Thời buổi VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity – Biến động, Bất định, Phức tạp, Mơ hồ – làm CEO không khác gì làm xiếc trên dây giữa bão cấp 12 lên đến trên cấp 12. Không chỉ cần kiến thức kinh doanh, bạn còn phải có bộ kỹ năng “sinh tồn” như một chiến binh thời hiện đại. 

1. Ống kính cảm cúc: Đừng làm "Sếp khô cằn" trong bão

Simon Sinek từng nói: “Cảm xúc không phải điểm yếu, mà là sức mạnh để tạo ảnh hưởng.”
Tôi nói thêm: CEO mà không biết quản cảm xúc thì khác gì cầm súng bắn lung tung trong phòng họp!

Cái gì đây? Là khả năng “đọc vị” cảm xúc của bản thân, của đội ngũ, và hơn thế, là “đạo diễn” cảm xúc cả phòng họp. Bạn phải biết khi nào nhân viên đang “cười ngoài mặt khóc trong lòng”, khi nào khách hàng giả vờ gật gù nhưng sắp bỏ chạy. Quan trọng hơn, bạn phải tự kìm được cơn nóng giận khi nghe báo cáo “toang dự án”.

Tại sao cần như thế?

• EQ thấp thì nhân viên chạy mất dép, cổ đông mất niềm tin.

• Quyết định trong lúc bốc hỏa? Chúc mừng, bạn vừa tự đào hố chôn tiền!

Làm thế nào đây?

• Trước mỗi cuộc họp, tự hỏi: “Hôm nay mình đang vui hay muốn đập bàn?”

• Đếm tới 3 trước khi quát ai đó. Tin tôi đi, 3 giây cứu cả sự nghiệp.

• Vào phòng họp, cười một cái, kể chuyện vui (dù dở). Không khí tích cực sẽ kéo cả team theo bạn.

Bạn sẽ được gì nào?

• Kiểm soát bản thân, không bị cảm xúc dắt mũi như chó xù bị xích.

• Nhân viên nhìn bạn như “Sếp này đúng kiểu bình tĩnh trong bão, follow nhiệt tình!”

• Uy tín cá nhân tăng vèo vèo, ai cũng muốn làm việc với bạn.

2. Giao tiếp thích nghi: Đừng gửi Email 10 trang cho Gen Z!

Peter Drucker bảo: “Điều quan trọng nhất trong giao tiếp là nghe cái chưa nói.”
Còn tôi thì chia sẻ rằng: Nếu bạn không biết giao tiếp đúng kiểu, Gen Z sẽ block bạn nhanh hơn cả crush block tin nhắn!

Đây còn gọi là nghệ thuật chọn đúng kênh, đúng lúc, đúng cách để nói chuyện với từng người. CEO thời nay phải giao tiếp với đủ kiểu người: Gen Z thích chat Telegram, Gen X đòi báo cáo giấy, đối tác ngoại muốn Zoom đúng giờ New York. Sai một ly, đi cả dặm!

Tại sao cần như vậy?

• Gửi email dài như tiểu thuyết cho Gen Z? Họ đọc 2 dòng rồi “seen” luôn.

• Nhân viên giỏi không bỏ công ty, họ bỏ SẾP trước. Sếp không hiểu họ, họ đi là cái chắc.

Làm thế nào cho đúng và hợp thời?

• Với Gen Z: Chat nhanh, voice note, hoặc hẹn cafe “chill”. Đừng viết email kiểu “Kính thưa các đồng chí”!

• Với Gen X: Gặp trực tiếp, đưa tài liệu in đẹp, họ thích thế.

• Email dùng cho thông báo chính thức, Slack/Telegram cho update nhanh. Đừng lẫn lộn!

Bạn sẽ được gì nếu thay đổi?

• Kết nối trơn tru với mọi thế hệ, từ “bô lão” đến “tân binh”.

• Nhân viên thấy bạn “hiểu chuyện”, tự nhiên trung thành hơn.

• Bạn trở thành “sếp dễ gần” mà vẫn uy quyền, không ai dám coi thường.

3. Tư duy linh hoạt: Kế hoạch A hỏng, còn Plan B, Beta, C… Z!

Charles Darwin nói: “Trong thời kỳ hỗn loạn, người linh hoạt sẽ tồn tại.”
Với kinh nghiệm của tôi thì: CEO mà ôm khư khư kế hoạch A thì sớm muộn cũng thành “khủng long tuyệt chủng”!

