Tìm hiểu các ngành kinh doanh online hiện nay

Kinh doanh online là hình thức mua bán, trao đổi hàng hóa hoặc dịch vụ thông qua các nền tảng số như website, mạng xã hội, hoặc sàn thương mại điện tử (TMĐT), sử dụng internet và các thiết bị thông minh như điện thoại hoặc máy tính. Dưới đây là các ngành nghề kinh doanh online phổ biến hiện nay:

• Thương mại điện tử (E-commerce): Bán sản phẩm qua website, sàn TMĐT (Shopee, Lazada, Tiki, Amazon), hoặc mạng xã hội. Ví dụ: Quần áo, mỹ phẩm, đồ gia dụng.

• Dropshipping: Bán hàng mà không cần lưu kho, chuyển đơn trực tiếp cho nhà cung cấp để giao hàng. Ví dụ: Bán sản phẩm từ AliExpress qua Shopify.

• Affiliate Marketing (Tiếp thị liên kết): Quảng bá sản phẩm/dịch vụ của người khác để nhận hoa hồng. Ví dụ: Chia sẻ link sản phẩm trên blog hoặc TikTok.

• Kinh doanh nội dung số: Tạo và bán nội dung như video, khóa học, ebook trên YouTube, Udemy, hoặc TikTok.

• Dịch vụ tự do (Freelancing): Cung cấp dịch vụ chuyên môn như thiết kế, lập trình, dịch thuật qua Upwork, Fiverr.

• Dịch vụ số: Cung cấp dịch vụ như SEO, chạy quảng cáo, quản lý mạng xã hội.

• Khóa học và tư vấn trực tuyến: Dạy học hoặc tư vấn qua Zoom, Google Meet. Ví dụ: Khóa học ngoại ngữ, coaching kỹ năng.

• Sản phẩm số: Bán phần mềm, template, hoặc nhạc số. Ví dụ: Template Canva, ứng dụng quản lý.

• Livestream bán hàng: Bán trực tiếp qua livestream trên TikTok, Facebook. Ví dụ: Livestream bán thời trang, đồ ăn.

• Nền tảng chia sẻ (Sharing Economy): Cung cấp dịch vụ chia sẻ như cho thuê nhà qua Airbnb, vận chuyển qua Grab.

• B2C (Business‑to‑Consumer): Doanh nghiệp bán trực tiếp đến người tiêu dùng qua website, app.
• D2C (Direct‑to‑Consumer): Thương hiệu tự bán, kiểm soát toàn bộ trải nghiệm người dùng.
• B2B (Business‑to‑Business): Doanh nghiệp bán hàng hóa/dịch vụ cho doanh nghiệp khác.
• C2C (Consumer‑to‑Consumer): Người dùng tự giao dịch qua nền tảng, ví dụ eBay, Chợ tốt .
• C2B (Consumer‑to‑Business): Cá nhân cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp (influencer, freelancer).
• Marketplace (đa bên): Nền tảng kết nối người bán – người mua, như Shopee, Tiki, Amazon.
• Subscription (Đăng ký định kỳ): Giao hàng/ dịch vụ theo chu kỳ (ví dụ: HelloFresh, Netflix) .
• White label / Private label: Đặt hàng từ nhà sản xuất, gắn thương hiệu riêng .
• Digital products / SaaS: Bán phần mềm, nội dung số, gói dịch vụ online .
• Omnichannel / Bricks-and-Clicks: Kết nối giữa cửa hàng truyền thống & online.
• Resale-as-a-Service: Nền tảng mua bán lại hàng đã qua sử dụng theo hình thức dịch vụ.
• Social commerce / Video commerce: Bán qua mạng xã hội, livestream như TikTok Shop.

2. So Sánh Các Mô Hình Kinh Doanh Online

3. Các Mô Hình Kinh Doanh Online Đang Đi Xuống tại Việt Nam

Tại Việt Nam, một số mô hình kinh doanh online đang có dấu hiệu chững lại hoặc đi xuống do cạnh tranh khốc liệt và thay đổi hành vi tiêu dùng:

• Kinh doanh đa cấp online (MLM):

  • Lý do: Mô hình này từng phổ biến nhưng hiện nay bị mất lòng tin do nhiều vụ lừa đảo, thiếu minh bạch. Người tiêu dùng ngày càng cảnh giác với các mô hình hứa hẹn lợi nhuận cao nhưng thiếu thực tế.

