Stress công việc ư! Chủ doanh nghiệp nào không gặp phải, nhung bạn đang stress ở giai đoạn nào, đã đến ngưỡng burnout chưa?
Để tự đánh giá, bạn có thể dựa vào các dấu hiệu bên dưới đây:
- Stress cấp tính: Căng thẳng tạm thời, ví dụ do deadline hoặc sự kiện lớn (như chuẩn bị ra mắt sản phẩm). Nếu bạn chỉ cảm thấy áp lực trong vài ngày và hồi phục sau khi nghỉ ngơi, đây là giai đoạn này.
- Stress mạn tính: Áp lực kéo dài, ví dụ lo lắng liên tục về doanh thu, nhân sự, hoặc chiến lược kinh doanh. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài dù không làm việc quá sức.
- Burnout giai đoạn đầu: Bạn bắt đầu mất hứng thú với công việc, dễ cáu gắt, khó tập trung, năng suất giảm. Ví dụ: bạn thấy cuối tuần không đủ để nạp lại năng lượng, hoặc công việc từng yêu thích giờ trở nên nhàm chán.
- Burnout toàn diện: Cạn kiệt cả thể chất lẫn tinh thần, mất phương hướng, có thể rơi vào trạng thái trầm cảm. Dấu hiệu: bạn không còn thấy ý nghĩa trong công việc, cảm giác bất lực, hoặc thậm chí không muốn tiếp tục.
Tự kiểm tra nhanh: Nếu bạn đã thử nghỉ cuối tuần, đi du lịch, hoặc detox mạng xã hội nhưng vẫn không thoát khỏi cảm giác mệt mỏi, nghĩ về công việc ngay cả khi ở nhà, hoặc mất hứng thú với những thứ từng yêu thích, bạn có thể đang ở giai đoạn burnout giai đoạn đầu hoặc đã tiến tới burnout toàn diện.
BURNOUT & BURN-IN — chuyện của những ông bà chủ lên đỉnh... của mệt mỏi! Nghe này, nếu bạn là chủ doanh nghiệp, bạn chắc không lạ gì cái cảm giác:
- Vừa mở mắt sáng thứ Hai đã muốn… ngủ tiếp.
- Cà phê ba ly mới bắt đầu tỉnh, nhưng đọc báo cáo tài chính xong thì tỉnh hẳn – tỉnh theo kiểu bàng hoàng.
- Đi du lịch 5 sao, chụp hình “cười như hoa” nhưng đầu vẫn tính xem tháng này trả lương có thiếu không.
Tôi đây từng thử hết:
- Cuối tuần ngủ bù → ngủ dậy mỏi cổ, mở mắt là deadline chờ.
- Đặt vé đi xa → đến nơi thấy thiên nhiên đẹp thật, nhưng email báo “đối tác hủy deal” thì còn đẹp gì nữa.
- Detox mạng xã hội → yên tĩnh 3 ngày, nhưng doanh thu thì cũng “detox” theo.
- Nghỉ việc làm lại từ đầu → tưởng đổi đời, hóa ra đổi… nợ.
Burnout Loop – Vòng quay của những kẻ nghĩ mình đang nghỉ
Bạn mệt → Bạn nghỉ → Bạn quay lại → Áp lực cũ chờ sẵn, còn nhiều hơn.
Nó giống như việc bạn đang ở trên băng chuyền sân bay — bước xuống 5 phút, quay lại thì vali vẫn ở đó, nhưng thêm cái nhãn “quá tải”.
Burnout Loop: Đây là vòng lặp khi bạn cố gắng xả stress bằng các giải pháp tạm thời như nghỉ cuối tuần, đi du lịch, hoặc detox mạng xã hội, nhưng khi quay lại công việc, áp lực vẫn không giảm. Ví dụ: bạn đi chơi xa để thư giãn, nhưng ngay khi trở về, doanh thu hoặc vấn đề nhân sự lại khiến bạn căng thẳng như cũ. Vòng lặp này không giải quyết gốc rễ vấn đề.
Burn-in – Xây nội lực, bớt mơ mộng
Muốn thoát hẳn, phải nâng cấp bản thân & hệ thống, không chỉ “xả hơi” rồi lại quay lại “lò áp suất”.
- Thể chất: Ăn uống, tập luyện, ngủ đủ – nghe xưa như trái đất nhưng 30 năm rồi tôi chưa thấy ai thành công lâu dài mà sống kiểu “3 giờ sáng ngủ, 7 giờ sáng họp”.
- Tinh thần: Biết dừng, biết buông, biết ủy quyền. Không ai xây đế chế bằng cách ôm hết mọi việc.
- Hệ thống: Đào tạo đội ngũ, ủy quyền rõ, không biến công ty thành “phiên bản to của bạn”.
Burn-in: Thay vì chỉ xả stress tạm thời, burn-in tập trung xây dựng nội lực bền vững từ bên trong (thể chất, tinh thần, năng lực quản trị) và thay đổi cách bạn vận hành công việc. Ví dụ: tập thể dục đều đặn để cải thiện sức khỏe, học thiền để quản lý cảm xúc, hoặc tái cấu trúc công việc để giảm áp lực lâu dài. Burn-in giúp bạn chủ động kiểm soát năng lượng và tâm trí, thay vì bị cuốn theo áp lực.
