I. Những khoản tiền chuyển vào tài khoản ngân hàng phải nộp thuế

Nguyên tắc: Không phải cứ có tiền vào tài khoản là nộp thuế.
Chỉ những khoản có bản chất là thu nhập chịu thuế theo luật mới phát sinh nghĩa vụ.

1. Tiền lương, tiền công, thù lao, thưởng

• Bao gồm lương, thưởng, hoa hồng, tiền công, tiền nhuận bút, tiền làm thêm giờ…

• Doanh nghiệp trả sẽ khấu trừ thuế tại nguồn theo biểu thuế lũy tiến (5% → 35%).

• Nếu nhận từ nhiều nguồn hoặc nhận từ nước ngoài chưa khấu trừ thuế, cá nhân tự quyết toán.

Thay đổi so với trước đây:

• Trước 2025: Ngưỡng chịu thuế và giảm trừ gia cảnh thấp hơn.

• Từ 01/07/2025: Dự kiến tăng giảm trừ gia cảnh từ 11 triệu → 15 triệu (bản thân) và từ 4,4 triệu → 6 triệu (người phụ thuộc) → ít trường hợp phải nộp thuế hơn.

2. Thu nhập từ kinh doanh, bán hàng, cung cấp dịch vụ

• Dành cho hộ kinh doanh, freelancer, bán hàng online, TikToker, KOL, livestream bán hàng.

• Nếu doanh thu trên 100 triệu/năm (hiện hành) hoặc 200 triệu/năm (dự kiến từ 2026) → phải nộp thuế TNCN và GTGT.

• Thuế suất hiện tại phổ biến:

  • Dịch vụ: 5% TNCN + 5% GTGT

  • Bán hàng: 0,5% TNCN + 1% GTGT

Thay đổi so với trước đây:

• Trước 2023: Chỉ tập trung quản lý các hộ kinh doanh đăng ký.

• Sau 2024: Ngân hàng phối hợp cơ quan thuế kiểm soát dòng tiền bất thường vào tài khoản cá nhân → tăng rủi ro bị truy thu nếu nhận doanh thu kinh doanh mà không khai báo.

3. Thu nhập từ đầu tư vốn và cho vay

• Lãi cho vay doanh nghiệp: Cá nhân cho công ty vay, khoản lãi nhận về chịu thuế 5% (khấu trừ tại nguồn).

• Đầu tư vốn, cổ tức: Cổ tức bằng tiền chịu thuế 5%.

• Lãi từ ngân hàng (tiền gửi tiết kiệm) vẫn miễn thuế.

Thay đổi so với trước đây:

• Quy định thuế suất 5% vẫn giữ nguyên.

• Tuy nhiên, từ 2023, cơ quan thuế giám sát chặt các khoản cho vay cá nhân với doanh nghiệp.

4. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, cổ phiếu

• Bán nhà, đất, căn hộ, cổ phiếu → bắt buộc nộp thuế trước khi sang tên.

• Thuế suất:

  • BĐS: 2% giá trị hợp đồng

  • Cổ phiếu/chứng khoán: 0,1% giá trị bán hoặc 20% lãi ròng nếu tự quyết toán.

Thay đổi so với trước đây:

• Luật cũ (trước 2022): Một số trường hợp chuyển nhượng giữa người thân được miễn thuế.

• Từ 2023: Vẫn miễn nhưng yêu cầu chứng minh quan hệ huyết thống và phải có chứng từ khai báo rõ ràng.

5. Các khoản phí dịch vụ, hoa hồng, môi giới, quảng cáo

• Cá nhân nhận hoa hồng môi giới, phí dịch vụ, tiền quảng cáo… nếu không có chứng từ hợp đồng → cơ quan thuế có thể coi là thu nhập chịu thuế và áp dụng thuế suất 10% - 20% tùy trường hợp.

II. Những khoản tiền chuyển vào tài khoản ngân hàng không phải nộp thuế

Đây là điểm quan trọng để tránh nộp thuế oan. Luật mới và các hướng dẫn của Bộ Tài chính xác định rõ 09 nhóm tiền được miễn thuế:

1. Tiền vay, mượn, trả nợ giữa cá nhân

• Chỉ là chuyển khoản dân sự → không chịu thuế.

• Khuyến nghị: Ghi rõ nội dung “Vay tiền”, “Hoàn tiền” để tránh hiểu nhầm là thu nhập.

2. Tiền đáo hạn vay ngân hàng

• Tiền từ bạn bè hoặc tổ chức hỗ trợ để tất toán khoản vay.

• Không phải thu nhập nên không chịu thuế.

3. Kiều hối (tiền từ nước ngoài gửi về)

• Tiền thân nhân, Việt kiều, lao động xuất khẩu gửi về.

• Hoàn toàn miễn thuế theo quy định mới.

4. Thu hộ, chi hộ không hưởng lợi

• Nếu bạn nhận tiền để thay mặt trả hộ học phí, viện phí, dịch vụ… và không lấy phí dịch vụ → không phải thu nhập.

5. Tiền chuyển nhượng bất động sản đã hoàn thành nghĩa vụ thuế

• Nếu đã đóng thuế trước bạ, thuế chuyển nhượng rồi thì khi tiền vào tài khoản sẽ không bị đánh thuế lại.

6. Tiền lương sau thuế chuyển cho người thân

• Nếu lương đã khấu trừ thuế tại nguồn, khi chuyển khoản cho cha mẹ, vợ chồng, con cái… thì người nhận không bị đánh thuế lần hai.

7. Tiền từ bảo hiểm, bồi thường, hỗ trợ

• Tiền bảo hiểm nhân thọ, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp… miễn thuế.

• Tiền bồi thường từ bên thứ ba (tai nạn, hợp đồng vi phạm) không chịu thuế nếu có chứng từ rõ ràng.

8. Lương từ nước ngoài đã đóng thuế tại sở tại

• Nếu chứng minh đã nộp thuế tại quốc gia làm việc → được miễn thuế tại Việt Nam.

9. Lãi cho vay dân sự nhỏ lẻ, không thường xuyên

• Ví dụ: cho bạn bè mượn tiền, có hoặc không có lãi, nhưng không mang tính kinh doanh → không chịu thuế.

III. So sánh với luật trước đây và điểm mới quan trọng

IV. Hướng dẫn thực hiện để tránh nộp thuế oan

1. Ghi rõ nội dung chuyển khoản
   Ví dụ: “Vay tiền”, “Hoàn trả tiền đặt cọc”, “Tiền hỗ trợ”, “Kiều hối”.

2. Tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh

   • Dùng riêng một tài khoản cho kinh doanh → dễ chứng minh doanh thu.

   • Tài khoản cá nhân dùng cho chi tiêu, hỗ trợ gia đình.

3. Lưu giữ chứng từ và hợp đồng

   • Hợp đồng vay, hóa đơn, chứng từ thanh toán → làm bằng chứng nếu bị truy vấn.

4. Kê khai chủ động

   • Nếu có khoản thu nhập lớn, đặc biệt từ nước ngoài, nên kê khai minh bạch.

5. Định kỳ đối chiếu sao kê

   • Kiểm soát các khoản bất thường, nếu phát sinh dòng tiền lớn, nên có giấy tờ giải trình.