Hành vi tiêu dùng các Gen trong thời đại số

Trong bối cảnh thời đại số hóa mạnh mẽ năm 2025, các thế hệ 7x, 8x (Gen X, sinh khoảng 1965–1980) và Gen Z (sinh khoảng 1997–2012) tại Việt Nam có những đặc điểm, hành vi tiêu dùng, và nhu cầu kỹ năng khác biệt. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược tiếp cận hiệu quả. Thử nhìn vào các thông tin và hành vi tiêu dùng.

1. Kỹ năng cần thiết trong thời đại số

Thế hệ 7x, 8x (Gen X)

Gen X đang ở độ tuổi 45–60 vào năm 2025, thường giữ vai trò lãnh đạo hoặc quản lý trong doanh nghiệp và gia đình. Các kỹ năng cần thiết bao gồm:

• Kỹ năng quản trị số (Digital Management): Thành thạo công cụ quản lý dự án (Trello, Asana), phần mềm CRM (Salesforce), và phân tích dữ liệu cơ bản (Excel, Power BI) để tối ưu hóa hiệu suất công việc.

• Tư duy chuyển đổi số: Hiểu và áp dụng các xu hướng công nghệ như AI, tự động hóa, và thương mại điện tử để cải thiện quy trình kinh doanh. Ví dụ, sử dụng chatbot để chăm sóc khách hàng hoặc tích hợp Zalo Pay cho thanh toán.

• Kỹ năng lãnh đạo linh hoạt: Dẫn dắt đội ngũ đa thế hệ, đặc biệt là Gen Z, bằng cách kết hợp giao tiếp trực tiếp và trực tuyến, đồng thời khuyến khích sáng tạo.

• Tài chính số: Quản lý tài chính cá nhân và doanh nghiệp qua ứng dụng ngân hàng số (Vietcombank, MBBank) và đầu tư thông minh (chứng khoán, quỹ mở).

• Học tập liên tục: Tham gia các khóa học trực tuyến (Coursera, Udemy) để cập nhật kiến thức về marketing số, quản trị chuỗi cung ứng, và bảo mật dữ liệu.

Thế hệ Gen Z, giới trẻ "nổi loạn"! Gen Z, ở độ tuổi 13–28, là thế hệ bản địa số, lớn lên cùng công nghệ. Các kỹ năng cần thiết bao gồm:

• Kỹ năng sáng tạo nội dung số: Sử dụng Canva, CapCut, hoặc Adobe Premiere để tạo video ngắn, bài đăng TikTok, Instagram Reels, đáp ứng xu hướng nội dung trực quan.

• Kỹ năng phân tích dữ liệu: Hiểu cơ bản về Google Analytics, SEO, và quảng cáo số để tối ưu hóa chiến dịch marketing cá nhân hoặc doanh nghiệp.

• Kỹ năng đa nhiệm số: Quản lý nhiều nền tảng (TikTok, Shopee, YouTube) đồng thời, nhanh chóng chuyển đổi giữa các công cụ và ứng dụng.

• Tư duy bền vững và trách nhiệm xã hội: Kết hợp các giá trị môi trường và đạo đức vào công việc, như phát triển sản phẩm xanh hoặc chiến dịch CSR (trách nhiệm xã hội doanh nghiệp).

• Kỹ năng giao tiếp trực quan: Sử dụng meme, GIF, emoji để giao tiếp hiệu quả trên mạng xã hội, đồng thời phát triển kỹ năng trình bày thuyết phục qua Zoom hoặc Google Meet.

2. Sự khác biệt lớn giữa 7x, 8x (Gen X) và Gen Z

Gen X đại diện cho sự ổn định, kinh nghiệm, và thực dụng, trong khi Gen Z thể hiện sự năng động, sáng tạo, và nhạy bén với xu hướng. Sự khác biệt này bắt nguồn từ bối cảnh công nghệ và xã hội mà mỗi thế hệ trải qua.

3. Hành vi tiêu dùng 2 nhóm đối tượng này ra sao?

7x, 8x (Gen X)

• Ở đỉnh cao sự nghiệp, thu nhập cao, nhưng gánh vác nhiều trách nhiệm (nuôi con, chăm sóc cha mẹ) nên ưu tiên tiết kiệm và đầu tư dài hạn.

• Trung thành với thương hiệu quen thuộc (Vinamilk, Biti’s), nhưng có xu hướng hoài nghi với quảng cáo hào nhoáng.

• Thích tư vấn trực tiếp tại cửa hàng hoặc qua hotline, kết hợp với tìm kiếm thông tin trên Google và Zalo (94% Gen X sử dụng Zalo).