  • Tình trạng: Số lượng người tham gia giảm, các doanh nghiệp MLM phải chuyển sang mô hình minh bạch hơn hoặc kết hợp với TMĐT.

• Bán hàng online truyền thống qua website riêng:

  • Lý do: Sự thống trị của các sàn TMĐT như Shopee, Lazada, và TikTok Shop khiến các website cá nhân khó cạnh tranh về lưu lượng truy cập và chi phí quảng cáo. Nhiều doanh nghiệp nhỏ không đủ nguồn lực để duy trì website.

  • Tình trạng: Các doanh nghiệp chuyển sang bán hàng đa kênh, ưu tiên sàn TMĐT và mạng xã hội.

• Dropshipping không chuyên nghiệp:

  • Lý do: Khách hàng Việt Nam ngày càng đòi hỏi chất lượng sản phẩm và dịch vụ giao hàng nhanh. Dropshipping với nguồn hàng không đảm bảo chất lượng hoặc thời gian giao hàng lâu đang mất dần sức hút.

  • Tình trạng: Chỉ những nhà bán hàng chuyên nghiệp, có nguồn cung uy tín mới tồn tại.

4. Đánh Giá Thị Trường Thế Giới: Tình Hình Các Mô Hình Kinh Doanh Online

Thị trường kinh doanh online toàn cầu năm 2025 dự kiến đạt giá trị lớn, với thương mại điện tử đóng góp hàng nghìn tỷ USD. Dưới đây là tình hình các mô hình:

• Thương mại điện tử (E-commerce):

  • Tiếp tục thống trị, đặc biệt với sự phát triển của các sàn như Amazon, Alibaba. Xu hướng Direct-to-Consumer (DTC) giúp nhà sản xuất bán trực tiếp, giảm chi phí trung gian.

  • Thách thức: Cạnh tranh về giá, chi phí quảng cáo tăng cao.

• Livestream bán hàng và Social Commerce:

  • Bùng nổ tại Trung Quốc, Mỹ, và đang lan rộng toàn cầu. Doanh thu từ livestream dự kiến đạt 512 tỷ USD vào 2024, với TikTok và Instagram dẫn đầu.

  • Thách thức: Cần đầu tư vào nội dung sáng tạo và KOL/KOC.

• Affiliate Marketing:

  • Vẫn phát triển mạnh nhờ sự gia tăng của influencer marketing. Các nền tảng như Amazon Associates và CJ Affiliate tiếp tục thu hút người tham gia.

  • Thách thức: Cần kỹ năng xây dựng nội dung và SEO để cạnh tranh.

• Dịch vụ số và Freelancing:

  • Tăng trưởng nhờ nhu cầu về công nghệ AI, phân tích dữ liệu, và marketing số. Các nền tảng như Upwork, Fiverr vẫn là lựa chọn hàng đầu.

  • Thách thức: Cạnh tranh toàn cầu, yêu cầu kỹ năng cao.

• Sản phẩm số và nội dung số:

  • Thị trường nội dung số (video, khóa học, NFT) phát triển mạnh, đặc biệt với sự hỗ trợ của AI và công nghệ blockchain.

  • Thách thức: Cạnh tranh với nội dung miễn phí, cần sáng tạo liên tục.

5. Xu Hướng Mô Hình Kinh Doanh Online Mới (Việt Nam và Thế Giới)

Tại Việt Nam

• Livestream và Social Commerce: TikTok Shop tăng trưởng 239% trong quý 1/2024, dự kiến tiếp tục thống trị nhờ khả năng tương tác trực tiếp và quảng bá qua KOL/KOC.

• Thương mại điện tử xuyên biên giới: Các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng xuất khẩu trực tuyến qua Amazon, eBay, với quy đồn TMĐT đạt 35 tỷ USD vào 2025.

