Phân tích tác động kinh tế trong 100 ngày đầu của Trump: Những tỷ phú thắng thua

Thị trường biến động và tác động của chính sách Trump

Trong 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump (tính đến đầu năm 2025), thị trường chứng khoán Mỹ trải qua đợt sụt giảm mạnh nhất trong nửa thế kỷ, với chỉ số S&P 500 và Dow Jones giảm gần 8%. Nguyên nhân chính là các chính sách thuế quan gay gắt, đặc biệt mức thuế 125% áp lên hàng hóa Trung Quốc, gây lo ngại về chiến tranh thương mại và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Tổng cộng, hơn 800 tỷ phú Mỹ mất khoảng 300 tỷ USD tài sản. Những người thua lỗ nặng bao gồm Elon Musk, Jeff Bezos, Sergey Brin, Larry Page, và Mark Zuckerberg, trong khi Warren Buffett, Peter Thiel, Alexander Karp, và gia đình Walton ghi nhận mức tăng tài sản đáng kể. Bài phân tích này làm rõ lý do thắng thua của các tỷ phú, các ngành hưởng lợi, chính sách Trump hỗ trợ, lợi ích của Việt Nam, và xu hướng bền vững của các tập đoàn Mỹ.

Những lý do các tỷ phú thắng lớn

1. Warren Buffett (tăng 20 tỷ USD):

   • Chiến lược đầu tư phòng thủ: Buffett, thông qua Berkshire Hathaway, tích lũy lượng tiền mặt kỷ lục 334 tỷ USD, giảm phụ thuộc vào cổ phiếu công nghệ dễ biến động. Danh mục đầu tư đa dạng vào tiêu dùng thiết yếu (Coca-Cola, American Express) và năng lượng giúp Berkshire Hathaway tăng 13% giá trị cổ phiếu.

   • Thích nghi với thuế quan: Đầu tư vào các doanh nghiệp nội địa ít phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu giảm thiểu tác động từ chính sách bảo hộ.

2. Peter Thiel (tăng 4,9 tỷ USD):

   • Tận dụng nhu cầu dữ liệu chính phủ: Thiel, nhà sáng lập Palantir, hưởng lợi từ các hợp đồng lớn với chính phủ Mỹ trong phân tích dữ liệu và an ninh, được thúc đẩy bởi chính sách “America First”.

   • Mối quan hệ chính trị: Là nhà tài trợ lớn cho Trump, Thiel có lợi thế tiếp cận các hợp đồng chiến lược.

3. Alexander Karp (tăng 3,6 tỷ USD):

   • Sự bùng nổ của Palantir: Là CEO Palantir, Karp hưởng lợi từ giá cổ phiếu tăng hơn 600% nhờ nhu cầu AI và phân tích dữ liệu. Hợp đồng với Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác đẩy giá trị thị trường Palantir lên hơn 207 tỷ USD.

   • Bán cổ phiếu chiến lược: Karp bán gần 2 tỷ USD cổ phiếu Palantir quanh thời điểm bầu cử, tận dụng giá cao.

4. Gia đình Walton (mỗi thành viên tăng ít nhất 3 tỷ USD):

   • Xu hướng tiêu dùng trong lạm phát: Chủ sở hữu Walmart hưởng lợi từ chi tiêu tăng tại các nhà bán lẻ lớn khi người tiêu dùng tìm kiếm sản phẩm giá rẻ. Cổ phiếu Walmart tăng trưởng ổn định.

   • Vận động chính sách: CEO Walmart Doug McMillon gặp Trump để chống lại thuế quan, bảo vệ chuỗi cung ứng nội địa.

Và cũng có nhiều tỷ phú thua lỗ nặng

1. Elon Musk (mất 45,3 tỷ USD):

   • Sụt giảm cổ phiếu Tesla: Cổ phiếu Tesla (TSLA) giảm 33% từ mức cao trong năm (488,54 USD) xuống 347,68 USD (theo dữ liệu ngày 14/5/2025), do lo ngại về chính sách thuế quan làm tăng chi phí sản xuất và giảm nhu cầu xe điện tại Mỹ. Chính sách giảm tín dụng thuế năng lượng xanh của Trump cũng ảnh hưởng tiêu cực đến Tesla.

