Marketing 6.0 và xu hướng ứng dụng công nghệ nhân văn

Marketing 6.0 là gì?

Marketing 6.0 là khái niệm mới nhất trong chuỗi tiến hóa của các lý thuyết marketing do Philip Kotler, được mệnh danh là "cha đẻ của marketing hiện đại," cùng các cộng sự phát triển. Marketing 6.0 tập trung vào việc tích hợp công nghệ tiên tiến (như trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo, thực tế tăng cường, blockchain, và metaverse) với các giá trị nhân văn để tạo ra trải nghiệm khách hàng cá nhân hóa, tương tác, và bền vững. Khái niệm này nhấn mạnh việc sử dụng công nghệ để không chỉ đáp ứng nhu cầu vật chất mà còn chạm đến khía cạnh cảm xúc và tinh thần của khách hàng, hướng tới việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn thông qua marketing.

Đặc điểm chính của Marketing 6.0:

1. Tích hợp công nghệ và nhân văn: Marketing 6.0 sử dụng công nghệ để tăng cường sự kết nối giữa thương hiệu và khách hàng, đồng thời tôn vinh các giá trị như sự đồng cảm, trách nhiệm xã hội, và tính bền vững.
2. Trải nghiệm đa chiều: Kết hợp trải nghiệm thực tế và kỹ thuật số (phygital experience) thông qua các nền tảng như metaverse, nơi khách hàng có thể tương tác với thương hiệu trong không gian ảo.
3. Cá nhân hóa tối đa: Sử dụng AI và dữ liệu lớn để phân tích hành vi khách hàng, từ đó cung cấp các sản phẩm/dịch vụ phù hợp với từng cá nhân.
4. Tác động xã hội: Marketing 6.0 không chỉ nhằm bán hàng mà còn hướng tới giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường, và thúc đẩy sự phát triển cộng đồng.
5. Metaverse và công nghệ tiên tiến: Các công cụ như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), và blockchain được sử dụng để tạo ra các trải nghiệm mua sắm nhập vai và minh bạch.

So sánh sự phát triển qua các giai đoạn của Marketing:

• Marketing 1.0 (Tập trung vào sản phẩm): Nhấn mạnh chất lượng sản phẩm và sản xuất hàng loạt.
• Marketing 2.0 (Tập trung vào khách hàng): Chú trọng thỏa mãn nhu cầu và mong muốn của khách hàng.
• Marketing 3.0 (Tập trung vào giá trị): Kết hợp giá trị xã hội và nhân văn vào chiến lược marketing.
• Marketing 4.0 (Tập trung vào công nghệ): Sử dụng công nghệ số và mạng xã hội để tương tác với khách hàng.
• Marketing 5.0 (Tập trung vào trải nghiệm): Tích hợp công nghệ và cảm xúc để tạo trải nghiệm liền mạch.
• Marketing 6.0 (Tập trung vào công nghệ nhân văn): Kết hợp công nghệ tiên tiến với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống và xây dựng cộng đồng bền vững.

Khái niệm Marketing 6.0 được giới thiệu bởi Philip Kotler, cùng với các đồng tác giả Hermawan Kartajaya và Iwan Setiawan, trong cuốn sách "Marketing 6.0: The Future is Immersive" (xuất bản năm 2024). Đây là phần tiếp nối của chuỗi sách nổi tiếng về marketing của họ, bắt đầu từ Marketing 3.0 (2010), Marketing 4.0 (2016), và Marketing 5.0 (2021).

