Hơn 10.000 Khách sạn Châu Âu kiện Booking: Tranh chấp điều khoản “Giá tốt nhất” Lên đỉnh điểm

Châu Âu đang chứng kiến một vụ kiện tập thể lớn chưa từng có trong ngành du lịch khi hơn 10.000 khách sạn đồng loạt khởi kiện Booking.com, cáo buộc nền tảng đặt phòng trực tuyến này áp đặt các điều khoản bất công, gây tổn thất tài chính nghiêm trọng. Tranh chấp tập trung vào điều khoản “giá tốt nhất” (price parity clause) mà Booking áp dụng trong nhiều năm, ngăn cản khách sạn cung cấp giá thấp hơn trên các kênh khác, kể cả website của chính họ.

Bối cảnh vụ kiện

Theo điều khoản “giá tốt nhất”, các khách sạn buộc phải niêm yết giá trên Booking.com thấp hơn hoặc bằng giá trên các kênh khác, bao gồm cả website riêng của họ. Điều này khiến khách sạn mất quyền tự chủ về giá và phụ thuộc nặng nề vào Booking. Ngoài ra, mức hoa hồng 13-17% mà Booking thu trên mỗi giao dịch đặt phòng làm giảm đáng kể doanh thu của các khách sạn, chỉ còn khoảng 83-87% giá trị đặt phòng.

Năm 2024, Tòa án Công lý Liên minh Châu Âu (ECJ) ra phán quyết rằng điều khoản “giá tốt nhất” vi phạm luật cạnh tranh châu Âu, cản trở cạnh tranh công bằng. Phán quyết này, cùng với Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) có hiệu lực từ năm 2024, buộc Booking phải bãi bỏ điều khoản này tại khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA). Tuy nhiên, các khách sạn cho rằng họ đã chịu thiệt hại tài chính trong gần hai thập kỷ và đang yêu cầu bồi thường.

Lịch sử hình thành của Booking.com

1. Khởi đầu tại Hà Lan (1996–2000)

• Năm 1996: Booking.com được thành lập tại Amsterdam, Hà Lan, bởi Geert-Jan Bruinsma với tên ban đầu là Bookings.nl.
• Ý tưởng xuất phát từ nhu cầu kết nối du khách với các khách sạn một cách dễ dàng qua Internet, vào thời điểm Internet bắt đầu phát triển mạnh ở châu Âu.
• Trong những năm đầu, nền tảng này tập trung vào khách sạn ở Hà Lan và một số nước châu Âu.

2. Hợp nhất và đổi tên (2000–2005)

• Năm 2000–2003: Bookings.nl sáp nhập với một đối thủ khác là Bookings Online và đổi tên thành Booking.com.
• Đội ngũ quản trị bắt đầu mở rộng thị trường ra ngoài Hà Lan, với trọng tâm ban đầu là châu Âu.

3. Được Priceline mua lại (2005)

• Năm 2005: Tập đoàn Mỹ The Priceline Group (sau này đổi tên thành Booking Holdings) mua lại Booking.com với giá khoảng 133 triệu USD.
• Đây là một trong những thương vụ thành công nhất trong lịch sử ngành du lịch số.

4. Tăng trưởng vượt bậc và dẫn đầu thị trường (2006–2019)

• Sau khi được Priceline hỗ trợ về tài chính và chiến lược, Booking.com mở rộng nhanh chóng ra toàn cầu.
• Tập trung vào mô hình OTA (Online Travel Agency) – đại lý du lịch trực tuyến – giúp khách hàng đặt phòng, vé máy bay, thuê xe.
• Điểm mạnh nổi bật: giao diện đơn giản, giá minh bạch, lựa chọn đa dạng, chính sách hủy miễn phí, và hệ thống đánh giá người dùng uy tín.
• 2011–2019: Trở thành nền tảng đặt phòng số 1 ở châu Âu và mở rộng mạnh ở Mỹ, châu Á.

5. Đối mặt với cạnh tranh và pháp lý (2020–nay)

• Giai đoạn 2020–2021: Bị ảnh hưởng nặng nề do đại dịch COVID-19, Booking phải cắt giảm nhân sự và tái cơ cấu.
• Từ 2022: Đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ các nền tảng mới như Airbnb, Expedia, và các mô hình đặt phòng tích hợp AI như Google Travel, Meta Travel AI, Perplexity Travel AI...
• 2024–2025: Gặp sóng gió pháp lý khi hơn 10.000 khách sạn tại châu Âu kiện Booking vì điều khoản "giá tốt nhất", vi phạm luật cạnh tranh của EU (DMA 2024).
• Hiện tại (2025): Booking vẫn giữ thị phần số 1 tại châu Âu (khoảng 71%), nhưng đang chịu áp lực cải cách mô hình vận hành, đối mặt với sự suy giảm uy tín và các lựa chọn thay thế công nghệ mới.

