10 doanh nghiệp Phân phối Bán lẻ nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam năm 2024

Tóm tắt tình hình kinh doanh và các yếu tố tạo nguồn doanh thu lớn của 10 doanh nghiệp tư nhân Phân phối Bán lẻ nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam năm 2024

Với nguồn đóng góp ngân sách hơn 12.000 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước, với 4 doanh nghiệp nộp trên 1.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp này hoạt động trong nhiều phân khúc bán lẻ, từ siêu thị, nhà thuốc, điện tử điện máy, trang sức, ô tô đến bán lẻ tại sân bay.

1. CTCP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ)

• Nộp ngân sách: Hơn 2.100 tỷ đồng (dẫn đầu ngành bán lẻ).
• Doanh thu: 37.823 tỷ đồng (tăng 14% so với 2023).
• Lợi nhuận trước thuế: 2.651 tỷ đồng (tăng 6,5% so với 2023).
• Tình hình kinh doanh:
  • PNJ đạt kỷ lục doanh thu và lợi nhuận trong bối cảnh thị trường trang sức tăng trưởng âm do giá vàng tăng cao kỷ lục và sức mua giảm mạnh.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Mở rộng mạng lưới: PNJ mở rộng thị phần bằng cách phát triển hệ thống cửa hàng và tung ra các bộ sưu tập mới nhắm đến các nhóm khách hàng riêng biệt, như dòng sản phẩm Mancode by PNJ dành cho nam giới.
    • Chiến lược marketing hiệu quả: Các chương trình truyền thông trong các dịp cao điểm giúp PNJ đi ngược dòng, duy trì tăng trưởng dương.
    • Quản trị chuyên nghiệp và minh bạch: PNJ áp dụng mô hình E-S-G (môi trường, xã hội, quản trị) giúp củng cố niềm tin từ khách hàng và nhà đầu tư.
  • PNJ vượt qua “cơn bão kép” (khan hiếm nguồn cung vàng và kiểm soát thị trường chặt chẽ) nhờ chiến lược mở rộng và tập trung vào chất lượng dịch vụ, trong khi nhiều doanh nghiệp trang sức khác phải thu hẹp hoặc rời ngành.

2. DOJI Group

• Nộp ngân sách: Hơn 1.000 tỷ đồng.
• Tình hình kinh doanh:
  • DOJI tiếp tục là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực bán lẻ trang sức, cạnh tranh trực tiếp với PNJ.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Làm mới nhận diện thương hiệu: DOJI đầu tư cải tiến các trung tâm trang sức trên toàn quốc.
    • Mở rộng địa bàn: Tăng cường hiện diện tại các thành phố trọng điểm phía Nam như TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, giúp tiếp cận thị trường mới.
  • DOJI tập trung vào nâng cấp trải nghiệm khách hàng thông qua nhận diện thương hiệu và mở rộng mạng lưới, tạo sự khác biệt so với các doanh nghiệp nhỏ hơn trong ngành trang sức vốn đang gặp khó khăn do giá vàng tăng.

3. CTCP Tập đoàn Masan (Masan Group)

• Nộp ngân sách: Hơn 4.800 tỷ đồng (cao nhất trong danh sách).
• Doanh thu: Không công bố cụ thể, nhưng Masan là tập đoàn đa ngành với vốn hóa 4 tỷ USD.
• Tình hình kinh doanh:
  • Masan hoạt động trong các lĩnh vực bán lẻ (WinCommerce), sản xuất hàng tiêu dùng (Masan Consumer), và tài chính.
  • Mảng bán lẻ của Masan, đặc biệt qua WinCommerce, đóng góp lớn với hệ thống siêu thị và cửa hàng tiện lợi như WinMart/WinMart+.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Hệ thống bán lẻ hiện đại: WinCommerce chuyển trọng tâm từ mở rộng mạng lưới sang cải tạo cửa hàng và nâng cao hiệu quả hoạt động, đạt lợi nhuận EBIT trong các quý cuối 2023 và đầu 2024.
    • Sản phẩm tiêu dùng thiết yếu: Masan Consumer (MCH) đóng góp gần 2.300 tỷ đồng ngân sách nhờ các sản phẩm FMCG (hàng tiêu dùng nhanh) như mì ăn liền, gia vị.
    • Đa dạng hóa ngành nghề: Sự kết hợp giữa bán lẻ, sản xuất tiêu dùng, và tài chính giúp Masan duy trì doanh thu ổn định.
  • Masan tận dụng quy mô lớn và danh mục sản phẩm đa dạng để chiếm lĩnh thị trường tiêu dùng thiết yếu, ít chịu ảnh hưởng từ biến động kinh tế so với các ngành xa xỉ như trang sức.

