Nói tới “chiến thần” livestream, bà con cứ hình dung đó là những “siêu nhân” trên mạng xã hội, tay cầm micro, miệng tuôn lời như suối, mắt lướt bình luận nhanh hơn cả máy quét mã vạch ở siêu thị. Họ là những KOL (Key Opinion Leader – người có sức ảnh hưởng) hay KOC (Key Opinion Consumer – người tiêu dùng chủ chốt), có khi là hot TikToker, YouTuber, hay cả nghệ sĩ nổi tiếng, chỉ cần mở livestream là hàng chục ngàn, thậm chí hàng triệu người xem, chốt đơn mỏi tay. Ở Việt Nam, nhắc tới “chiến thần” là nhắc tới những cái tên như Võ Hà Linh, Hằng Du Mục, hay Phạm Thoại – những người có thể bán từ chai dầu gội 18 ngàn tới sầu riêng cả trăm ký chỉ trong vài phút.
Nhưng mà, danh xưng “chiến thần” không phải tự nhiên mà có. Nó là sự kết hợp của tài ăn nói, độ duyên dáng, và cả cái đầu lạnh để xử lý những tình huống oái oăm khi livestream. Chỉ cần một cái “deal hời” hay câu nói “chưa từng có giá này”, người xem sẵn sàng rút ví nhanh hơn cả rút dao chém gió. Thế nhưng, cái gì càng hot thì càng dễ… cháy!
Ở Việt Nam, không thiếu những “chiến thần livestream” có khả năng một đêm chốt vài chục ngàn đơn, nhưng đi kèm với đó là không ít rủi ro “vạ miệng – vạ miếng”.Câu “sai một ly, đi một dặm” trong nghề livestream không chỉ là nói cho vui. Một lời quảng cáo sai sự thật, một phút “hớ hênh” câu chữ, hay một lần lỡ tay bán hàng giả, hàng nhái, là đủ để cả streamer lẫn thương hiệu “ôm hận”. Livestream là con dao hai lưỡi: vừa giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng nhanh như chớp, vừa có thể biến sai lầm nhỏ thành “vết dầu loang” lan khắp mạng xã hội.
Chẳng hạn, Võ Hà Linh – “chiến thần” đình đám với những phiên livestream chốt cả triệu đơn hàng – từng dính lùm xùm khi hợp tác với Dược phẩm Hoa Linh. Cô nàng quảng cáo dầu gội Nguyên Xuân với giá siêu hời: 18 ngàn đồng cho chai xanh, 11 ngàn đồng cho chai nâu, trong khi giá ở nhà thuốc cao gấp mấy lần. Kết quả? Các nhà thuốc, đại lý nổi điên, cho rằng cô bán phá giá, gây khó cho kênh bán truyền thống. Dân mạng thì đồn ầm lên rằng đại lý ăn chênh lệch “dày”. Cả Hà Linh lẫn Hoa Linh phải đăng bài thanh minh, giải thích đây là “deal độc quyền” số lượng có hạn, nhưng sóng gió vẫn không nguôi. Một lần “sai một ly” về cách truyền thông, cả thương hiệu lẫn streamer bị ảnh hưởng uy tín nặng nề.
Livestream là con dao hai lưỡi. Vừa là công cụ bán hàng đỉnh cao, vừa là… "cạm bẫy" cho chính thương hiệu nếu không cẩn thận.Viya, với hơn 120 triệu người theo dõi, từng là biểu tượng livestream Trung Quốc, hợp tác với các thương hiệu lớn như L’Oréal, Huawei. Nhưng năm 2021, cô bị cáo buộc quảng cáo mỹ phẩm “trẻ hóa da” không đạt chuẩn, thực phẩm chức năng “giảm cân nhanh” không có giấy phép y tế, và thậm chí bán túi xách nhái Gucci. Chưa dừng lại, Viya còn bị Cục Thuế Quốc gia Trung Quốc điều tra vì trốn thuế 210 triệu USD. Kết quả? Cô bị phạt nặng, tài khoản mạng xã hội bị khóa, và sự nghiệp “nữ hoàng” tan tành như bong bóng xà phòng. Một lần “hớ hênh” cả về sản phẩm lẫn tài chính, Viya mất tất cả.
Lý Giai Kỳ, người đạt doanh thu 1,8 tỷ USD trong một buổi livestream, cũng không tránh khỏi scandal. Năm 2021, anh quảng cáo một dụng cụ làm đẹp với lời hứa “kích thích collagen, làm mờ nếp nhăn trong 1 tháng”. Kết quả? Cơ quan quản lý Thượng Hải phát hiện thông tin này là phóng đại, phạt công ty liên quan hơn 1 tỷ đồng. Chưa hết, Lý Giai Kỳ còn bị tố bán chì kẻ mày nội địa Trung Quốc nhưng quảng cáo như hàng xịn. Từ “hoàng tử son môi” thành “hoàng tử tai tiếng” chỉ trong tích tắc!
