Startup bắt đầu từ đâu!

Khởi nghiệp bắt đầu từ đâu là câu hỏi muôn thuở của "dân Startup" làm sao để đủ đam mê mà theo đuổi những khó khăn!

1. Khởi nghiệp bắt đầu từ đâu?

Khởi nghiệp không phải là một hành trình có sẵn công thức, mà là những bước đi có thể xem là "Đi trong mà đêm", tuy nhiên nhưng có những bước cơ bản giúp bạn bắt đầu một cách bài bản và tăng cơ hội thành công cao hơn:

a. Xác định ý tưởng và đam mê

• Tự hỏi bản thân: Bạn đam mê gì? Bạn muốn giải quyết vấn đề gì trong xã hội? đam mê có đủ lớn để vượt qua những khó khăn...
• Nghiên cứu thị trường để tìm hiểu nhu cầu: Tìm "nỗi đau" (pain point) mà khách hàng đang gặp phải nhưng chưa có giải pháp tốt. Ví dụ: Nếu bạn thấy người Việt khó tiếp cận thực phẩm sạch, đó có thể là ý tưởng khởi nghiệp.
• Ý tưởng nhiều khi không cần quá mới lạ, đôi khi cải tiến một sản phẩm/dịch vụ cũ cũng đủ để thành công. Và đặc biệt là phải có câu chuyện, có sự trải nghiệm.

b. Nghiên cứu và lập kế hoạch chi tiết nhé

• Khảo sát khách hàng: Hỏi ý kiến bạn bè, người thân, hoặc dùng mạng xã hội để thăm dò nhu cầu, xác định rõ những "nhu cầu chưa được đáp ứng" để đáp ứng nhu cầu đó cho khách hàng.
• Phân tích đối thủ: Xem đối thủ đang làm gì tốt, gì chưa tốt, bạn có thể làm khác biệt ở đâu.
• Lập kế hoạch kinh doanh: Không cần phức tạp, chỉ cần ghi rõ: sản phẩm/dịch vụ là gì, bán cho ai, kiếm tiền thế nào, chi phí ra sao. Thường Startup bỏ qua khâu này cứ nhảy vào là làm như vậy sẽ không định hình được hướng đi của mình hoặc kiên định hướng đi đã hoạch định.

c. Bắt đầu nhỏ với MVP (Minimum Viable Product)

• MVP là gì?: Sản phẩm tối giản để thử nghiệm ý tưởng. Ví dụ: Nếu bạn muốn mở quán cà phê, hãy thử bán cà phê takeaway trước thay vì thuê mặt bằng lớn.
• Lợi ích: Tiết kiệm chi phí, thu thập phản hồi thực tế để cải thiện.

d. Tìm nguồn vốn đầu tư

• Dùng tiền tiết kiệm cá nhân để bắt đầu nhỏ hoặc tìm kiếm nhà đầu tư nếu ý tưởng chứng minh được sẽ thành công.
• Huy động: Gọi vốn từ gia đình, bạn bè, hoặc tham gia các cuộc thi khởi nghiệp (VD: Shark Tank Việt Nam).
• Công cụ hỗ trợ: Tìm quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) hoặc chương trình hỗ trợ khởi nghiệp từ chính phủ (VD: Quỹ Khởi nghiệp Quốc gia).

e. Xây dựng đội nhóm

• Ai cần thiết?: Tìm người có kỹ năng bổ trợ (VD: bạn giỏi ý tưởng, tìm người giỏi marketing hoặc tài chính).
• Văn hóa đội nhóm: Chọn người cùng tầm nhìn, sẵn sàng làm việc vì đam mê, không chỉ vì tiền.
• Muốn đi xa hãy đi cùng nhau là vậy.

f. Hành động và kiên trì

• Đây là yếu tố tiên quyết vì nếu không kiên trì theo đuổi đam mê thì rất khó để thành công khi Startup.
• Bắt tay vào làm: Đừng chờ hoàn hảo, hãy thử nghiệm và điều chỉnh dần. Vì thực tế luôn khác hoàn toàn với những gì nghĩ và trên giấy.
• Chấp nhận thất bại: 80% startup thất bại trong 3 năm đầu, quan trọng là học từ sai lầm và tiếp tục, hãy chuẩn bị cho những vấn đề khó khăn nhất.