• 75% sử dụng mạng xã hội (Facebook, YouTube), nhưng ưu tiên nội dung thực tế, đáng tin cậy hơn là xu hướng viral.

• Quan tâm đến tiêu dùng

  • Mua bảo hiểm nhân thọ để đảm bảo tài chính gia đình.

  • Lựa chọn sản phẩm gia dụng bền vững hoặc bất động sản để đầu tư.

Gen Z

• 41% sẵn sàng thử sản phẩm mới, ít trung thành với thương hiệu, ưu tiên chất lượng và xu hướng do KOLs/Influencers lăng xê.

• Ưa chuộng cá nhân hóa (sản phẩm in tên, phiên bản giới hạn) và các thương hiệu có trách nhiệm xã hội (bền vững, không thử nghiệm trên động vật).

• Dành hơn 5 giờ/ngày trên thiết bị di động, sử dụng TikTok, Instagram, Shopee để khám phá sản phẩm và đọc review trước khi mua.

• Kỳ vọng trải nghiệm mua sắm liền mạch (online-offline), thanh toán nhanh qua Momo, Zalo Pay, hoặc SPayLater.

• Hành vi mua sắm

  • Mua giày Thượng Đình vì trào lưu retro được KOLs quảng bá trên TikTok.

  • Chọn mỹ phẩm xanh (Cocoon, Innisfree) với bao bì tái chế, phù hợp xu hướng bền vững.

4. Điểm mạnh và hạn chế 7x, 8x (Gen X)

• Điểm mạnh:

  • Tài chính ổn định: Thu nhập cao, có khả năng chi tiêu cho sản phẩm giá trị lớn (ô tô, nhà đất, bảo hiểm).

  • Trung thành: Dễ duy trì mối quan hệ lâu dài với thương hiệu nếu chất lượng và dịch vụ tốt.

  • Kinh nghiệm: Ra quyết định mua sắm dựa trên nghiên cứu kỹ lưỡng, ít bị ảnh hưởng bởi xu hướng nhất thời.

  • Ảnh hưởng gia đình: Thường quyết định mua sắm cho cả hộ gia đình, từ đồ gia dụng đến giáo dục con cái.

• Hạn chế:

  • Chậm thích nghi công nghệ mới: Ưu tiên các nền tảng quen thuộc (Facebook, Zalo), ít sử dụng TikTok hoặc ứng dụng hiện đại.

  • Hoài nghi quảng cáo: Khó bị thuyết phục bởi các chiến dịch marketing hào nhoáng hoặc nội dung viral.

  • Thời gian hạn chế: Bận rộn với công việc và gia đình, ít thời gian khám phá sản phẩm mới.

  • Ít linh hoạt: Thích các kênh bán hàng truyền thống, ít cởi mở với trải nghiệm mua sắm sáng tạo.

Điểm mạnh và điểm yếu Gen Z

• Điểm mạnh:

  • Nhạy bén công nghệ: Thành thạo đa nền tảng, dễ tiếp cận qua quảng cáo số, video ngắn, và KOLs.

  • Sáng tạo và ảnh hưởng: Dẫn dắt xu hướng (thời trang, công nghệ), có khả năng lan tỏa qua mạng xã hội.

  • Cởi mở: Sẵn sàng thử sản phẩm mới, đặc biệt nếu phù hợp với giá trị cá nhân (bền vững, đa dạng).

  • Tầm ảnh hưởng gia đình: Gần 10% phụ huynh dựa vào Gen Z để chọn sản phẩm gia dụng và nội thất.

• Hạn chế:

  • Ít trung thành: Dễ chuyển đổi thương hiệu nếu tìm thấy lựa chọn tốt hơn hoặc hợp xu hướng hơn.

  • Tài chính hạn chế: Phần lớn còn đi học hoặc mới đi làm, chi tiêu phụ thuộc vào xu hướng và khuyến mãi.

  • Nhạy cảm với chất lượng: Sẽ tẩy chay thương hiệu nếu sản phẩm không đáp ứng kỳ vọng hoặc thiếu minh bạch.

  • Thời gian chú ý ngắn: Chỉ 8 giây để quyết định xem nội dung có hấp dẫn, đòi hỏi quảng cáo ngắn gọn, súc tích.

5. Sản phẩm và kênh bán hàng phù hợp 7x, 8x (Gen X)

• Sản phẩm phù hợp:

  • Gia dụng cao cấp: Máy lọc không khí, tủ lạnh thông minh (Samsung, LG), nhấn mạnh chất lượng và độ bền.

