Steve Jobs câu chuyện cảm hứng đi lên từ khó khăn

Thứ tư - 21/05/2025 03:15

Khi nói về Steve Jobs thì trong đầu chúng ta nghĩ ngay đến một con người đầy sáng tạo và nhiệt huyết. Từ một công ty khởi nghiệp thiếu vốn, ông xây Apple đã vượt qua cạnh tranh khốc liệt để trở thành biểu tượng công nghệ toàn cầu.

Steve Job câu chuyện cảm hứng đi lên từ khó khăn

Câu chuyện khó khăn và sáng tạo của Steve Jobs

Bị bỏ rơi khi sinh ra: Sinh năm 1955, Steve Jobs bị mẹ ruột cho làm con nuôi, dẫn đến cảm giác bị từ chối và thúc đẩy ông chứng minh giá trị bản thân.
Bỏ học và nghèo khó: Bỏ học Reed College năm 1972, sống bằng cách nhặt chai và ăn miễn phí tại đền Hare Krishna.
Chuyến đi Ấn Độ 1974: Tìm kiếm giác ngộ nhưng đối mặt với bệnh tật (kiết lỵ, ghẻ) và thất vọng khi guru Neem Karoli Baba đã qua đời.
Bị sa thải khỏi Apple (1985): Mâu thuẫn với ban lãnh đạo khiến Jobs bị “đuổi” khỏi công ty mình sáng lập, gây khủng hoảng danh tính.
Thất bại với NeXT: Sản phẩm NeXT Computer (1985) quá đắt, không thành công về thương mại dù tiên tiến về công nghệ.
Mối quan hệ cá nhân phức tạp: Phủ nhận con gái Lisa trong hai năm và mâu thuẫn với đồng nghiệp do tính cách độc đoán.
Ung thư và cái chết: Được chẩn đoán ung thư tụy năm 2003, từ chối phẫu thuật ban đầu, qua đời năm 2011 ở tuổi 56.

Chuyến đi Tây Tạng và Thực hư thay đổi cách nghĩ của ông

Năm 1974, Jobs cùng bạn bè đến Ấn Độ để tìm kiếm sự giác ngộ tâm linh. Ông đã đến thăm Ashram của Neem Karoli Baba và sau đó trở về Mỹ với ảnh hưởng sâu sắc từ Phật giáo, đặc biệt là Thiền tông. Triết lý "tập trung và đơn giản" của ông trong thiết kế sản phẩm chịu ảnh hưởng lớn từ tư tưởng Thiền.

Ông duy trì mối quan tâm sâu sắc đến Phật giáo và thường xuyên thực hành thiền định. Ông cũng từng mời một thiền sư Nhật Bản, Kobun Chino Otogawa, làm chủ hôn trong lễ cưới của mình.

Jobs duy trì thực hành Phật giáo Zen và đọc sách tâm linh như Autobiography of a Yogi. Những giác ngộ của ông tập trung vào:

Đơn giản hóa: Học từ Zen, ảnh hưởng đến thiết kế tối giản của Apple.
Kết nối các điểm: Sáng tạo là nối các trải nghiệm đa dạng.
Chấp nhận thất bại: Thấy thất bại là cơ hội để bắt đầu lại.
Sống trọn vẹn: Tự hỏi mỗi ngày liệu mình có đang làm điều mình yêu thích.

Câu chuyện truyền cảm hứng về sáng tạo

Khởi đầu khiêm tốn: Đồng sáng lập Apple năm 1976 trong gara, tạo ra Apple II – máy tính cá nhân đầu tiên thành công.
Tầm nhìn vượt thời đại: Kết hợp nghệ thuật và công nghệ, tạo ra các sản phẩm như iMac, iPod, iPhone, và cách mạng hóa sáu ngành công nghiệp.
Vượt qua nghịch cảnh: Từ bị sa thải đến xây dựng Pixar và đưa Apple trở lại từ bờ vực phá sản.
Di sản: Truyền cảm hứng với triết lý “Think Different”, khuyến khích đam mê, sáng tạo, và không ngại thất bại.

