Bài học thất bại từ kinh doanh online

Làm thế nào để thành công khi kinh doanh online?

Để thành công trong kinh doanh online, cần có chiến lược rõ ràng và thực thi hiệu quả. Dưới đây là các bước quan trọng:

1. Nghiên cứu thị trường và khách hàng:
   • Phân tích xu hướng khách hàng, xu hướng thị trường, những sản phẩm nào có thể bán chạy và bán bao nhiêu... những số liệu này hoàn toàn có thể thu thập được chính xác.
   • Hiểu rõ nhu cầu, sở thích và hành vi của khách hàng mục tiêu. Ví dụ: Nếu bán mỹ phẩm, cần biết nhóm tuổi nào đang tìm kiếm sản phẩm "sạch" hay "thiên nhiên".
   • Phân tích đối thủ cạnh tranh để tìm ra điểm khác biệt (USP - Unique Selling Proposition).
   • Xây dựng thương hiệu mạnh:
     • Định vị thương hiệu ra sao trong nhóm khách hàng mục tiêu, thương hiệu có gì khác biệt, đây là yếu tố sống còn khi xây dựng bán hàng online.
     • Tạo logo, thông điệp và hình ảnh đồng nhất trên các kênh online (website, mạng xã hội, sàn TMĐT).
     • Đầu tư vào chất lượng sản phẩm/dịch vụ để tạo uy tín lâu dài.
2. Chọn kênh bán hàng phù hợp:
   • Sử dụng đa kênh như sàn TMĐT (Shopee, Lazada), mạng xã hội (TikTok, Instagram), hoặc website riêng, tùy thuộc vào tệp khách hàng.
   • Mỗi kênh đều có nhưng đặc tính và cách làm hoàn toàn riêng, chính vì vậy phải chọn rất kỹ, 'đừng chọn tất" sẽ rất khó thành công.
   • Ví dụ: Gen Z thường mua qua TikTok, trong khi người lớn tuổi có thể ưu tiên Shopee.
3. Marketing sáng tạo và hiệu quả:
   • Chạy quảng cáo đúng đối tượng (Facebook Ads, Google Ads). Nói là vậy nhưng rất cần chuyên môn trong lĩnh vực này, đừng thấy người làm được thì ta làm được!.
   • Tận dụng livestream, video ngắn (TikTok, Reels) và nội dung người dùng tạo (UGC) để tăng tương tác.
4. Chăm sóc khách hàng:
   • Phản hồi nhanh chóng, xử lý khiếu nại khéo léo, xây dựng chính sách đổi trả minh bạch.
   • Một khách hàng hài lòng có thể giới thiệu thêm 3-5 khách hàng mới.
5. Tối ưu vận hành:
   • Hợp tác với đơn vị vận chuyển uy tín (GHN, Viettel Post) để giao hàng nhanh, giảm tỷ lệ hủy đơn.
   • Sử dụng phần mềm quản lý bán hàng (KiotViet, Sapo) để kiểm soát tồn kho và doanh thu.

Những yếu tố cần tập trung để xây dựng kinh doanh online

1. Chất lượng sản phẩm/dịch vụ:
   • Sản phẩm luôn là yếu tố đầu tiên và rất quan trọngm, ngày nay môi trường online rất dễ đẩy 1 thương hiệu thành nổi tiếng nhưng cũng xuống vực rất nhanh yếu chất lượng kéo, kẹo Kera là một ví dụ.
   • Đây là nền tảng để giữ chân khách hàng. Sản phẩm kém chất lượng sẽ phá hủy uy tín nhanh chóng.
2. Trải nghiệm khách hàng:
   • Xây dựng quy trình trải nghiệm khách hàng cụ thể, những touchpoint điểm chạm với khách hàng phải rõ nét và cụ thể, điều quan trong hơn nữa là nhân viên phải hiểu, cảm để cùng thực hiện.
   • Giao diện website thân thiện, quy trình đặt hàng đơn giản, hỗ trợ khách trước/trong/sau mua hàng.
3. Kế hoạch Digital marketing:
   • Lên kế hoạch cụ thể, chi tiết, xây dựng KPI cụ thể rõ ràng và làm được.
   • Đầu tư vào SEO, quảng cáo trả phí, và nội dung sáng tạo để tăng nhận diện thương hiệu.
4. Công nghệ và dữ liệu:
   • Lựa chọn công nghệ ban đầu rất quan trọng làm sao để đầu tư thấp nhưng có thể nâng cấp trong tương lai, điều này nói thì dễ nhưng thấy ngoài kia trả giá rất nhiều.
   • Sử dụng AI để cá nhân hóa trải nghiệm, phân tích dữ liệu (Google Analytics) để tối ưu chiến lược.
5. Nguồn vốn và quản lý tài chính:
   • Lên kế hoạch ngân sách và KPI cụ thể để chuẩn bị nguồn tiền, tránh bị động.
   • Bắt đầu với vốn nhỏ, tái đầu tư lợi nhuận, tránh chi tiêu vượt khả năng.
6. Đội ngũ và quy trình:
   • Xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp (content, CSKH, vận hành) và quy trình rõ ràng để giảm sai sót.