Làn sóng pháp lý chưa từng có

Vụ kiện tập thể được điều phối bởi Hotel Claims Alliance, với sự hỗ trợ từ HOTREC – liên minh ngành khách sạn châu Âu – và hơn 30 hiệp hội khách sạn quốc gia, bao gồm Hotelleriesuisse (Thụy Sĩ) và Federalberghi (Italy). Do số lượng khách sạn tham gia quá lớn, thời hạn đăng ký tham gia vụ kiện đã được kéo dài đến 29/8/2025, đảm bảo mọi cơ sở đủ điều kiện có thể đòi bồi thường.

Các nhà phân tích pháp lý dự đoán các khách sạn có thể yêu cầu bồi thường lên đến 30% tổng hoa hồng đã trả cho Booking từ năm 2004, cộng thêm lãi suất. Nhờ mô hình quỹ pháp lý, các khách sạn tham gia không chịu rủi ro tài chính, tạo động lực lớn cho làn sóng kiện tụng này.

Thị phần áp đảo của Booking: Dù đối mặt với áp lực pháp lý, Booking vẫn là nền tảng thống trị thị trường đặt phòng trực tuyến tại châu Âu. Theo nghiên cứu từ HOTREC và Đại học Western Switzerland Valais.

• Booking Holdings (công ty mẹ của Booking.com) chiếm 71% thị phần đặt phòng trực tuyến tại châu Âu năm 2023.

• Riêng tại Đức, thị phần của Booking đạt 72.3%.

• Trong khi đó, tỷ lệ đặt phòng trực tiếp qua website khách sạn tại Đức giảm hơn 8% từ năm 2013 đến 2023, cho thấy sự phụ thuộc ngày càng lớn vào các nền tảng trung gian như Booking.

Và phản ứng từ Booking như thế nào về vụ kiện!

Booking đã phản bác các cáo buộc, gọi chúng là “đánh giá sai lệch” về luật châu Âu. Công ty khẳng định điều khoản “giá tốt nhất” có mục đích hợp lý, đảm bảo lợi ích cho cả khách hàng và đối tác. Booking tuyên bố sẽ bảo vệ quan điểm của mình tại tòa án nếu cần thiết.

Ý nghĩa của vụ kiện

Đây là lần đầu tiên ngành khách sạn châu Âu đoàn kết trong một vụ kiện tập thể nhằm đòi lại công bằng từ một nền tảng số. HOTREC nhấn mạnh: “Các chủ khách sạn đã chịu đựng chi phí bất công và điều kiện áp bức quá lâu. Đây là thời điểm để yêu cầu bồi thường và tái định hình ngành du lịch công bằng hơn.”

Vụ kiện này không chỉ là thách thức lớn đối với Booking mà còn là lời cảnh báo cho các nền tảng đặt phòng trực tuyến khác. Kết quả của vụ kiện có thể định hình lại cách các nền tảng số hoạt động trong ngành du lịch, thúc đẩy cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi của các doanh nghiệp nhỏ.
 

So sánh hiện trạng Booking với các nền tảng khác

Dưới đây là bảng so sánh hiện trạng của Booking.com với các nền tảng đặt phòng trực tuyến khác như Expedia, Airbnb, và Trip.com, tập trung vào thị phần, chiến lược, và thách thức pháp lý:

Nhận xét so sánh

• Thị phần và ảnh hưởng: Booking thống trị thị trường châu Âu (71%), vượt xa Expedia (15%) và Airbnb (10%). Trip.com mạnh ở châu Á nhưng yếu ở châu Âu, khiến Booking vẫn là mục tiêu chính của các vụ kiện tập thể.
• Chiến lược: Booking và Expedia tập trung vào khách sạn truyền thống, trong khi Airbnb nhắm đến homestay và trải nghiệm địa phương. Trip.com có lợi thế ở châu Á nhưng chưa tạo được dấu ấn tại châu Âu.
• Thách thức pháp lý: Booking đối mặt với áp lực pháp lý lớn nhất do điều khoản “giá tốt nhất” và hoa hồng cao. Airbnb cũng bị kiện nhưng chủ yếu liên quan đến quy định nhà ở, còn Expedia và Trip.com ít gặp vấn đề pháp lý lớn tại châu Âu.
• Điểm mạnh/yếu: Booking có lợi thế về quy mô và trải nghiệm người dùng, nhưng bị chỉ trích vì chi phí cao và điều khoản bất công. Airbnb nổi bật với trải nghiệm độc đáo nhưng không phù hợp với khách sạn truyền thống. Expedia và Trip.com có tiềm năng nhưng chưa thể cạnh tranh trực tiếp với Booking tại châu Âu.