Và rất nhiệu khó khăn khi gầy dựng Apple đi lên thành công

Thiếu vốn và nguồn lực hạn chế:
- Apple được thành lập vào ngày 1/4/1976 bởi Steve Jobs, Steve Wozniak, và Ronald Wayne trong gara nhà Jobs ở Los Altos, California. Khi bắt đầu, họ gần như không có vốn. Wozniak, kỹ sư thiết kế chính của Apple I, đã tự tay xây dựng máy tính từ các linh kiện cơ bản, trong khi Jobs đảm nhiệm việc tiếp thị và tìm kiếm cơ hội kinh doanh.
- Khó khăn:
  - Cả Jobs và Wozniak đều không có kinh nghiệm kinh doanh hay nguồn tài chính đáng kể. Để có tiền sản xuất Apple I, Jobs bán chiếc xe Volkswagen Type 2 của mình với giá 1.500 USD, còn Wozniak bán máy tính HP-65 với giá 500 USD. Ronald Wayne, người sở hữu 10% cổ phần, lo sợ rủi ro tài chính và bán lại cổ phần của mình chỉ với 800 USD sau 12 ngày, bỏ lỡ cơ hội trở thành tỷ phú.
  - Họ phải tự lắp ráp các bo mạch chủ của Apple I bằng tay, làm việc trong điều kiện thiếu thốn thiết bị và không gian. Việc sản xuất hàng loạt là một thách thức lớn vì không có nhà máy hay dây chuyền sản xuất.
- Jobs đã thuyết phục Paul Terrell, chủ cửa hàng Byte Shop, đặt hàng 50 máy Apple I với giá 500 USD mỗi máy, tổng cộng 25.000 USD. Để đáp ứng đơn hàng này, họ vay 15.000 USD từ Mike Markkula, một nhà đầu tư thiên thần, người sau này trở thành cổ đông lớn và đóng vai trò quan trọng trong việc chuyên nghiệp hóa Apple.
Thiếu kinh nghiệm quản lý và tổ chức:
- Cả Jobs (21 tuổi) và Wozniak (26 tuổi) đều còn trẻ, thiếu kinh nghiệm quản lý doanh nghiệp. Họ là những người đam mê công nghệ, không phải doanh nhân chuyên nghiệp.
- Khó khăn:
  - Jobs và Wozniak thường xuyên bất đồng về chiến lược. Wozniak muốn tập trung vào công nghệ “mở” (open-source hardware), trong khi Jobs hướng đến sản phẩm thương mại hóa, thân thiện với người dùng.
  - Việc quản lý nhân sự và sản xuất ban đầu rất hỗn loạn. Apple phải thuê các bạn bè và người thân để lắp ráp Apple I, dẫn đến chất lượng không đồng đều.
  - Ronald Wayne rời công ty do lo ngại trách nhiệm pháp lý và tài chính, khiến Jobs và Wozniak phải tự xử lý mọi vấn đề.
- Mike Markkula gia nhập năm 1977, mang đến kinh nghiệm quản lý từ Intel và 250.000 USD vốn đầu tư. Ông giúp xây dựng cấu trúc công ty, tuyển dụng nhân sự chuyên nghiệp, và định hình chiến lược phát triển dài hạn.
Cạnh tranh khốc liệt từ các gã khổng lồ:
- Vào cuối những năm 1970, ngành máy tính cá nhân mới nổi nhưng đã có những đối thủ lớn như IBM, Commodore, và Tandy. Những công ty này có nguồn lực tài chính và đội ngũ kỹ thuật vượt trội so với Apple.
- Khó khăn:
  - Apple I (1976) là một bo mạch đơn giản, không có vỏ hay bàn phím, khó cạnh tranh với các sản phẩm hoàn thiện hơn như Commodore PET hay TRS-80 của Tandy.
  - Khi ra mắt Apple II (1977), Apple phải đối mặt với IBM PC (1981), vốn được hỗ trợ bởi hệ điều hành MS-DOS của Microsoft, có giá rẻ hơn và được các doanh nghiệp ưa chuộng.
  - Apple thiếu kênh phân phối mạnh mẽ, trong khi các đối thủ có mạng lưới bán lẻ rộng khắp.
- Apple II được thiết kế như một máy tính hoàn chỉnh với vỏ nhựa, bàn phím tích hợp, và giao diện đồ họa thân thiện, giúp nó trở thành sản phẩm đột phá. Jobs nhấn mạnh vào thiết kế đẹp và trải nghiệm người dùng, tạo sự khác biệt so với các đối thủ. Sự hợp tác với các nhà bán lẻ và chiến dịch tiếp thị sáng tạo của Jobs giúp Apple II bán được hàng triệu chiếc, đạt doanh thu 335.000 USD vào cuối năm 1977.
Thất bại của các sản phẩm ban đầu:
- Bối cảnh: Sau thành công của Apple II, Apple ra mắt Apple III (1980) và Lisa (1983), nhưng cả hai đều thất bại về mặt thương mại.