Xu hướng trong kinh doanh online trên thế giới sẽ ra sao trong tương lai

1. Social Commerce:
   • Mua sắm qua mạng xã hội (TikTok Shop, Instagram Shopping) đang bùng nổ, chiếm 5,2% doanh số TMĐT Mỹ năm 2025 (Peel Insights). Livestream bán hàng là xu hướng nổi bật tại châu Á.
2. Cá nhân hóa nhờ AI:
   • AI đề xuất sản phẩm dựa trên sở thích cá nhân, dự kiến thị trường skincare cá nhân hóa đạt 62,4 tỷ USD vào 2034 (AskAttest).
3. Tiêu dùng bền vững:
   • Sản phẩm "clean beauty" và "thiên nhiên" tăng trưởng 12% mỗi năm (Exploding Topics), phản ánh ý thức bảo vệ môi trường của người tiêu dùng.
4. Thương mại điện tử xuyên biên giới:
   • Xuất khẩu B2C tăng mạnh, với các nền tảng như Amazon Global và Alibaba hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ bán hàng quốc tế.
5. Thanh toán linh hoạt:
   • Các phương thức như "mua trước trả sau" (BNPL) và ví điện tử (PayPal, Momo) ngày càng phổ biến, chiếm 10% giao dịch TMĐT toàn cầu (McKinsey).

Nhưng kinh doanh online không chỉ là màu hồng và bài học thất bại cũng nhiều không kém

1. Thất bại của Quibi (Mỹ):
   • Quibi là nền tảng streaming ra mắt năm 2020, tập trung vào video ngắn cho thiết bị di động, huy động 1,75 tỷ USD vốn đầu tư.
   • Nhưng sau đó thất bại thảm hại và nguyên nhân thất bại:
     • Không nghiên cứu đủ nhu cầu thị trường: Người dùng không muốn trả phí cho video ngắn khi đã có YouTube, TikTok miễn phí. Xu hướng những sản phẩm công nghệ thay đổi rất nhanh, nên mô hình kinh doanh cần phải nghiên cứu kỹ để có thời gian lâu dài và có thể cập nhật kịp xu hướng.
     • Chiến lược giá sai lầm: Giá thuê bao 4,99-7,99 USD/tháng quá cao so với giá trị mang lại.
     • Marketing không hiệu quả: Không tận dụng mạng xã hội để thu hút Gen Z.
   • và kết quả là đóng cửa sau 6 tháng, lỗ hàng tỷ USD.
   • Bài học: Hiểu sai nhu cầu khách hàng và định giá không phù hợp có thể dẫn đến thất bại dù có vốn lớn.
2. Các Shop Bán Quần Áo Online tại Việt Nam :
   • Các shop nhỏ trên Shopee bán quần áo thời trang, khởi đầu với vốn 20 triệu đồng hoặc các nhà bán hàng mỹ phẩm online cũng chết hàng loạt, vì đâu:
   • Nguyên nhân thất bại:
     • Thực hiện không chuyên nghiệp, cứ làm đến đâu học đến đó nên không tạo được lòng tin từ khách hàng.
     • Câu chuyên về sản phẩm không đủ sâu để khách hàng "cảm" được.
     • Nhập hàng kém chất lượng từ nguồn giá rẻ để cạnh tranh giá, dẫn đến khách hàng trả hàng nhiều.
     • Không đầu tư hình ảnh sản phẩm, chỉ dùng ảnh chụp mờ từ điện thoại.
     • Phản hồi khách chậm, giao hàng trễ do chọn đơn vị vận chuyển không uy tín.
   • Uy tín giảm, không cạnh tranh được với các shop lớn, đóng cửa sau 3 tháng.
   • Bài học: Chất lượng sản phẩm, hình ảnh và dịch vụ khách hàng là yếu tố sống còn.