   • Tranh cãi chính trị: Các động thái ủng hộ Trump và vai trò cố vấn chính sách của Musk gây phản ứng trái chiều, làm mất lòng một số nhà đầu tư và khách hàng.

2. Jeff Bezos (mất 34,8 tỷ USD):

   • Amazon chịu áp lực thuế quan: Cổ phiếu Amazon (AMZN) giảm từ mức cao 242,52 USD xuống 210,25 USD (ngày 14/5/2025), do lo ngại thuế quan làm tăng chi phí nhập khẩu và gián đoạn chuỗi cung ứng. Lạm phát và lo ngại về tăng trưởng kinh tế cũng làm giảm chi tiêu trên nền tảng thương mại điện tử.

   • Cạnh tranh trong công nghệ: Amazon Web Services đối mặt với cạnh tranh từ các công ty nội địa được ưu tiên bởi chính sách Trump, ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng.

3. Sergey Brin và Larry Page (mất lần lượt 25,6 và 27,4 tỷ USD):

   • Sụt giảm cổ phiếu Alphabet: Cổ phiếu Alphabet (GOOGL) giảm từ mức cao 207,05 USD xuống 165,37 USD (ngày 14/5/2025), do lo ngại về các quy định mới đối với công ty công nghệ lớn và thuế quan làm tăng chi phí phần cứng (như Pixel).

   • Chính sách quảng cáo và dữ liệu: Các quy định tiềm năng về quyền riêng tư và quảng cáo kỹ thuật số dưới thời Trump đe dọa mô hình kinh doanh cốt lõi của Google.

4. Mark Zuckerberg (mất 21,5 tỷ USD):

   • Sụt giảm cổ phiếu Meta: Cổ phiếu Meta (META) giảm từ mức cao 740,91 USD xuống 659,36 USD (ngày 14/5/2025), do cạnh tranh gia tăng từ các nền tảng như TikTok và chi phí cao trong đầu tư metaverse.

   • Thay đổi chính sách quảng cáo: Các quy định mới về quảng cáo kỹ thuật số và quyền riêng tư dữ liệu có thể hạn chế doanh thu quảng cáo của Meta, vốn chiếm phần lớn lợi nhuận.

Các ngành thành công và lý do

1. Tiêu dùng thiết yếu:

   • Các công ty như Walmart, Coca-Cola, và Procter & Gamble ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan do tập trung vào thị trường nội địa và sản phẩm thiết yếu. Người tiêu dùng vẫn chi tiêu cho thực phẩm, đồ uống, và hàng gia dụng.

   • Cổ phiếu ổn định giúp Buffett và gia đình Walton tăng tài sản.

2. Công nghệ dữ liệu và an ninh mạng:

   • Palantir hưởng lợi từ nhu cầu phân tích dữ liệu và AI, đặc biệt từ hợp đồng chính phủ. Chính sách ưu tiên công nghệ nội địa tạo cơ hội mở rộng.

   • Giá trị Palantir tăng vọt, hỗ trợ Thiel và Karp.

3. Năng lượng truyền thống:

   • Chính sách nới lỏng quy định môi trường và giảm tín dụng thuế năng lượng xanh thúc đẩy các công ty dầu khí như Occidental Petroleum.

   • Buffett ghi nhận lợi nhuận từ các khoản đầu tư năng lượng.

Chính sách của Trump giúp các tỷ phú thắng lớn

1. Thuế quan và ưu tiên sản xuất nội địa:

   • Thuế 125% với Trung Quốc và 10-25% với các nước khác khuyến khích chuyển sản xuất về Mỹ hoặc sang các nước thân thiện, có lợi cho công ty nội địa như Palantir và Walmart.

   • Ví dụ: Apple lên kế hoạch lắp ráp iPhone tại Ấn Độ vào năm 2026.

2. Cắt giảm thuế doanh nghiệp:

   • Giảm thuế cho các công ty sản xuất trong nước giúp Berkshire Hathaway, Palantir, và Walmart giữ lại nhiều lợi nhuận.