1. Philip Kotler:
   • Tiểu sử: Sinh năm 1931 tại Chicago, Hoa Kỳ, Kotler là giáo sư danh tiếng tại Trường Quản trị Kellogg, Đại học Northwestern. Ông được coi là "cha đẻ của marketing hiện đại" nhờ những đóng góp nền tảng trong việc định hình lý thuyết marketing.
   • Thành tựu:
     • Tác giả của hơn 80 cuốn sách, trong đó "Marketing Management" (xuất bản lần đầu năm 1967) là sách giáo khoa tiêu chuẩn về marketing trên toàn cầu, được dịch ra hơn 20 ngôn ngữ.
     • Đưa ra các khái niệm mang tính cách mạng như Marketing 3.0, 4.0, 5.0, và nay là 6.0, định hướng marketing theo các xu hướng xã hội và công nghệ.
     • Nhận nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng Nhà lãnh đạo Tư tưởng Toàn cầu (Global Thought Leader) và được vinh danh bởi Hiệp hội Marketing Hoa Kỳ (AMA).
     • Là cố vấn cho nhiều tập đoàn lớn như IBM, General Electric, và AT&T.
   • Tầm ảnh hưởng: Các lý thuyết của Kotler đã thay đổi cách doanh nghiệp trên toàn cầu tiếp cận khách hàng, từ việc tập trung vào sản phẩm sang xây dựng giá trị và trải nghiệm.
2. Hermawan Kartajaya:
   • Hermawan là nhà sáng lập và chủ tịch của MarkPlus, Inc., một công ty tư vấn marketing hàng đầu tại Indonesia. Ông là chuyên gia về marketing ở châu Á.
   • Thành tựu của ông đạt được:
     • Đồng tác giả các cuốn sách Marketing 3.0, 4.0, 5.0, và 6.0 cùng Kotler.
     • Đưa ra khái niệm "Asian Marketing," nhấn mạnh các đặc điểm văn hóa và thị trường châu Á trong chiến lược marketing.
     • Được vinh danh là một trong 50 Guru định hình tương lai marketing bởi Viện Marketing Chartered (Anh Quốc).
3. Iwan Setiawan:
   • Iwan là CEO của MarkPlus, Inc., và là chuyên gia chiến lược marketing với trọng tâm nghiên cứu về công nghệ và chuyển đổi số.
   • Những đóng góp của ông:
     • Đồng tác giả các cuốn sách Marketing 4.0, 5.0, và 6.0.
     • Đóng góp vào việc tích hợp các xu hướng công nghệ (như AI, big data, và metaverse) vào lý thuyết marketing.
     • Là diễn giả quốc tế, tư vấn cho nhiều doanh nghiệp về chiến lược marketing số.

Lịch sử và hình thành, thành tựu của Marketing 6.0

Lịch sử phát triển:

• Nguồn gốc: Marketing 6.0 được xây dựng dựa trên nền tảng của Marketing 5.0, nhấn mạnh vào việc tích hợp công nghệ để phục vụ con người. Sự ra đời của Marketing 6.0 phản ánh sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ như AI, metaverse, và blockchain, cũng như nhu cầu ngày càng cao về tính bền vững và trách nhiệm xã hội trong kinh doanh.
• Bối cảnh ra đời (2024):
  • Sự phổ biến của metaverse và các nền tảng thực tế ảo đã mở ra cơ hội cho các thương hiệu tương tác với khách hàng trong không gian kỹ thuật số nhập vai.
  • Các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội, và mất lòng tin vào thương hiệu đòi hỏi các doanh nghiệp phải kết hợp mục tiêu kinh doanh với tác động xã hội.
  • Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy chuyển đổi số, khiến các doanh nghiệp phải tìm cách kết nối với khách hàng qua cả kênh thực và ảo.
• Công bố chính thức: Cuốn sách Marketing 6.0: The Future is Immersive được xuất bản vào năm 2024, đánh dấu bước tiến mới trong lý thuyết marketing của Kotler và cộng sự.

Thành tựu của Marketing 6.0:

• Định hình xu hướng tương lai: Marketing 6.0 được đánh giá là kim chỉ nam cho các doanh nghiệp trong thời đại công nghệ 4.0 và 5.0, giúp họ thích nghi với các nền tảng mới như metaverse và AI.
• Tác động toàn cầu: Khái niệm này đã được thảo luận rộng rãi tại các hội nghị marketing quốc tế, như World Marketing Summit, và được áp dụng bởi các tập đoàn lớn như Unilever, Nike, và Coca-Cola trong việc xây dựng chiến lược trải nghiệm nhập vai.
• Thúc đẩy tính bền vững: Marketing 6.0 khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề xã hội, ví dụ như sử dụng blockchain để đảm bảo chuỗi cung ứng minh bạch hoặc AI để tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng.
• Ứng dụng thực tiễn: Nhiều thương hiệu đã bắt đầu thử nghiệm Marketing 6.0, như:
  • Nike: Tạo không gian ảo trên metaverse để khách hàng thiết kế giày riêng.
  • Starbucks: Sử dụng blockchain để truy xuất nguồn gốc cà phê, tăng niềm tin của khách hàng.
  • L’Oréal: Ứng dụng AR để khách hàng thử mỹ phẩm trực tuyến.

Ứng dụng Marketing 6.0 vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) tại Việt Nam

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) tại Việt Nam, chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp và đóng góp 45% GDP (theo số liệu năm 2023), đối mặt với nhiều thách thức như thiếu vốn, hạn chế về công nghệ, và cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, Marketing 6.0 có thể được điều chỉnh để phù hợp với nguồn lực hạn chế của SMEs, giúp họ nâng cao hiệu quả tiếp thị và cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn. Dưới đây là các cách ứng dụng cụ thể:

1. Tận dụng công nghệ giá rẻ để cá nhân hóa trải nghiệm

• Công cụ AI đơn giản: SMEs có thể sử dụng các nền tảng AI miễn phí hoặc chi phí thấp như ChatGPT, Google Analytics, hoặc các công cụ CRM (như HubSpot Free) để phân tích dữ liệu khách hàng và cá nhân hóa thông điệp tiếp thị. Ví dụ, một cửa hàng cà phê tại Hà Nội có thể dùng AI để đề xuất loại cà phê phù hợp dựa trên sở thích của khách hàng.
• Thực tế tăng cường (AR): Các doanh nghiệp bán lẻ (như thời trang, nội thất) có thể tích hợp AR trên website hoặc ứng dụng để khách hàng thử quần áo hoặc xem nội thất trong không gian ảo. Ví dụ, công ty nội thất Việt Nam như Nhà Xinh có thể dùng AR để khách hàng hình dung sản phẩm trong nhà mình.
• Chi phí thấp: Nhiều công cụ như Canva (cho thiết kế AR đơn giản) hoặc các plugin AR trên Shopify có giá từ 0-50 USD/tháng, phù hợp với SMEs.

2. Tận dụng mạng xã hội và thương mại điện tử

• Kênh phổ biến tại Việt Nam: Với 70 triệu người dùng mạng xã hội (theo DataReportal 2024), SMEs có thể sử dụng TikTok, Facebook, và Instagram để tạo nội dung tương tác, như video ngắn giới thiệu sản phẩm nông sản hoặc livestream bán hàng. Ví dụ, các hợp tác xã nông sản ở Đồng Tháp đã dùng TikTok để quảng bá xoài Cao Lãnh, tăng doanh số gấp 3 lần trong mùa vụ 2023.
• Thương mại điện tử: Các nền tảng như Shopee, Lazada, và Tiki hỗ trợ SMEs tiếp cận khách hàng toàn quốc với chi phí thấp. SMEs có thể tích hợp chatbot AI trên Shopee để trả lời khách hàng tự động, cải thiện trải nghiệm mua sắm.
• Metaverse đơn giản: SMEs có thể tham gia các nền tảng metaverse giá rẻ như VIVERSE (của HTC) hoặc tạo cửa hàng ảo trên Zalo để thử nghiệm trải nghiệm nhập vai mà không cần đầu tư lớn.

3. Tập trung vào giá trị nhân văn và bền vững

• Kết nối với cộng đồng: SMEs có thể xây dựng các chiến dịch marketing nhấn mạnh giá trị địa phương và bền vững, như sử dụng nguyên liệu hữu cơ hoặc hỗ trợ nông dân. Ví dụ, một doanh nghiệp sản xuất mứt trái cây ở Đà Lạt có thể quảng bá câu chuyện hợp tác với nông dân bản địa, sử dụng blockchain để minh bạch nguồn gốc nguyên liệu.
• Trách nhiệm xã hội: SMEs có thể tổ chức các chiến dịch nhỏ như quyên góp một phần lợi nhuận để bảo vệ môi trường hoặc hỗ trợ giáo dục. Điều này giúp xây dựng lòng tin và sự gắn bó với khách hàng, đặc biệt là thế hệ Gen Z, vốn chiếm 25% dân số Việt Nam và ưu tiên các thương hiệu có trách nhiệm xã hội.

