Thế hệ Gen Y và xu hướng tìm học GenAI

Ngày càng nhiều bạn trẻ Việt Nam mê mẩn GenAI: Gen Y dẫn đầu, nhưng đừng vội cười!

Các bạn trẻ Việt Nam, đất nước của phở, cà phê sữa đá và… trí tuệ nhân tạo (AI)! Nếu bạn nghĩ rằng Gen Y (những người sinh từ 1981-1996, thế hệ “đã qua thời MSN nhưng vẫn còn mê Nokia”) chỉ biết cắm mặt vào điện thoại để lướt TikTok, thì xin thưa, họ đang bận học GenAI để biến thế giới thành sân chơi của mình! Với 30 năm lăn lộn trong ngành thị trường, tôi, một “lão làng” từng chứng kiến từ thời quảng cáo trên báo giấy đến thời Instagram Reels, xin phép kể bạn nghe câu chuyện về cơn sốt GenAI ở Việt Nam – vừa hài hước vừa sâu sắc, như kiểu cà phê Việt Nam: đắng mà thơm.

• Việt Nam có hơn 152.000 lượt ghi danh GenAI chỉ riêng trên Coursera trong những tháng năm 2025 — tăng chóng mặt 400% so với năm trước.
• Trung bình cứ mỗi 4 phút có một người Việt đăng ký một khóa GenAI trên Courser.

Gen Y: Những “chiến thần” của GenAI

Hãy tưởng tượng Gen Y như những siêu anh hùng thời 4.0, vừa thoát khỏi cái bóng của “thế hệ cha chú” Gen X, vừa phải chạy đua với Gen Z – đám nhóc cứ tưởng mình là “digital native” chính gốc. Theo một báo cáo từ Vietnam+, Gen Y đang dẫn đầu phong trào học GenAI tại Việt Nam, với hàng loạt bạn trẻ từ Hà Nội đến Sài Gòn đổ xô đi học cách “dạy” máy tính sáng tạo ra nội dung, từ viết thơ đến vẽ tranh. Tại sao? Vì Gen Y có cái chất “vừa đủ già để hiểu đời, vừa đủ trẻ để liều mạng”. Họ lớn lên với đĩa CD, Yahoo Messenger, nhưng giờ lại thành thạo Python và TensorFlow. Họ là những người từng xếp hàng mua iPhone 4S, giờ lại xếp hàng để tham gia khóa học AI đấy nhé.

Nhưng đừng vội cười! Gen Y không chỉ học GenAI để “cool ngầu” hay khoe trên LinkedIn. Họ nhìn thấy tiềm năng của GenAI trong việc biến đổi ngành nghề, từ marketing, y tế đến cả… nông nghiệp (vâng, bạn không nghe nhầm đâu, AI giờ còn giúp trồng lúa hiệu quả hơn!). Báo cáo của Statista dự đoán thị trường GenAI tại Việt Nam sẽ đạt 988,2 triệu USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng 46,47% từ 2024. Gen Y, với kinh nghiệm làm việc và sự nhạy bén, đang muốn nắm lấy “miếng bánh” này trước khi Gen Z kịp hiểu “prompt engineering” là gì.

Gen Z: Đám nhóc “nghĩ mình biết tuốt” nhưng vẫn chạy theo Gen Y

Còn Gen Z, những đứa trẻ sinh từ 1996-2012, thì sao? Theo Meta’s SYNC report, họ là thế hệ “sống online” với 82% tham gia các cộng đồng trực tuyến và yêu thích Reels hơn cả ăn cơm tối. Nhưng khi nói đến GenAI, họ vẫn đang “học lỏm” từ Gen Y. Gen Z có thể nhanh nhạy với công nghệ, nhưng họ thiếu cái “chất đời” mà Gen Y đã tích lũy qua những lần “cày cuốc” từ thời khủng hoảng kinh tế 2008. Kết quả? Gen Y dẫn đầu về số lượng đăng ký học GenAI, còn Gen Z bận… tạo nội dung AI-generated để up lên TikTok.

Đùa chút thôi, Gen Z không hề kém cạnh. Họ đang bắt kịp với tốc độ chóng mặt, đặc biệt trong các lĩnh vực như e-commerce và EdTech. Ví dụ, các startup như Vbee (chuyên về AI giọng nói) đã thu hút hơn 2 triệu người dùng, nhờ vào sự nhạy bén của cả Gen Y lẫn Gen Z trong việc ứng dụng AI vào thực tế. Nhưng nếu Gen Y là người “vẽ bản đồ” cho GenAI ở Việt Nam, thì Gen Z là những người “tô màu” để nó rực rỡ hơn.