  • Bảo hiểm và đầu tư: Bảo hiểm nhân thọ, quỹ hưu trí, hoặc bất động sản (Vingroup, Novaland).

  • Sản phẩm sức khỏe: Thực phẩm chức năng (Doppelherz), dịch vụ khám sức khỏe định kỳ (Vinmec).

  • Du lịch gia đình: Gói du lịch trọn gói (Saigontourist) với ưu đãi cho cả gia đình.

• Kênh bán hàng phù hợp:

  • Cửa hàng truyền thống: Ưu tiên tư vấn trực tiếp tại siêu thị (Co.opmart, VinMart) hoặc showroom.

  • Mạng xã hội quen thuộc: Quảng cáo trên Facebook, Zalo với nội dung thực tế, nhấn mạnh ưu đãi (giảm giá, trả góp 0%).

  • Google Search: Tối ưu SEO với từ khóa như “bảo hiểm tốt nhất 2025” hoặc “máy giặt tiết kiệm điện.”

  • Email marketing: Gửi thông tin khuyến mãi cá nhân hóa dựa trên lịch sử mua sắm.

  • Hotline và hội thảo: Tư vấn qua điện thoại hoặc hội thảo trực tiếp về đầu tư, sức khỏe.

Sản phẩm và kênh bán hàng Gen Z quan tậm

• Sản phẩm quan tâm:

  • Thời trang và phụ kiện: Local brand (Levents, Môi Điên) với thiết kế cá tính, bền vững (vải tái chế, sợi tre).

  • Mỹ phẩm xanh: Sản phẩm không thử nghiệm trên động vật (Cocoon, Innisfree) với bao bì tái sử dụng.

  • Công nghệ cá nhân: Điện thoại giá tầm trung (Xiaomi, Realme), tai nghe không dây, hoặc máy ảnh giấy (Paper Shoot).

  • Thực phẩm lành mạnh: Snack dinh dưỡng (Magic Spoon), đồ uống không đường, hoặc thực phẩm thuần chay.

  • Dịch vụ số: Ứng dụng học trực tuyến (Duolingo), dịch vụ streaming (Netflix, Spotify).

• Kênh bán hàng:

  • Sàn thương mại điện tử: Shopee, Lazada, Tiki với chương trình “Mua trước - Trả sau” (SPayLater) và flash sale.

  • Mạng xã hội hiện đại: TikTok, Instagram với video ngắn, quảng cáo hài hước, và KOLs (Chi Pu, Trần Thanh Tâm).

  • YouTube: Review sản phẩm thực tế từ YouTubers hoặc hướng dẫn sử dụng sản phẩm.

  • Cửa hàng trải nghiệm: Kết hợp online-offline, như đặt hàng qua Shopee và nhận tại cửa hàng với dịch vụ cá nhân hóa (in tên lên sản phẩm).

  • Chiến dịch tương tác: Tổ chức thử thách trên TikTok (#ThửTháchMôiĐiên) hoặc mời Gen Z đóng góp ý tưởng sản phẩm.

---------------------------------------------------------

Thế hệ 7x, 8x (Gen X) và Gen Z tại Việt Nam năm 2025 có những đặc điểm và nhu cầu riêng biệt, phản ánh bối cảnh trưởng thành và giá trị sống của họ. Gen X cần kỹ năng quản trị số, lãnh đạo linh hoạt, và tài chính số để duy trì vai trò quản lý, trong khi Gen Z cần sáng tạo nội dung, phân tích dữ liệu, và tư duy bền vững để dẫn dắt xu hướng. Hành vi tiêu dùng của Gen X thiên về thực dụng, trung thành, và tiết kiệm, trong khi Gen Z ưu tiên trải nghiệm, cá nhân hóa, và trách nhiệm xã hội.

Doanh nghiệp cần đáp ứng và điều chỉnh chiến lược để tiếp cận từng nhóm:

• Với Gen X, tập trung vào chất lượng, ưu đãi, và kênh quen thuộc như Facebook, Zalo, cửa hàng truyền thống.

• Với Gen Z, đầu tư vào nội dung sáng tạo, KOLs, và các nền tảng như TikTok, Shopee, nhấn mạnh cá nhân hóa và bền vững.

Bằng cách thấu hiểu điểm mạnh (tài chính ổn định của Gen X, sáng tạo của Gen Z) và hạn chế (chậm thích nghi của Gen X, tài chính hạn chế của Gen Z), doanh nghiệp có thể tối ưu hóa sản phẩm và kênh bán hàng, từ đó xây dựng lòng trung thành và tăng trưởng bền vững trong thời đại số.