Phương pháp giúp chủ doanh nghiệp vượt burnout, kiệt sức
Phương pháp |
Mục tiêu |
Ưu điểm |
Hạn chế |
Mức hiệu quả* |
Thời gian & cách thực hiện |
Nghỉ ngắn hạn (du lịch, retreat) |
Xả stress tạm thời |
Nạp lại năng lượng nhanh, cắt ngắn chuỗi căng thẳng |
Hiệu quả ngắn hạn, stress quay lại |
★★☆☆☆ |
2–5 ngày, tránh lịch dày đặc, chọn nơi tách biệt công việc |
Tập thể dục & dinh dưỡng tối ưu |
Cải thiện sức khỏe, hormone |
Khoa học chứng minh giảm stress, tăng dopamine |
Cần duy trì đều đặn |
★★★★☆ |
30–60 phút/ngày, 3–5 buổi/tuần + chế độ ăn chống viêm |
Thiền, breathwork, mindfulness |
Quản lý tâm trí |
Giúp phục hồi tâm lý sâu, giảm phản ứng tiêu cực |
Khó duy trì với người thiếu kiên nhẫn |
★★★★☆ |
10–20 phút/ngày, học bài bản từ chuyên gia |
Cố vấn / Mentoring |
Giải quyết áp lực chiến lược |
Nhận góc nhìn mới, tránh bế tắc |
Cần chọn mentor phù hợp |
★★★★☆ |
1–2 buổi/tháng, tập trung giải quyết vấn đề lớn |
Tái cấu trúc công việc |
Giảm khối lượng & áp lực |
Bền vững, tạo thời gian cho chủ doanh nghiệp |
Yêu cầu kỹ năng quản trị hệ thống |
★★★★★ |
3–6 tháng, áp dụng RACI, ủy quyền hiệu quả |
Liệu pháp tâm lý / Coaching |
Giải quyết tận gốc vấn đề cảm xúc |
Hỗ trợ xử lý tổn thương sâu |
Cần cam kết thời gian & chi phí |
★★★★★ |
6–12 buổi, 1–2 lần/tuần |
Digital detox chiến lược |
Giảm áp lực thông tin |
Tăng tập trung, giảm so sánh xã hội |
Có thể ảnh hưởng kết nối công việc |
★★★☆☆ |
1–2 ngày/tuần hoặc chặn giờ vào mạng xã hội |
*Mức hiệu quả dựa trên tính bền vững + khả năng giảm stress lâu dài.
Để vượt qua stress và tránh burnout, bạn nên kết hợp các phương pháp theo lộ trình:
- Ngắn hạn (1–2 tuần): Kết hợp nghỉ ngắn hạn (du lịch, retreat), tập thể dục đều đặn, và thiền/breathwork để nhanh chóng nạp lại năng lượng và giảm căng thẳng tức thời.
- Trung hạn (1–3 tháng): Làm việc với cố vấn/mentor và bắt đầu tái cấu trúc công việc (ví dụ: áp dụng mô hình RACI để phân bổ trách nhiệm, ủy quyền hiệu quả). Điều này giúp giảm nguyên nhân gây stress từ gốc rễ.
- Dài hạn (3–6 tháng trở lên): Xây dựng nội lực (burn-in) thông qua thói quen sức khỏe (tập thể dục, dinh dưỡng), quản trị cảm xúc (thiền, liệu pháp tâm lý), và mở rộng hệ thống hỗ trợ (nhân sự, công cụ quản lý). Điều này giúp bạn duy trì trạng thái cân bằng và tránh quay lại vòng lặp burnout.
- Nếu bạn đang ở stress cấp tính: Thử nghỉ ngắn hạn (2–3 ngày tách biệt công việc) kết hợp 10 phút thiền/ngày để nhanh chóng lấy lại năng lượng.
- Nếu bạn ở stress mạn tính hoặc burnout giai đoạn đầu: Bắt đầu với tập thể dục (30 phút, 3–5 buổi/tuần) và tìm một mentor để giải quyết các vấn đề chiến lược lớn.
- Nếu bạn ở burnout toàn diện: Ưu tiên liệu pháp tâm lý/coaching (6–12 buổi) và tái cấu trúc công việc để giảm áp lực lâu dài. Kết hợp thiền và dinh dưỡng để phục hồi thể chất và tinh thần.
Và luôn luôn nhớ rằng:
- Không có giải pháp tức thời: Các phương pháp như du lịch hay detox mạng xã hội chỉ là giải pháp tạm thời. Để thoát burnout, cần thay đổi cấu trúc công việc và xây dựng thói quen bền vững.
- Cá nhân hóa: Mỗi người có nguyên nhân stress khác nhau. Hãy thử nghiệm và điều chỉnh các phương pháp trên để tìm ra cách phù hợp nhất với bạn.
- Hành động ngay: Nếu bạn nhận ra mình đang ở ngưỡng burnout, đừng trì hoãn. Bắt đầu với một thay đổi nhỏ (như 10 phút thiền hoặc 1 buổi tập thể dục) để tạo đà.