2. Bài học Startup khác biệt, đột phá và thành công trên thế giới

a. Airbnb - "Tận dụng tài nguyên sẵn có"

• Năm 2008, Brian Chesky và Joe Gebbia không đủ tiền thuê nhà ở San Francisco. Họ quyết định cho thuê nệm hơi trong nhà mình và tạo website để quảng bá. Từ đó, Airbnb ra đời, trở thành nền tảng chia sẻ nhà trị giá hàng tỷ USD.
• Bài học đột phá:
  • Ý tưởng đơn giản: Không cần sở hữu bất động sản, họ kết nối người có nhà với người cần thuê.
  • Tận dụng cộng đồng: Xây dựng niềm tin qua đánh giá người dùng.
  • Thử nghiệm nhanh: Từ nệm hơi trong phòng khách đến mạng lưới toàn cầu chỉ trong vài năm.

b. SpaceX - "Đặt mục tiêu điên rồ"

• Elon Musk thành lập SpaceX năm 2002 với mục tiêu đưa con người lên sao Hỏa. Dù bị chế giễu ban đầu, SpaceX giờ là công ty hàng không vũ trụ tư nhân hàng đầu, giảm chi phí phóng vệ tinh xuống hàng chục lần.
• Bài học đột phá:
  • Tầm nhìn lớn: Đừng ngại nghĩ xa hơn những gì người khác cho là khả thi.
  • Tự làm thay vì thuê ngoài: SpaceX tự sản xuất 80% linh kiện, giảm chi phí và kiểm soát chất lượng.
  • Kiên trì vượt thất bại: Nhiều lần phóng thất bại nhưng Musk không bỏ cuộc.

c. Xiaomi - "Giá rẻ, chất lượng cao"

• Lei Jun khởi nghiệp Xiaomi năm 2010 với chiến lược bán điện thoại chất lượng cao, giá rẻ qua kênh online, cạnh tranh trực tiếp với Apple và Samsung. Giờ đây, Xiaomi là một trong những hãng smartphone lớn nhất thế giới.
• Bài học đột phá:
  • Bỏ trung gian: Bán trực tiếp qua website, giảm chi phí phân phối.
  • Cộng đồng người hâm mộ: Tạo diễn đàn để khách hàng góp ý cải tiến sản phẩm.
  • Chiến lược giá: Lợi nhuận thấp ban đầu để chiếm thị phần, sau đó mở rộng sang các sản phẩm khác (đồ gia dụng, TV).

d. Dropbox - "Giải pháp đơn giản cho vấn đề lớn"

• Drew Houston nảy ra ý tưởng Dropbox khi quên USB chứa tài liệu quan trọng. Anh tạo ra dịch vụ lưu trữ đám mây đơn giản, dễ dùng, và tăng trưởng nhờ chương trình giới thiệu (mời bạn bè để được thêm dung lượng miễn phí).
• Bài học đột phá:
  • Tập trung vào trải nghiệm: Giao diện thân thiện, không phức tạp.
  • Tăng trưởng viral: Khuyến khích người dùng lan tỏa thay vì chi nhiều tiền quảng cáo.
  • Giải quyết vấn đề thực tế: Ai cũng cần lưu trữ tệp an toàn, dễ truy cập.

e. Patagonia - "Khởi nghiệp vì giá trị xã hội"

• Yvon Chouinard bắt đầu Patagonia từ việc bán dụng cụ leo núi tự làm. Sau đó, công ty chuyển sang thời trang bền vững, cam kết bảo vệ môi trường, và vẫn thành công lớn với doanh thu hàng tỷ USD.
• Bài học đột phá:
  • Kinh doanh có mục đích: Không chỉ bán hàng, Patagonia truyền cảm hứng về bảo vệ hành tinh.
  • Khác biệt hóa: Chống lại fast fashion bằng sản phẩm bền vững, chất lượng cao.
  • Trung thành với giá trị: Tặng 1% doanh thu cho môi trường, xây dựng lòng tin khách hàng.

Như vậy chúng ta có những đúc kết gì cho 1 Startup:

• Tìm cơ hội trong khó khăn: Airbnb sinh ra từ khủng hoảng tài chính cá nhân, Dropbox từ một vấn đề nhỏ nhưng phổ biến.
• Khác biệt là chìa khóa: SpaceX không làm giống NASA, Xiaomi không đi theo mô hình truyền thống của Apple.
• Khách hàng là trung tâm: Lắng nghe nhu cầu, cải tiến dựa trên phản hồi.
• Kiên trì và linh hoạt: Thất bại là chuyện thường, quan trọng là điều chỉnh và tiến lên.

Và làm gì tại Việt Nam:

• Bắt đầu từ nhu cầu địa phương: Ví dụ, logistics cho nông sản, giáo dục online giá rẻ, ừng AI vào cá nhân hóa giáo dục online hoặc thực phẩm sạch.
• Tận dụng công nghệ: Kết hợp AI, thương mại điện tử (Shopee, Lazada) để giảm chi phí và tiếp cận khách hàng.
• Học từ thất bại: Nhiều startup Việt như Tiki, Foody đã trải qua khó khăn nhưng vẫn thành công nhờ kiên trì.