Người khách hàng AI: Từ Gen Y đến Gen Z, sở thích đối lập

Gen Y:

• Thường là những người làm việc lâu năm, có kinh nghiệm và dự hậu bảy X-tăng (Experience).
• Họ đến với GenAI với mục tiêu rõ: tăng năng suất, học thêm công cụ công việc, hoặc… “muốn chứng minh mình vẫn thời thượng”.

Gen Z:

• Sinh từ 1997 – 2012, là digital native thực thụ, "nghiện" giải trí số 5–7 giờ/ngày, đặc biệt là video ngắn, livestream, game mobile.
• Nếu học GenAI, họ học vì tri thức để tạo nội dung, lập mô hình sáng tạo, hoặc dùng ChatGPT làm trợ lý học tập.

Nhìn chung, Gen Y học GenAI để… làm việc; còn Gen Z học GenAI để… làm content thả trend.

 

Tại sao GenAI lại hot đến thế? 

Người Việt Nam, đặc biệt là Gen Y, không bao giờ chịu đứng yên. Từ thời mua điện thoại “cục gạch” để nhắn tin Yahoo 360, đến giờ học GenAI để tạo chatbot thông minh, họ luôn biết cách “bắt trend” để tồn tại và phát triển. GenAI không chỉ là công nghệ, mà còn là “vé vàng” để Việt Nam chen chân vào cuộc đua toàn cầu. Theo OpenGov Asia, số lượng startup AI ở Việt Nam đã tăng từ 60 (2021) lên 278 (2024), với các khoản đầu tư từ 8-15 triệu USD mỗi dự án. Đây không phải chuyện đùa!

Nhưng điều hài hước là gì? Dù Gen Y và Gen Z hăng say học GenAI, nhiều người vẫn nghĩ AI chỉ là “mấy con chatbot nói chuyện như robot”. Thực tế, GenAI đang thay đổi mọi thứ: từ Shopee gợi ý sản phẩm đúng gu bạn, đến ngân hàng TPBank ra mắt VoicePay cho phép chuyển tiền bằng giọng nói. Thậm chí, nông dân Việt Nam sắp sửa dùng AI để dự đoán thời tiết và tối ưu hóa vụ mùa. Hài hước hơn nữa, có startup còn dùng GenAI để tạo nội dung quảng cáo “đánh thẳng vào tim” Gen Z, kiểu như: “Mua ngay, không là hết trend!”

Cẩn thận, không phải ai cũng “chơi” được với GenAI

Nhưng đời không như mơ, và AI cũng không phải liều thuốc thần kỳ. Với kinh nghiệm của một “lão làng” thị trường, tôi cảnh báo: GenAI là con dao hai lưỡi. Theo Neurond, Việt Nam đang đối mặt với thiếu hụt nhân lực AI và vấn đề về dữ liệu chất lượng cao. Nhiều bạn trẻ học GenAI nhưng chưa hiểu rõ cách “nuôi” mô hình AI với dữ liệu “xịn”. Kết quả? Một số startup AI “chết yểu” vì thiếu dữ liệu hoặc không đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Hài hước nhất là khi một số bạn Gen Z nghĩ rằng học GenAI là “copy-paste” code từ GitHub, rồi mong thành tỷ phú như Elon Musk. Không đơn giản thế đâu! GenAI đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc, từ học thuật đến thực hành. May mắn là chính phủ Việt Nam đang hỗ trợ mạnh, với các chương trình như “Build for the AI Future” của Google và NIC, hay kế hoạch đào tạo 5.000 chuyên gia AI vào năm 2030.

Nói đi cũng phải nói lại, Gen Y đang dẫn đầu cuộc chơi GenAI ở Việt Nam, nhưng Gen Z và cả thế hệ lớn hơn cũng đang nhập cuộc. Với một dân số trẻ, yêu công nghệ, và một chính phủ “chịu chơi” với chiến lược AI quốc gia, Việt Nam không chỉ là “công xưởng” mà còn là “trung tâm sáng tạo” của Đông Nam Á. Nhưng để thành công, các bạn trẻ cần hơn cả nhiệt huyết – họ cần dữ liệu tốt, kỹ năng vững, và một chút hài hước để vượt qua những lần mô hình AI “trả lời nhảm”.

Vậy nên, nếu bạn là Gen Y hay Gen Z, hãy nhảy vào học GenAI ngay đi! Biết đâu một ngày bạn sẽ tạo ra một chatbot “made in Vietnam” khiến cả thế giới trầm trồ. Còn tôi, giờ chỉ muốn nhâm nhi ly cà phê và xem các bạn trẻ biến Việt Nam thành “thủ phủ AI” thế giới. Ai mà ngờ được, đúng không?