Tư duy như một "Sếp lớn" để sớm trưởng thành!

Để thành công hơn trong công việc và thăng chức nhanh, việc rèn luyện tư duy thông qua đóng vai các góc nhìn khác nhau (người sếp lớn, người đối diện) là một chiến lược hiệu quả. 

1. Tư duy của một "Sếp lớn": Hiểu rõ bức tranh toàn cảnh

Khi bạn đặt mình vào vị trí của một người sếp, bạn sẽ nhận ra rằng các quyết định không chỉ dựa trên cảm tính cá nhân mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố phức tạp.

• Tầm nhìn chiến lược: Sếp không chỉ nhìn vào công việc hiện tại mà còn nhìn xa hơn về mục tiêu dài hạn của công ty. Họ cân nhắc các quyết định ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, sự phát triển bền vững và vị thế cạnh tranh.
• Thay vì chỉ tập trung vào nhiệm vụ của mình, hãy suy nghĩ xem công việc bạn đang làm đóng góp như thế nào vào mục tiêu lớn hơn của phòng ban/công ty. Đề xuất những ý tưởng có thể mang lại giá trị gia tăng ở cấp độ vĩ mô.
• Quản lý rủi ro và nguồn lực: Sếp phải cân nhắc rủi ro tiềm ẩn và phân bổ nguồn lực (con người, tài chính, thời gian) một cách hiệu quả nhất. Một quyết định có vẻ "khó khăn" với bạn có thể là cách tối ưu hóa nguồn lực để đạt được mục tiêu lớn hơn. Khi đứng trước một vấn đề, đừng chỉ tìm giải pháp cho riêng mình. Hãy nghĩ xem giải pháp đó có tác động gì đến các phòng ban khác, có sử dụng tối ưu nguồn lực không và có tiềm ẩn rủi ro nào không.
• Ưu tiên và sự cân bằng: Sếp thường phải đối mặt với nhiều ưu tiên cạnh tranh và phải đưa ra lựa chọn khó khăn. Họ cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và dài hạn, giữa hiệu quả và chi phí, giữa sự hài lòng của nhân viên và mục tiêu kinh doanh.
• Khi bạn cảm thấy sếp đưa ra một quyết định không công bằng, hãy thử nghĩ xem có những áp lực hay ưu tiên nào khác mà sếp đang phải đối mặt. Đôi khi, một quyết định có vẻ bất lợi ở cấp độ cá nhân lại là tốt nhất cho cả tập thể.
• Trách nhiệm giải trình: Sếp chịu trách nhiệm cuối cùng về kết quả của cả nhóm. Họ phải đưa ra những quyết định khó khăn, đôi khi không được lòng tất cả mọi người, nhưng vì lợi ích chung.
• Thể hiện sự chủ động và tinh thần trách nhiệm với công việc của mình. Đừng ngại đưa ra giải pháp thay vì chỉ đưa ra vấn đề.

1. Tư duy như một người sếp lớn: Để hiểu tại sao sếp đưa ra các quyết định, bạn cần đặt mình vào vị trí của họ. Người sếp lớn thường có tư duy chiến lược, tập trung vào lợi ích tổng thể và dài hạn. Dưới đây là các khía cạnh tư duy cần rèn luyện.