- Khó khăn:
  - Apple III: Được thiết kế cho thị trường doanh nghiệp, Apple III gặp lỗi kỹ thuật nghiêm trọng (quá nóng, linh kiện bị lỏng) do Jobs yêu cầu thiết kế không quạt để giảm tiếng ồn. Giá cao (4.340–7.800 USD) khiến sản phẩm không cạnh tranh được với IBM PC. Apple chỉ bán được 65.000 chiếc, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng.
  - Lisa: Ra mắt với giá 9.995 USD, Lisa có giao diện đồ họa tiên tiến nhưng quá đắt và không tương thích với phần mềm phổ biến. Chỉ 10.000 chiếc được bán, dẫn đến khoản lỗ lớn.
- Giải pháp: Thất bại của Apple III và Lisa dạy Apple bài học về sự cân bằng giữa đổi mới và tính thực tiễn. Những công nghệ từ Lisa (như giao diện đồ họa) sau này được áp dụng vào Macintosh (1984), sản phẩm mang tính cách mạng với giá phải chăng hơn (2.495 USD).
Mâu thuẫn nội bộ và sự ra đi của Jobs:
- Khi Apple phát triển, mâu thuẫn nội bộ ngày càng lớn, đặc biệt giữa Jobs và CEO John Sculley, người được Jobs tuyển từ PepsiCo vào năm 1983.
- Khó khăn:
  - Jobs có phong cách quản lý độc đoán, thường xuyên xung đột với đội ngũ kỹ thuật và ban lãnh đạo. Ông tập trung vào Macintosh, trong khi Sculley muốn ưu tiên Apple II – nguồn doanh thu chính.
  - Năm 1985, sau khi Macintosh không đạt doanh số kỳ vọng (chỉ bán được 20.000 chiếc/tháng so với mục tiêu 80.000), ban lãnh đạo đứng về phía Sculley. Jobs bị loại khỏi các dự án lớn và cuối cùng bị sa thải khỏi Apple – công ty do chính ông sáng lập.
- Việc bị sa thải là cú sốc lớn, nhưng Jobs tận dụng thời gian này để sáng lập NeXT và đầu tư vào Pixar, nơi ông phát triển các công nghệ tiên tiến (như hệ điều hành NeXTSTEP) và sản xuất phim hoạt hình đình đám như Toy Story. Khi Apple gặp khó khăn vào năm 1997, Jobs trở lại sau khi Apple mua lại NeXT, mang theo công nghệ và tầm nhìn để hồi sinh công ty.
Khủng hoảng tài chính và nguy cơ phá sản:
- Vào giữa những năm 1990, Apple đối mặt với nguy cơ phá sản do quản lý kém hiệu quả và cạnh tranh từ Microsoft Windows.
- Khó khăn:
  - Sau khi Jobs rời đi, Apple thiếu tầm nhìn rõ ràng. Các sản phẩm như Newton PDA (1993) thất bại do giá cao và công nghệ chưa hoàn thiện.
  - Năm 1997, Apple lỗ 1,04 tỷ USD, cổ phiếu giảm xuống mức thấp kỷ lục, và chỉ còn vài tháng tiền mặt để hoạt động.
  - Microsoft Windows chiếm lĩnh thị trường PC, trong khi Apple chỉ chiếm 3% thị phần.
- Jobs trở lại Apple vào năm 1997, thực hiện các cải cách mạnh mẽ: cắt giảm 70% sản phẩm, tập trung vào các dòng chính như iMac, và ký thỏa thuận với Microsoft (150 triệu USD đầu tư từ Bill Gates). iMac (1998) trở thành cú hit với thiết kế trong suốt và giá cả hợp lý, giúp Apple quay lại lợi nhuận.
Thách thức về sản xuất và chuỗi cung ứng:
- Khi Apple mở rộng với các sản phẩm như iPod (2001) và iPhone (2007), việc quản lý chuỗi cung ứng trở thành một thách thức lớn.
- Khó khăn:
  - Apple phải sản xuất hàng triệu sản phẩm với chất lượng cao, trong khi các đối thủ như Dell có chuỗi cung ứng hiệu quả hơn nhờ mô hình “lắp ráp theo đơn hàng”.
  - Các vấn đề về nguồn cung linh kiện (như màn hình cảm ứng cho iPhone) và áp lực giảm giá thành là thách thức liên tục.
  - Apple cũng đối mặt với chỉ trích về điều kiện lao động tại các nhà máy đối tác, như Foxconn, vào những năm 2000.
- Jobs hợp tác chặt chẽ với Tim Cook (gia nhập Apple năm 1998), người xây dựng một chuỗi cung ứng toàn cầu hiệu quả, đảm bảo sản xuất số lượng lớn với chi phí tối ưu. Apple cũng cải thiện điều kiện lao động tại các nhà máy đối tác sau các tranh cãi.