4. CTCP Đầu tư Thế giới Di động (MWG)

• Nộp ngân sách: Gần 1.300 tỷ đồng.
• Tình hình kinh doanh:
  • MWG vận hành các chuỗi bán lẻ như Thế giới Di động, Điện máy Xanh, và Bách Hóa Xanh, tập trung vào điện tử, điện máy và hàng tiêu dùng.
  • Thị trường điện thoại đi ngang, nhưng Bách Hóa Xanh ghi nhận tăng trưởng nhờ xu hướng chuyển dịch từ chợ truyền thống sang siêu thị.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Mạng lưới bán lẻ rộng khắp: MWG sở hữu hàng nghìn cửa hàng, giúp tiếp cận đông đảo khách hàng.
    • Tập trung vào FMCG: Bách Hóa Xanh tận dụng xu hướng chuyển dịch mua sắm thực phẩm sang kênh hiện đại.
    • Chiến lược giá cạnh tranh: Dù biên lợi nhuận thấp, MWG duy trì doanh thu lớn nhờ quy mô và khối lượng bán hàng.
  • MWG tận dụng lợi thế quy mô và khả năng thích ứng nhanh với xu hướng tiêu dùng hiện đại, đặc biệt trong phân khúc thực phẩm và hàng tiêu dùng thiết yếu.

5. Tasco (HUT)

• Nộp ngân sách: Tăng 2,3 lần so với 2023 (ước tính khoảng 1.000-1.500 tỷ đồng).
• Doanh thu hợp nhất: 30.248 tỷ đồng (gấp 2,8 lần so với 2023).
• Lợi nhuận sau thuế: 304 tỷ đồng (tăng 441% so với 2023).
• Tình hình kinh doanh:
  • Tasco là doanh nghiệp đa ngành, nhưng mảng phân phối ô tô (Tasco Auto) đóng góp lớn, với doanh số 40.555 xe, chiếm 13,7% thị phần ô tô Việt Nam.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Chính sách hỗ trợ thị trường ô tô: Miễn giảm phí trước bạ cho xe lắp ráp trong nước và môi trường lãi suất thấp thúc đẩy nhu cầu mua ô tô.
    • Thâu tóm SVC Holdings: Giúp Tasco củng cố vị thế dẫn đầu thị trường phân phối ô tô.
    • Tăng trưởng thị trường ô tô: Tổng lượng ô tô tiêu thụ tăng 19,7% so với 2023, tạo điều kiện thuận lợi cho Tasco.
  • Tasco tận dụng chính sách ưu đãi và sự phục hồi của thị trường ô tô, cùng với chiến lược thâu tóm để mở rộng thị phần, khác với các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống.

6. CTCP Đầu tư Phát triển máy Việt Nam (VIMID)

• Nộp ngân sách: Gần 600 tỷ đồng (tăng 82% so với 2023).
• Doanh thu thuần: 3.891 tỷ đồng (tăng 71% so với 2023).
• Lợi nhuận trước thuế: 88 tỷ đồng (tăng 306% so với 2023).
• Tình hình kinh doanh:
  • VIMID chuyên phân phối xe tải hạng trung và nặng, hưởng lợi từ các chính sách đầu tư công và tăng trưởng ngành logistics.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Tăng trưởng ngành logistics: Nhu cầu xe tải tăng mạnh nhờ đầu tư công và phát triển cơ sở hạ tầng.
    • Chính sách ưu đãi: Các chính sách thuế và phí hỗ trợ thị trường ô tô, đặc biệt là xe tải.
  • VIMID tập trung vào phân khúc xe tải, một thị trường ngách nhưng có nhu cầu cao, khác với các doanh nghiệp bán lẻ ô tô cá nhân hoặc hàng tiêu dùng.

