng hóa (kim cương, vàng, cà phê, trà, năng lượng). DMCC cung cấp cơ sở hạ tầng hiện đại, miễn thuế, và chính sách minh bạch, thu hút hơn 22.000 doanh nghiệp từ khắp thế giới. Nhờ DMCC, Dubai trở thành trung tâm giao dịch hàng hóa lớn, xử lý 30% kim cương thô toàn cầu và là một trong những trung tâm vàng lớn nhất thế giới. TP.HCM có thể học hỏi mô hình này bằng cách phát triển khu vực tự do thương mại tại Cái Mép - Thị Vải, tập trung vào giao dịch hàng hóa (nông sản, thủy sản, hàng công nghiệp), kết nối châu Á với thế giới.
4. Thượng Hải - Phát triển cảng biển và thương mại quốc tế:
   • Thượng Hải tận dụng cảng biển lớn nhất thế giới để trở thành trung tâm thương mại toàn cầu. TP.HCM cần tích hợp các cảng ở Cần Giờ, Nhà Bè, và Cái Mép - Thị Vải thành hệ thống liên hiệp, tránh cạnh tranh nội bộ.

-------------------------------------------------------------

TP.HCM sau sáp nhập Đồng Nai và BRVT sẽ trở thành siêu đô thị với diện tích 9.944 km² và dân số 13,238 triệu người, có tiềm năng lớn về kinh tế đa dạng, logistics, và du lịch biển. Để cạnh tranh với các siêu đô thị hàng đầu như Singapore, Tokyo, hay Dubai, TP.HCM cần cải cách hành chính, phát triển hạ tầng giao thông, và định vị mình là trung tâm tài chính - logistics - du lịch tầm cỡ quốc tế.
Những câu chuyện đi lên từ làng chài của Singapore, tái thiết sau chiến tranh của Tokyo, và xây dựng trung tâm giao dịch hàng hóa của Dubai với DMCC cho thấy tầm quan trọng của tầm nhìn chiến lược, chính sách minh bạch, và tận dụng vị trí địa lý – những bài học TP.HCM cần áp dụng để phát triển bền vững và nâng cao vị thế toàn cầu.