• Tư duy toàn cục (Big Picture Thinking):
  Sếp không chỉ nhìn vào chi tiết công việc mà còn cân nhắc đến mục tiêu chung của tổ chức. Họ đánh giá mọi quyết định dựa trên tác động đến đội nhóm, công ty và thị trường.
  Cách áp dụng: Hãy tự hỏi: “Quyết định này có phù hợp với mục tiêu dài hạn của công ty không?” hoặc “Hành động này sẽ ảnh hưởng thế nào đến đội nhóm và khách hàng?”. Khi làm việc, hãy thể hiện khả năng nhìn xa trông rộng bằng cách đề xuất các giải pháp không chỉ giải quyết vấn đề trước mắt mà còn mang lại giá trị lâu dài.
• Tư duy ưu tiên (Prioritization):
  Sếp phải biết việc nào quan trọng hơn và phân bổ nguồn lực hợp lý. Họ không bị cuốn vào những chi tiết nhỏ nhặt mà tập trung vào những gì mang lại kết quả lớn.
  Cách áp dụng: Hãy học cách phân loại công việc theo mức độ quan trọng và khẩn cấp (sử dụng ma trận Eisenhower nếu cần). Trong các cuộc họp, hãy trình bày ý kiến hoặc báo cáo theo thứ tự ưu tiên, tập trung vào kết quả then chốt.
• Tư duy ra quyết định dựa trên dữ liệu:
  Sếp lớn thường đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu và phân tích, không chỉ dựa vào cảm xúc hay trực giác.
  Cách áp dụng: Khi đề xuất ý tưởng hoặc giải pháp, hãy chuẩn bị dữ liệu, số liệu hoặc ví dụ cụ thể để thuyết phục. Ví dụ: thay vì nói “Tôi nghĩ chúng ta nên làm X”, hãy nói “Dựa trên dữ liệu doanh số quý trước, làm X có thể tăng 15% hiệu suất.”
• Tư duy lãnh đạo (Leadership Mindset):
  Sếp không chỉ quản lý mà còn truyền cảm hứng, định hướng và tạo động lực cho đội nhóm. Họ chịu trách nhiệm với thành công và thất bại của cả đội.
  Cách áp dụng: Hãy bắt đầu thể hiện vai trò lãnh đạo ngay cả khi bạn chưa là sếp. Chủ động hỗ trợ đồng nghiệp, đề xuất cải tiến quy trình, hoặc nhận trách nhiệm dẫn dắt một dự án nhỏ.

Nếu sếp quyết định cắt giảm ngân sách cho một dự án, thay vì chỉ chấp nhận, hãy thử nghĩ: “Sếp có thể đang ưu tiên một dự án khác có ROI cao hơn.” Sau đó, bạn có thể đề xuất cách tối ưu chi phí cho dự án hiện tại để vẫn đạt mục tiêu.

2. Tư duy trong giao tiếp: Đặt mình vào vị trí người đối diện

Giao tiếp hiệu quả cũng vậy là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ tốt và tạo ấn tượng với đồng nghiệp, sếp, hoặc khách hàng. Đóng vai người đối diện giúp bạn hiểu được nhu cầu, cảm xúc và góc nhìn của họ.

• Tư duy đồng cảm (Empathy):
  Hiểu được cảm xúc và động cơ của người đối diện giúp bạn điều chỉnh cách giao tiếp sao cho phù hợp. Ví dụ, nếu đồng nghiệp đang căng thẳng, hãy tránh tranh cãi mà thay vào đó là lắng nghe và hỗ trợ.
  Cách áp dụng: Trước khi nói, tự hỏi: “Người này đang cảm thấy thế nào? Họ cần gì từ cuộc trò chuyện này?” Ví dụ, khi thuyết trình cho sếp, hãy tập trung vào những gì sếp quan tâm (kết quả, số liệu) thay vì chi tiết kỹ thuật.
• Tư duy linh hoạt (Adaptability):
  Mỗi người có phong cách giao tiếp khác nhau. Người sếp có thể thích ngắn gọn, trong khi khách hàng muốn chi tiết. Đặt mình vào vị trí của họ để điều chỉnh cách trình bày.
  Cách áp dụng: Quan sát cách người đối diện phản ứng và điều chỉnh ngay lập tức. Nếu họ tỏ ra mất tập trung, hãy đi thẳng vào vấn đề hoặc dùng ví dụ trực quan hơn.
• Tư duy xây dựng lòng tin:
  Người đối diện sẽ đánh giá bạn dựa trên sự chân thành và đáng tin cậy. Hãy thể hiện rằng bạn hiểu và tôn trọng góc nhìn của họ.
  Cách áp dụng: Luôn giữ lời hứa, giao tiếp rõ ràng, và thừa nhận sai lầm nếu có. Ví dụ, nếu bạn không thể hoàn thành công việc đúng hạn, hãy chủ động thông báo sớm và đề xuất giải pháp thay vì im lặng.

Khi làm việc với một đồng nghiệp khó tính, hãy nghĩ: “Nếu tôi là họ, điều gì sẽ khiến tôi hợp tác hơn?” Có thể họ cần được công nhận đóng góp, hoặc họ muốn bạn lắng nghe ý kiến của họ trước.