7. FPT Retail

• Nộp ngân sách: Tăng trưởng trên 2 chữ số (ước tính hàng trăm tỷ đồng).
• Tình hình kinh doanh:
  • FPT Retail vận hành chuỗi nhà thuốc Long Châu và FPT Shop (bán lẻ điện tử).
  • Long Châu trở thành trụ cột doanh thu nhờ mở rộng độ phủ và cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc-xin.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Nhu cầu dược phẩm thiết yếu: Ngành dược ít chịu ảnh hưởng từ biến động kinh tế, với quy mô thị trường ước tính 7,5 tỷ USD vào 2025.
    • Mở rộng chuỗi nhà thuốc: Long Châu tận dụng thị trường dược phẩm phân mảnh, cạnh tranh với các hộ kinh doanh cá thể bằng dịch vụ chuyên nghiệp.
    • Ứng dụng công nghệ: FPT Retail tích hợp công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng.
  • FPT Retail tập trung vào phân khúc dược phẩm, một lĩnh vực ổn định và có nhu cầu cao, trái ngược với ngành điện tử vốn cạnh tranh gay gắt và biên lợi nhuận thấp.

8. Petrosetco

• Nộp ngân sách: Tăng trưởng trên 2 chữ số (ước tính hàng trăm tỷ đồng).
• Tình hình kinh doanh:
  • Petrosetco hoạt động trong lĩnh vực phân phối hàng điện tử, điện máy và các sản phẩm công nghiệp.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Danh mục sản phẩm đa dạng: Petrosetco phân phối nhiều loại sản phẩm, từ điện tử tiêu dùng đến thiết bị công nghiệp, giúp giảm thiểu rủi ro từ biến động thị trường.
    • Thị trường ổn định: Nhu cầu điện tử và thiết bị công nghiệp duy trì ổn định, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số.
  • Petrosetco kết hợp phân phối điện tử tiêu dùng với các sản phẩm công nghiệp, tạo lợi thế cạnh tranh so với các nhà bán lẻ chỉ tập trung vào hàng tiêu dùng.

9. Digiworld

• Nộp ngân sách: Tăng trưởng trên 2 chữ số (ước tính hàng trăm tỷ đồng).
• Tình hình kinh doanh:
  • Digiworld chuyên phân phối các sản phẩm công nghệ thông tin, điện tử tiêu dùng, và thiết bị thông minh.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Xu hướng công nghệ: Nhu cầu smartphone 5G, thiết bị IoT, và sản phẩm công nghệ thông minh tăng trưởng mạnh.
    • Mạng lưới phân phối rộng: Digiworld hợp tác với nhiều thương hiệu lớn, đảm bảo nguồn cung ổn định.
  • Digiworld tập trung vào các sản phẩm công nghệ cao cấp và IoT, tận dụng xu hướng chuyển đổi số và nhu cầu nâng cấp thiết bị của người tiêu dùng.

10. SASCO

• Nộp ngân sách: Tăng trưởng trên 2 chữ số (ước tính hàng trăm tỷ đồng).
• Tình hình kinh doanh:
  • SASCO chuyên kinh doanh bán lẻ tại các nhà ga hàng không, một thị trường ngách nhưng có tiềm năng cao.
  • Yếu tố tạo doanh thu lớn:
    • Phục hồi ngành hàng không: Lượng khách quốc tế năm 2024 gần đạt mức trước đại dịch Covid, thúc đẩy doanh thu bán lẻ tại sân bay.
    • Vị trí độc quyền: SASCO tận dụng vị trí chiến lược tại các sân bay lớn để phục vụ khách hàng cao cấp.
  • SASCO hoạt động trong phân khúc bán lẻ sân bay, nơi có lượng khách hàng ổn định và chi tiêu cao, khác với các kênh bán lẻ truyền thống.