Đó chính là khả năng xoay sở khi thị trường lật như bánh tráng. Hôm nay bạn tính mở rộng, mai đối thủ tung chiêu mới, ngày kia khách hàng đổi gu. Bám kế hoạch cũ? Chào mừng đến với nghĩa trang doanh nghiệp!

Tại sao cần như thế?

• Thời VUCA, kế hoạch A hôm nay mai thành giấy gói xôi.

• Không linh hoạt, bạn sẽ ngồi khóc giữa đống báo cáo “chúng ta đã cố hết sức”!

Làm đều đó như thế nào?

• Luôn có ít nhất 3 kịch bản: Tốt, xấu, siêu xấu. Mỗi cái kèm giải pháp.

• Dựng “bộ não dự phòng” với Plan A, B, Beta, C… tới Z nếu cần.

• Khi thị trường đổi, bạn đổi nhanh hơn nó. Đừng chờ “nghiên cứu thêm”!

Bạn được gì?

• Cảm giác chủ động, không bị thị trường đá đít.

• Bình tĩnh như thiền sư vì luôn có “lối thoát”.

• Nhân viên và cổ đông nhìn bạn như “Người dẫn đường trong bão”!

4. Tìm tin đa chiều: Đừng chỉ nghe Cái mình thích, là hỏng!

Einstein nói: “Nếu có 1 giờ giải vấn đề, tôi dành 55 phút nghĩ về vấn đề, 5 phút tìm giải pháp.”
Con tôi thì: CEO mà chỉ nghe tin hợp tai mình thì khác gì tự bịt mắt đi đánh cờ!

Đây chính là thay đổi thói quen thu thập thông tin từ mọi góc độ trước khi quyết định. Đừng chỉ nghe cố vấn nói “tốt”, đối tác nói “ok”. Hãy đào sâu, hỏi ngược, tìm cả ý kiến trái chiều.

Tại sao cần?

• Confirmation bias (chỉ nghe cái mình thích) là “sát thủ” của mọi quyết định sai lầm.

• Quyết định dựa trên nửa sự thật? Chúc mừng, bạn vừa đặt cược cả công ty!

Tập làm những điều này

• Trước khi quyết, tự hỏi: “Mình có ít nhất 3 nguồn tin khác nhau chưa?”

• Tận dụng mentor, AI, dữ liệu, thậm chí hỏi cả anh shipper (biết đâu có góc nhìn mới)!

• Đừng ngại nghe phản biện. Người nói trái tai thường là người cứu bạn.

Bạn sẽ được:

• Quyết định sắc bén, không dựa vào “cảm giác”.

• Tự tin vì bạn biết mình đúng, không phải đoán mò.

• Nhân viên và đối tác kính nể vì bạn “logic như Sherlock”!

5. Phá bỏ khuôn mẫu: Đổi mới trước khi thị trường Ép bạn!

Jack Welch bảo: “Thay đổi trước khi bạn buộc phải thay đổi.”
Tôi thì thích là: CEO mà không dám đập cái cũ thì sớm muộn cũng thành Blockbuster, ngồi ôm đống băng video khóc!

Cái gì đây? Là dám “phá làng phá xóm” – thay đổi quy trình, sản phẩm, mô hình kinh doanh trước khi thị trường bắt bạn làm thế. Đừng chờ đối thủ vượt mặt mới cuống cuồng đổi mới.

Tại sao cần?

• Blockbuster chết vì không chịu bỏ băng video. Kodak chết vì ôm phim chụp.

• Thời VUCA, “đổi hay chết” không phải khẩu hiệu, là sự thật!

Làm thế nào?

• Mỗi quý làm một “Innovation Sprint”: Thử cái mới, dù nhỏ.

• Học từ ngành khác: Starbucks làm được app, bạn làm được không?

• Dám chi tiền thử nghiệm. Thà thất bại nhỏ còn hơn chết lớn.

Bạn sẽ được gì?

• Trở thành “người tiên phong”, không phải “kẻ chạy theo”.

• Thị trường kính nể, truyền thông săn đón, cơ hội lên Forbes là có thật!

• Tinh thần hứng khởi vì bạn không chỉ sống sót, bạn đang dẫn đầu.