4. Tối ưu hóa nguồn lực hạn chế

• Hợp tác và chia sẻ tài nguyên: SMEs có thể hợp tác với các doanh nghiệp khác hoặc tham gia các hiệp hội (như VINASME - Hiệp hội Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa Việt Nam) để chia sẻ công nghệ và dữ liệu. Ví dụ, các SMEs trong ngành thực phẩm có thể cùng đầu tư vào một nền tảng AI để phân tích thị hiếu khách hàng.
• Đào tạo nhân lực: SMEs cần đào tạo nhân viên về kỹ năng số cơ bản (như sử dụng Google Ads, thiết kế nội dung trên Canva) thông qua các khóa học miễn phí từ Google Skillshop hoặc các chương trình của VINASME. Theo khảo sát năm 2022, 65% lãnh đạo SMEs Việt Nam sẵn sàng đầu tư vào chuyển đổi số sau COVID-19.
• Tận dụng hỗ trợ từ chính phủ: Chính phủ Việt Nam đã triển khai các chương trình hỗ trợ SMEs chuyển đổi số, như Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia (2021-2025), cung cấp tài trợ và tư vấn công nghệ. SMEs có thể đăng ký để nhận hỗ trợ từ Bộ Thông tin và Truyền thông hoặc các tổ chức như VCCI.

5. Thách thức và giải pháp khi áp dụng Marketing 6.0 cho SMEs

• Thách thức:
  • Chi phí: Công nghệ như metaverse hoặc blockchain có thể tốn kém, vượt quá khả năng của SMEs. Theo khảo sát năm 2019, 91% SMEs Việt Nam ở mức "ngoại lai" về chuyển đổi số.
  • Thiếu kỹ năng: Nhân sự SMEs thường thiếu kiến thức về AI, AR, hoặc marketing số. Chỉ 30.7% SMEs hiểu về chuyển đổi số trước năm 2019.
  • Cạnh tranh: SMEs phải cạnh tranh với các thương hiệu lớn có ngân sách tiếp thị lớn hơn.
• Giải pháp:
  • Bắt đầu với các công cụ miễn phí hoặc chi phí thấp (Google Analytics, Canva, Zalo Ads).
  • Tận dụng các chương trình đào tạo và tài trợ từ chính phủ hoặc tổ chức như VINASME, VCCI.
  • Tập trung vào thị trường ngách (niche market) để tối ưu hóa nguồn lực, ví dụ: nông sản hữu cơ hoặc sản phẩm thủ công địa phương.
  • Hợp tác với các influencer trên TikTok hoặc Instagram để tăng độ nhận diện thương hiệu với chi phí thấp.

Marketing 6.0, được phát triển bởi Philip Kotler, Hermawan Kartajaya, và Iwan Setiawan, là bước tiến mới trong marketing, kết hợp công nghệ tiên tiến với giá trị nhân văn để tạo trải nghiệm khách hàng nhập vai và bền vững. Với SMEs tại Việt Nam, Marketing 6.0 mang lại cơ hội lớn để cạnh tranh thông qua cá nhân hóa, công nghệ giá rẻ, và các chiến dịch nhấn mạnh giá trị cộng đồng.

Tuy nhiên, để thành công, SMEs cần vượt qua các rào cản về chi phí và kỹ năng bằng cách tận dụng hỗ trợ từ chính phủ, hợp tác với các đối tác, và tập trung vào các giải pháp công nghệ phù hợp với nguồn lực hạn chế. Việc áp dụng Marketing 6.0 không chỉ giúp SMEs tăng doanh thu mà còn góp phần xây dựng thương hiệu bền vững, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại tại Việt Nam.