So sánh tóm tắt: Doanh nghiệp & các yếu tố chiến lược

Những khác biệt mang tính chiến lược

1. Phân khúc thị trường đa dạng:
   • Các doanh nghiệp hoạt động trong nhiều phân khúc khác nhau (trang sức, ô tô, dược phẩm, siêu thị, điện tử, sân bay), giúp tận dụng các cơ hội tăng trưởng riêng biệt. Ví dụ, FPT Retail và Masan hưởng lợi từ nhu cầu hàng thiết yếu, trong khi Tasco và VIMID tận dụng tăng trưởng ngành ô tô và logistics.
2. Chiến lược mở rộng và đổi mới:
   • PNJ và DOJI vượt qua khó khăn của ngành trang sức bằng cách mở rộng mạng lưới và làm mới thương hiệu.
   • Masan và MWG tập trung cải tạo cửa hàng và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, thay vì chỉ mở rộng quy mô.
   • FPT Retail và Digiworld tích hợp công nghệ (AI, IoT) để nâng cao trải nghiệm khách hàng.
3. Tận dụng chính sách và xu hướng thị trường:
   • Tasco và VIMID hưởng lợi từ chính sách ưu đãi thuế/phí và đầu tư công trong ngành ô tô.
   • SASCO tận dụng sự phục hồi của ngành hàng không và lượng khách quốc tế tăng mạnh.
   • FPT Retail và Masan khai thác xu hướng chuyển dịch từ kênh bán lẻ truyền thống sang hiện đại.
4. Nhu cầu tiêu dùng thiết yếu và công nghệ:
   • FPT Retail (Long Châu) và Masan (WinCommerce) phục vụ nhu cầu thiết yếu (dược phẩm, thực phẩm), ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế.
   • Digiworld và Petrosetco tận dụng xu hướng chuyển đổi số và nhu cầu thiết bị công nghệ thông minh.
5. Khả năng thích ứng với bối cảnh kinh tế:
   • PNJ và DOJI duy trì tăng trưởng trong bối cảnh ngành trang sức suy giảm nhờ chiến lược nhắm đến khách hàng mới và quản trị hiệu quả.
   • MWG và Masan điều chỉnh chiến lược để thích nghi với tâm lý chi tiêu thận trọng và áp lực lạm phát.

Triển vọng ngành ra sao trong thời gian tới

Năm 2025 mở ra cái nhìn lạc quan về sự phục hồi tiêu dùng và triển vọng dài hạn khi GDP bình quân đầu người của Việt Nam được dự báo sẽ vượt mốc 5.000 USD và Ngân hàng Thế giới (World Bank) dự báo Việt Nam sẽ đạt tăng trưởng GDP 6,8% vào năm 2025 trong khi Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP danh nghĩa từ 8% trở lên trong năm 2025, tạo nền tảng cho tăng trưởng hai chữ số từ năm 2026 trở đi.

“Nếu đạt được các mục tiêu này, GDP của Việt Nam sẽ chạm mốc 500 tỷ USD, với GDP bình quân đầu người đạt 5.000 USD, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho nhiều lĩnh vực, đặc biệt là ngành tiêu dùng và bán lẻ” – Masan Group đánh giá.

Trong lĩnh vực siêu thị, xu hướng chuyển dịch mua sắm thực phẩm và FMCG từ chợ truyền thống sang các kênh bán lẻ hiện đại tiếp tục gia tăng mạnh mẽ trong năm 2025. Các chuyên gia dự báo thị phần bán lẻ truyền thống sẽ tiếp tục thu hẹp, trong khi kênh bán lẻ hiện đại duy trì tốc độ tăng trưởng cao, đặc biệt là mô hình siêu thị mini và cửa hàng tiện lợi.

Đặc biệt, chuỗi bán lẻ hiện đại hưởng lợi thế từ việc thay đổi quy định Nhà Nước và siết chặt các sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường. Ở một sân chơi ‘ngách’ là bán lẻ tại nhà ga hàng không, SASCO đồng thời còn hưởng lợi từ sự phục hồi của ngành hàng không, đặc biệt là lượng khách quốc tế đã gần trở về mức trước đại dịch Covid.