3. Nới lỏng quy định môi trường:

   • Bãi bỏ tín dụng thuế năng lượng xanh và giảm quy định phát thải hỗ trợ các công ty năng lượng truyền thống như Occidental Petroleum.

4. Đàm phán thương mại linh hoạt:

   • Tạm hoãn thuế quan 90 ngày và đàm phán Mỹ-Trung tại Thụy Sĩ (tháng 5/2025) làm dịu lo ngại chiến tranh thương mại, giúp thị trường chứng khoán phục hồi, hỗ trợ Buffett, Thiel, Karp, và Walton.

Lợi ích của Việt Nam sau 100 ngày của Trump: Việt Nam hưởng lợi gián tiếp từ chính sách Trump nhờ vị thế trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc.

1. Chuyển dịch chuỗi cung ứng:

   • Các công ty như Apple, Foxconn, và BYD chuyển sản xuất sang Việt Nam, thúc đẩy FDI vào điện tử, dệt may, và da giày. Kim ngạch xuất khẩu điện tử dự kiến tăng 15-20% năm 2025.

   • Công ty Việt Nam như Vinatex, TCM, và Biti’s hưởng lợi từ nhu cầu gia công.

2. Tăng trưởng xuất khẩu nông sản và thủy sản: Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung tạm thời ổn định nhu cầu, giúp thủy sản (Vinh Hoàn, Minh Phú) và nông sản (Vinacafé, Lộc Trời) tăng xuất khẩu sang Mỹ khoảng 10% trong quý 1/2025.

3. Cơ hội từ hiệp định thương mại: Việt Nam tận dụng CPTPP, EVFTA, và UKVFTA để đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc, đặc biệt trong dệt may và nông sản.

4. Hỗ trợ chính sách nội địa: Giảm thuế VAT và gói tín dụng ưu đãi giúp doanh nghiệp như FPT, Viettel, và Gemadept cạnh tranh quốc tế.

Thách thức:

• Rủi ro thuế quan: Thuế 10-25% tiềm năng lên hàng Việt Nam có thể giảm 20-25% kim ngạch xuất khẩu dệt may, da giày, và thủy sản.

• Cạnh tranh: Ấn Độ và Thái Lan cũng thu hút FDI, đòi hỏi Việt Nam cải thiện cơ sở hạ tầng và lao động.

Xu thế bền vững của các tập đoàn Mỹ trong tương lai

1. Đa dạng hóa chuỗi cung ứng:

   • Các tập đoàn như Apple và Walmart tăng nhập khẩu từ Việt Nam và Ấn Độ để tránh thuế quan, đòi hỏi đầu tư lớn nhưng đảm bảo ổn định dài hạn.

2. Đầu tư vào công nghệ xanh:

   • Dù Trump ưu tiên năng lượng truyền thống, áp lực từ EU và người tiêu dùng buộc các công ty như Walmart và Amazon đầu tư vào năng lượng tái tạo và tiêu chuẩn ESG.

3. Tăng cường tự động hóa và AI:

   • Palantir dẫn đầu trong AI và phân tích dữ liệu. Amazon và Walmart đẩy mạnh tự động hóa để giảm chi phí lao động, phù hợp với xu hướng tinh giản nhân sự.

4. Tập trung vào thị trường nội địa:

   • Chính sách bảo hộ khuyến khích tập trung vào thị trường Mỹ. Ngành tiêu dùng thiết yếu của Walmart sẽ tăng trưởng ổn định, nhưng cần đáp ứng quy định về sức khỏe.

5. Quản trị rủi ro chính trị:

   • Sự “tùy hứng” của Trump đòi hỏi chiến lược linh hoạt. Các công ty như Palantir, với mối quan hệ tốt với chính quyền, có lợi thế.

Trong 100 ngày đầu của TT Trump đưa ra những "bài tố" về chính sách thuế quan, cắt giảm thuế, và nới lỏng quy định môi trường tạo lợi thế cho công ty nội địa. Việt Nam hưởng lợi từ chuyển dịch chuỗi cung ứng và xuất khẩu, nhưng cần đối phó rủi ro thuế quan. Các tập đoàn Mỹ sẽ tập trung vào đa dạng hóa chuỗi cung ứng, công nghệ xanh, và AI để đảm bảo bền vững trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động.