3. Các tư duy cốt lõi để thăng chức nhanh

Để thăng tiến nhanh, bạn cần kết hợp tư duy của một người sếp lớn và khả năng giao tiếp tốt với các phẩm chất sau:

• Tư duy chủ động (Proactive Mindset):
  Đừng chờ đợi sếp giao việc, hãy tìm kiếm cơ hội để thể hiện giá trị của bạn. Ví dụ, đề xuất một dự án mới hoặc tự nguyện hỗ trợ một nhiệm vụ khó khăn.
  Cách áp dụng: Mỗi tuần, hãy tự hỏi: “Tôi đã làm gì để tạo ra giá trị vượt mong đợi?” Ví dụ, nếu công ty đang tìm cách cải thiện quy trình, hãy nghiên cứu và trình bày một ý tưởng cụ thể.
• Tư duy học hỏi không ngừng (Growth Mindset):
  Những người thăng tiến nhanh thường không ngừng học hỏi kỹ năng mới, từ kỹ thuật chuyên môn đến kỹ năng mềm như đàm phán, quản lý thời gian.
  Cách áp dụng: Đặt mục tiêu học một kỹ năng mới mỗi quý (ví dụ: phân tích dữ liệu, thuyết trình, hoặc quản lý dự án). Tham gia khóa học, đọc sách, hoặc học từ đồng nghiệp giỏi.
• Tư duy xây dựng thương hiệu cá nhân (Personal Branding):
  Để được chú ý và thăng chức, bạn cần xây dựng hình ảnh là một người đáng tin cậy, có năng lực và phù hợp với văn hóa công ty.
  Cách áp dụng: Thể hiện sự chuyên nghiệp trong mọi hành động: từ cách trả lời email, cách trình bày ý tưởng, đến cách bạn xử lý xung đột. Hãy để sếp và đồng nghiệp thấy bạn là người “đáng để đầu tư”.
• Tư duy kết nối (Networking):
  Thăng tiến không chỉ dựa vào năng lực mà còn phụ thuộc vào các mối quan hệ. Sếp thường chọn người họ tin tưởng và quen thuộc để giao phó vị trí cao hơn.
  Cách áp dụng: Chủ động xây dựng quan hệ với đồng nghiệp, sếp, và cả những người ngoài công ty. Tham gia các sự kiện nội bộ, chia sẻ ý tưởng trong các buổi họp, hoặc mời sếp đi cà phê để thảo luận về mục tiêu nghề nghiệp.

4. Thực hành cụ thể để rèn luyện tư duy

• Đóng vai người sếp trong một tuần: Mỗi khi gặp vấn đề, tự hỏi: “Nếu tôi là sếp, tôi sẽ giải quyết thế nào? Quyết định này có lợi gì cho công ty?” Ghi lại các quyết định giả định và so sánh với thực tế để học hỏi.
• Luyện tập giao tiếp đồng cảm: Trong mỗi cuộc trò chuyện, dành 1-2 phút để quan sát cảm xúc và ngôn ngữ cơ thể của người đối diện. Thử đoán xem họ đang nghĩ gì và điều chỉnh cách nói chuyện của bạn.
• Đặt mục tiêu thăng tiến cụ thể: Xác định vị trí bạn muốn đạt được trong 1-2 năm tới. Lập danh sách các kỹ năng, kết quả, và mối quan hệ cần thiết để đạt được vị trí đó, rồi xây dựng kế hoạch hành động.

Để thành công và thăng chức nhanh, bạn cần kết hợp tư duy chiến lược của một người sếp lớn với khả năng giao tiếp đồng cảm và tư duy chủ động, học hỏi không ngừng. Bằng cách hiểu được lý do đằng sau quyết định của sếp và đặt mình vào vị trí của người khác, bạn sẽ xây dựng được sự tín nhiệm và giá trị trong mắt đồng nghiệp và lãnh đạo. Quan trọng nhất, hãy luôn hành động như thể bạn đã ở vị trí cao hơn – điều này không chỉ giúp bạn rèn luyện tư duy mà còn khiến mọi người công nhận bạn là ứng viên sáng giá cho các cơ hội thăng tiến.