Dù vậy, rủi ro từ biến động của nền kinh tế thế giới và nguy cơ chiến tranh thương mại đã và đang tác động ngày càng lớn. Mục tiêu tăng trưởng GDP 8,0% của Chính phủ có thể được thúc đẩy bởi cam kết đầu tư công, cùng với những kỳ vọng về sự phục hồi của thị trường bất động sản và tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, việc hồi phục sức mua cho ngành hàng trang sức và hàng xa xỉ dự kiến sẽ có độ trễ đi sau 1 nhịp so với sức mua tiêu dùng chung.

Đối với ngành ô tô, thị trường trong nước năm 2025 được kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng 8-10%, ngay cả trong kịch bản không còn các chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, sự cạnh tranh sẽ ngày càng gay gắt với sự tham gia của nhiều hãng xe mới và làn sóng xe điện.

Về dài hạn, thị trường ô tô còn nhiều tiềm năng khi tỷ lệ sở hữu ô tô đối với người dân Việt Nam hiện nay vẫn còn thấp so với khu vực.

Theo báo cáo của Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia, lũy kế tổng số xe đã đăng ký tính đến cuối năm 2023 là 6,31 triệu ô tô, theo đó Việt Nam chỉ đạt 63 xe/1.000 dân, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (280 xe), Malaysia (535 xe). Tầng lớp trung lưu gia tăng và hạ tầng tiếp tục phát triển, đạt 5.000 km đường cao tốc đến 2030 sẽ thúc đẩy tiêu thụ ô tô.

Với ngành điện máy, nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm ICT - CE được dự báo sẽ dần phục hồi trong năm 2025, tuy nhiên, vẫn chưa thể đạt mức trước đại dịch Covid-19. Về dài hạn, động lực tăng trưởng đến từ sự phổ biến ngày càng rộng rãi của smartphone 5G và các thiết bị tích hợp Al tại Việt Nam.

Đồng thời, thế hệ người tiêu dùng mới với xu hướng đón nhận công nghệ mạnh mẽ cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm điện tử tiêu dùng thông minh, đặc biệt là thiết bị tích hợp loT. Ngoài ra, sự xuất hiện ngày càng nhiều thương hiệu điện tử tiêu dùng loT với mức giá hợp lý cũng là yếu tố quan trọng giúp mở rộng thị trường.

Bên cạnh đó, việc triển khai mạng 5G cùng với gỡ bỏ sóng 2G sẽ thúc đầy xu hướng nâng cấp điện thoại.

Đối với ngành dược phẩm, theo ước tính từ các tổ chức nghiên cứu, thị trường dược phẩm Việt Nam năm 2025 dự kiến tiếp tục tăng trưởng, đạt quy mô khoảng 7,5 tỷ USD. Động lực tăng trưởng đến từ sự gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa nhanh và mức chi tiêu ngày càng cao cho chăm sóc sức khỏe. Xu hướng già hóa dân số tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, với số người từ 65 tuổi trở lên chiếm khoảng 18% tổng dân số vào năm 2040 theo dự báo của Ngân hàng Thế giới.

Điều này làm gia tăng đáng kể nhu cầu đối với các sản phẩm dược phẩm và dịch vụ y tế. Thị trường nhà thuốc tại Việt Nam vẫn trong giai đoạn phân mảnh, với hơn 60.000 điểm bán chủ yếu do các hộ kinh doanh cá thể vận hành. Đây là cơ hội để các chuỗi bán lẻ hiện đại mở rộng thị phần nhờ lợi thế về quy mô, dịch vụ chuyên nghiệp và danh mục sản phẩm phong phú.

Trong bối cảnh đó, các chuỗi nhà thuốc lớn được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng, nâng cao chất lượng dịch vụ và từng bước định hình lại thị trường bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam.

10 doanh nghiệp tư nhân Phân phối Bán lẻ nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam năm 2024 đạt thành tựu nhờ chiến lược phù hợp với từng phân khúc thị trường và khả năng thích ứng với bối cảnh kinh tế khó khăn.