6. Tự nhân thức bền bỉ: Đừng để stress giết bạn trước thị trường!

Thích Nhất Hạnh bảo: “Thở đi con!”
Tôi thì vẫn thích là: CEO mà không làm chủ được mình thì công ty đổ như domino, không kịp hô “cứu”!

Như vậy: phải hiểu mình, kiểm soát mình, và không gục ngã trước áp lực. Làm CEO thời VUCA như chạy marathon trên sa mạc, bạn phải vừa bền vừa tỉnh.

Cần như vậy, tại sao chứ?

• CEO gục, cả công ty gục. Stress giết sáng suốt nhanh hơn cả đối thủ.

• Không tự nhận thức, bạn sẽ thành “sếp quát tháo” mà không hay biết.

Làm ra sao nào?

• Trước quyết định lớn, ngủ một giấc. Sáng ra thế giới khác liền!

• Rèn thể lực (chạy bộ, gym) + thiền 5 phút mỗi ngày. Đừng cười, nó cứu mạng đấy!

• Lập “nhóm phản biện” – bạn bè, mentor – để kéo bạn khỏi vũng lầy tự ái.

Chúng ta sẽ được gì khi làm?

• Năng lượng ổn định, không “cháy pin” giữa chừng.

• Tỉnh táo để chơi đường dài, không phải “cháy sáng rồi tắt”.

• Hạnh phúc hơn, vì làm sếp không có nghĩa là tự hành xác.

7. Networking qua thể thao: Sống khỏe thì tâm mới an

Thể chất có khỏe mạnh thì tâm mới mong được an
CEO mà chỉ ngồi phòng máy lạnh thì sớm muộn cũng cô đơn như chàng trai FA 30 năm!

Hãy tìm 1 môn thể thao để vừa networking, vừa xả stress, vừa học góc nhìn mới. – không quan trọng là môn gì, miễn là bạn ra sân và kết nối.

Tại sao cần chơi thể thao?

• Làm CEO cô đơn vì ít ai hiểu bạn. Thể thao là cách “gần dân” mà vẫn sang.

• Một trận đấu với đối tác có thể giải quyết vấn đề nhanh hơn 10 email.

Làm thế nào?

• Thay vì nhậu, hẹn đối tác cùng chơi 1 môn thể thao nào đó. Vừa khỏe, vừa “chất”.

• Tham gia nhóm thể thao CEO/Founder. Tin tôi đi, bạn sẽ tìm được “tri kỷ”!

• Chơi thể thao đều đặn để detox stress. Sếp khỏe, công ty mới khỏe.

Bạn sẽ được gì?

• Mạng lưới “chất như nước cất”: Đối tác, khách hàng, mentor chỉ một cú gọi là xong.

• Rèn EQ qua giao tiếp với người mới, không ai dám nói bạn “khô khan”.

• Tinh thần sảng khoái, làm sếp mà vẫn thấy đời đáng sống.
  
  So sánh 7 kỹ năng sinh tồn cho CEO trong thời kỳ VUCA (2015-nay) với hai thời kỳ trước đó: Thời kỳ Công nghiệp (1980-2000) và Thời kỳ Công nghệ số (2000-2015).

• Thời Công nghiệp (1980-2000): Sếp là "vua", chỉ cần cứng rắn, ra lệnh, và giữ nguyên hiện trạng. Kỹ năng sinh tồn đơn giản, cứ làm đúng là thắng.
• Thời Công nghệ số (2000-2015): Sếp là "người đón sóng", cần linh hoạt hơn, bắt đầu chú ý EQ và đổi mới, nhưng vẫn có thể dựa vào báo cáo và cố vấn.
• Thời VUCA (2015-nay): Sếp là "siêu nhân đa năng", phải quản cảm xúc, xoay sở nhanh, đổi mới trước khi bị ép, và giữ mình không gục. 7 kỹ năng này không chỉ giúp sống sót, mà còn giúp dẫn đầu trong bão!

---------------------------------------------------------------------------------------------
Làm CEO thời VUCA không chỉ sống sót, mà phải Sống đỉnh!

Làm CEO thời nay không chỉ cần giỏi số má, bạn phải là “siêu nhân” quản cảm xúc, kết nối, đổi mới, và giữ mình không gục. 7 kỹ năng này không chỉ cứu công ty, mà cứu chính bạn khỏi burnout, khỏi lạc lối, khỏi bị thị trường cho “ra rìa”.