• Shoppertainment: Kết hợp mua sắm và giải trí qua livestream, video ngắn, tạo trải nghiệm mua sắm thú vị.

• Ứng dụng AI và Big Data: Sử dụng AI để cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, chatbot tự động, và phân tích dữ liệu để tối ưu chiến lược kinh doanh.

• Sản phẩm bền vững: Nhu cầu về sản phẩm thân thiện môi trường, nông sản sạch, thời trang tái chế tăng cao.

Trên Thế Giới

• Omnichannel: Kết hợp đa kênh (website, mạng xã hội, sàn TMĐT) để tạo trải nghiệm mua sắm liền mạch, tăng tỷ lệ giữ chân khách hàng lên 91%.

• AI và tự động hóa: AI dự kiến đạt 1.597 tỷ USD vào 2030, với chatbot xử lý 95% tương tác khách hàng vào 2025.

• Social Commerce: Thị trường đạt 3.370 tỷ USD vào 2028, với Instagram, TikTok, và YouTube dẫn đầu.

• Tiêu dùng bền vững: Sản phẩm thân thiện môi trường và cá nhân hóa ngày càng được ưa chuộng.

• Thương mại điện tử xuyên biên giới: Dự kiến chiếm hơn 50% tăng trưởng bán lẻ toàn cầu vào 2025.

6. Ảnh Hưởng của Phân Khúc Khách Hàng và Nhóm Sản Phẩm

Phân khúc khách hàng và nhóm sản phẩm có ảnh hưởng lớn đến lựa chọn mô hình kinh doanh:

• Phân khúc khách hàng:

  • Giới trẻ (Gen Z, Millennials): Ưa chuộng livestream, social commerce, và sản phẩm cá nhân hóa (thời trang, phụ kiện). Phù hợp với mô hình TMĐT, livestream, và affiliate marketing.

  • Người cao tuổi (Baby Boomers): Có khả năng chi trả cao, thích sản phẩm chất lượng, dịch vụ rõ ràng. Phù hợp với TMĐT và dịch vụ số.

  • Hộ gia đình nhỏ: Nhu cầu về sản phẩm thiết yếu cỡ nhỏ, đồ gia dụng thông minh. Phù hợp với TMĐT và dropshipping.

• Nhóm sản phẩm:

  • Thời trang, mỹ phẩm, chăm sóc sức khỏe: Nhu cầu cao, dễ bán qua livestream, TMĐT, và social commerce. Thị trường mỹ phẩm toàn cầu dự kiến đạt 300 tỷ USD vào 2025.

  • Sản phẩm handmade, cá nhân hóa: Phù hợp với mô hình kinh doanh nội dung số, TMĐT, và dropshipping.

  • Thực phẩm sạch, nông sản: Tăng trưởng mạnh nhờ xu hướng sống lành mạnh, phù hợp với TMĐT và livestream.

  • Sản phẩm công nghệ (phụ kiện điện thoại, đồng hồ thông minh): Phù hợp với TMĐT, affiliate marketing, và social commerce.

• Ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh:

  • Phân khúc khách hàng quyết định kênh bán hàng (TikTok cho giới trẻ, website cho khách hàng lớn tuổi) và chiến lược marketing (KOL/KOC cho Gen Z, quảng cáo truyền thống cho Baby Boomers).

  • Nhóm sản phẩm ảnh hưởng đến chi phí vận hành, quản lý tồn kho, và mô hình vận chuyển. Ví dụ, sản phẩm số không cần vận chuyển, phù hợp với mô hình nội dung số, trong khi thực phẩm cần logistics nhanh, phù hợp với TMĐT và livestream.

Kinh doanh online năm 2025 tại Việt Nam và thế giới đang chứng kiến sự bùng nổ của livestream, social commerce, và ứng dụng AI. Các mô hình như TMĐT, livestream, và affiliate marketing tiếp tục phát triển mạnh, trong khi MLM và website cá nhân đang mất dần sức hút tại Việt Nam. Phân khúc khách hàng và nhóm sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn mô hình phù hợp, đòi hỏi doanh nghiệp phải nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và áp dụng chiến lược sáng tạo để cạnh tranh.