Liu Mama và “Thần Thủy” chữa bách bệnh
Liu Mama, một streamer chuyên bán sản phẩm “sức khỏe” cho người trung niên, từng gây bão khi quảng cáo “Thần Thủy” – loại nước được cô ca ngợi là chữa ung thư, tiểu đường, tăng tuổi thọ với giá 3,5 triệu đồng/lít. Kết quả? Sản phẩm chỉ là… nước lọc đóng chai, có khi pha thêm chất tạo màu. Năm 2023, Liu Mama bị tố lừa đảo, sản phẩm không qua kiểm nghiệm y tế, khiến hàng triệu khách hàng “ngậm bồ hòn”. Câu chuyện “Thần Thủy” trở thành bài học đắt giá về việc quảng cáo sai sự thật.
Những vụ việc này cho thấy, ở Trung Quốc, nơi livestream là ngành công nghiệp 700 tỷ USD với hơn 15 triệu streamer, chỉ cần một phút “hớ hênh” là đủ để mất cả sự nghiệp. Các “chiến thần” không chỉ đối mặt với áp lực chốt đơn mà còn phải cẩn trọng từng lời nói, từng sản phẩm, vì cơ quan quản lý và người tiêu dùng ngày càng khắt khe.
Thị trường Việt Nam, năm 2024 là năm “nóng” với các chiến dịch truy quét hàng giả, hàng nhái trên các sàn thương mại điện tử và livestream. Điển hình là vụ TikToker Phan Thủy Tiên, với gần 5 triệu người theo dõi, bị lực lượng quản lý thị trường Hà Nội thu giữ hơn 10.000 sản phẩm nước hoa không rõ nguồn gốc. Chủ kênh lẫn thương hiệu Zenpali không xuất trình được hóa đơn, chứng từ hợp pháp, khiến dân mạng rần rần, còn “chiến thần” vội khóa bình luận để tránh bão. Qua đợt này thị trường có nhiều thay đổi:
Người tiêu dùng tỉnh táo hơn: Dân Việt giờ không dễ bị “dắt mũi” bởi những lời quảng cáo hoa mỹ. Nhiều bạn trẻ, đặc biệt Gen Z, trước khi “xuống tiền” thường xem review, kiểm tra nguồn gốc sản phẩm kỹ càng. Chuyện săn sale vẫn hot, nhưng dân mình đã biết “chọn mặt gửi vàng”.
Streamer cẩn trọng hơn, nhưng chưa đủ: Nhiều KOL, KOC bắt đầu kiểm tra sản phẩm kỹ hơn trước khi livestream, sợ bị “bóc phốt”. Tuy nhiên, vẫn còn những người chạy theo lợi nhuận, bán hàng không rõ nguồn gốc, hoặc thổi phồng công dụng để chốt đơn.
Quy định siết chặt, nhưng vẫn lỏng lẻo: Bộ Công Thương đang rục rịch sửa đổi quy định về thương mại điện tử, yêu cầu xác thực tài khoản người bán và lưu trữ thông tin giao dịch. Nhưng hiện tại, việc kiểm soát hàng giả trên TikTok, Facebook vẫn như “bắt cóc bỏ đĩa”. Các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada tuy có chính sách gỡ sản phẩm vi phạm, nhưng trách nhiệm liên đới của họ vẫn chưa rõ ràng.
Mặt tích cực:
Hình thức | Ưu điểm | Nhược điểm |
Livestream | Tạo sự tương tác mạnh, đẩy đơn nhanh, cảm xúc cao | Dễ vạ miệng, rủi ro lớn nếu lỡ lời hoặc bán hàng sai |
Website TMĐT (Shopee, Lazada) | Uy tín, dễ kiểm soát đơn hàng, quản lý chuyên nghiệp | Cạnh tranh khốc liệt về giá, thiếu tính cá nhân hóa |
Fanpage/Instagram bán hàng | Tạo thương hiệu riêng, linh hoạt, phù hợp ngành thời trang, mỹ phẩm | Khó lên đơn số lượng lớn như livestream |
Affiliate (tiếp thị liên kết) | Đỡ gánh nặng vận hành, chỉ cần nội dung tốt | Phụ thuộc vào nền tảng và chính sách affiliate |
Tác giả bài viết: BBT Vinastrategy.com tổng hợp
Ý kiến bạn đọc
Những tin cũ hơn