Tương lai kinh doanh online khi giá ngày càng giảm làm ảnh hưởng đến chất lượng và sản xuất

• Xu hướng giảm giá trong kinh doanh online ngày càng phổ biến do cạnh tranh khốc liệt trên các sàn TMĐT (Shopee, Lazada, Amazon). Các chương trình như "flash sale", "miễn phí vận chuyển" ép doanh nghiệp giảm giá để thu hút khách hàng.
• Xu hướng này làm ảnh hưởng không nhỏ đến giá thành và sản xuất, tâm lý mua dùng thử đã làm cho thị trường không bền vững, khách hàng cứ thử hết sản phẩm này đến sản phẩm kia, thậm chí mua về để đó vì nghĩ giá trị không cao.

Làm ảnh hưởng đến sản xuất và uy tín thương hiệu

1. Lịnh vực Sản xuất:
   • Giảm chất lượng: Để hạ giá thành, nhiều doanh nghiệp cắt giảm chi phí nguyên liệu, lao động, dẫn đến sản phẩm kém bền, mất lòng tin khách hàng.
   • Áp lực chuỗi cung ứng: Nhà sản xuất phải tăng sản lượng với chi phí thấp, gây ra tình trạng quá tải hoặc sử dụng lao động giá rẻ, vi phạm tiêu chuẩn đạo đức.
2. Uy tín thương hiệu:
   • Mất giá trị thương hiệu: Khi giá quá thấp, khách hàng có thể xem thương hiệu là "hàng rẻ tiền", làm giảm sức hút với phân khúc cao cấp. Ví dụ: Một thương hiệu mỹ phẩm cao cấp giảm giá 70% liên tục sẽ mất đi hình ảnh "sang trọng".
   • Cạnh tranh không lành mạnh: Các thương hiệu lớn có thể chịu lỗ để "đè" các doanh nghiệp nhỏ, dẫn đến thị trường bị thao túng bởi giá thay vì chất lượng.

Trong tương lai sẽ có những thay đổi ra sao

1. Trong ngắn hạn:
   • Doanh nghiệp nhỏ khó cạnh tranh, nhiều shop online đóng cửa nếu không tạo được giá trị khác biệt.
   • Người tiêu dùng hưởng lợi từ giá thấp nhưng có thể gặp rủi ro về chất lượng, mua hàng không đúng nhu cầu sử dụng.
2. Dài hạn:
   • Phân hóa thị trường:
     • Phân khúc giá rẻ tiếp tục cạnh tranh khốc liệt, tập trung vào số lượng.
     • Phân khúc cao cấp sẽ chú trọng chất lượng, trải nghiệm và bền vững để tránh "cuộc chiến giá".
   • Công nghệ định hình: AI và dữ liệu lớn giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí mà không cần giảm giá quá sâu, hướng tới cá nhân hóa thay vì cạnh tranh giá.
   • Ý thức tiêu dùng thay đổi: Khi khách hàng nhận ra giá thấp đi đôi với chất lượng kém, họ sẽ ưu tiên thương hiệu uy tín, buộc doanh nghiệp đầu tư vào giá trị thật thay vì chạy đua giảm giá.

Giải pháp nào cho doanh nghiệp Việt Nam

• Tập trung vào giá trị: Cung cấp sản phẩm độc đáo, dịch vụ vượt trội thay vì chỉ giảm giá. Từ đó sẽ dần hình thành nên lòng tin của khách hàng.
• Xây dựng cộng đồng: Tạo lòng trung thành qua câu chuyện thương hiệu, trải nghiệm khách hàng. Môi trường online giúp cho việc xây dựng cộng đồng tốt, nhưng khi xây dựng cộng đồng cần phải mang lại giá trị và sản phẩm phải uy tín thật sự.
• Đa dạng hóa doanh thu: Kết hợp bán sản phẩm với dịch vụ (hướng dẫn sử dụng, bảo hành) để giảm phụ thuộc vào giá.

Thành công trong kinh doanh online đòi hỏi sự kết hợp giữa chiến lược thông minh, chất lượng sản phẩm và trải nghiệm khách hàng. Các xu hướng như social commerce, AI, và bền vững đang định hình ngành, nhưng giảm giá quá mức có thể làm tổn hại sản xuất và uy tín.
Doanh nghiệp cần tìm cách cân bằng giữa giá cả và giá trị để tồn tại và phát triển trong tương lai cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Chạy theo xu hướng là tất yếu nhưng không chạy theo bằng mọi giá.