Nghị định 117/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định chi tiết về quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) và nền tảng số của hộ, cá nhân tại Việt Nam. Dưới đây là thông tin chi tiết về nghị định này và cách thức nộp thuế khi bán hàng trên các sàn TMĐT từ ngày 1/7/2025, dựa trên các nguồn thông tin đáng tin cậy:
1. Phạm vi áp dụng và đối tượng
Nghị định 117/2025/NĐ-CP áp dụng cho:
- Tổ chức quản lý sàn TMĐT và nền tảng số có chức năng thanh toán (trong và ngoài nước), ví dụ: Shopee, Lazada, TikTok Shop, Tiki.
- Hộ, cá nhân kinh doanh (cư trú và không cư trú) có hoạt động kinh doanh trên các sàn TMĐT hoặc nền tảng số.
- Cơ quan quản lý thuế và các tổ chức, cá nhân liên quan.
2. Trách nhiệm của các bên
a. Sàn TMĐT có chức năng thanh toán
- Khấu trừ và nộp thuế thay: Các sàn TMĐT có chức năng thanh toán (như Shopee, Lazada, TikTok Shop) phải:
- Khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng của họ.
- Kê khai và nộp thuế thay cho người bán theo tháng, chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng tiếp theo.
- Cung cấp chứng từ khấu trừ thuế tự động, dễ tra cứu cho người bán để lưu trữ.
- Thời điểm khấu trừ: Thuế được khấu trừ ngay khi giao dịch được xác nhận thành công và người mua hoàn tất thanh toán.
- Bù trừ thuế: Trong trường hợp giao dịch bị hủy hoặc trả hàng, sàn phải bù trừ số thuế đã khấu trừ vào kỳ sau.
b. Hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT
- Trường hợp sàn có chức năng thanh toán:
- Người bán không phải tự kê khai và nộp thuế GTGT, TNCN cho các giao dịch đã được sàn nộp thay.
- Tuy nhiên, người bán vẫn phải cung cấp thông tin định danh đầy đủ cho sàn, bao gồm:
- Mã số thuế hoặc số định danh cá nhân (CMND/CCCD) đối với công dân Việt Nam.
- Số hộ chiếu hoặc thông tin định danh do cơ quan nước ngoài cấp đối với cá nhân không cư trú.
- Người bán vẫn phải tự kê khai và nộp các loại thuế khác (nếu có), như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên.
- Trường hợp sàn không có chức năng thanh toán:
- Hộ, cá nhân kinh doanh phải tự kê khai và nộp thuế (GTGT, TNCN, và các loại thuế khác) theo tháng hoặc theo từng lần phát sinh giao dịch, thông qua phương thức điện tử.
- Hồ sơ khai thuế bao gồm:
- Tờ khai thuế theo mẫu 01/CNKD.
- Các tài liệu liên quan như hợp đồng kinh tế, biên bản nghiệm thu, bảng kê nguồn gốc hàng hóa.
c. Cơ quan thuế
- Quản lý, giám sát việc khấu trừ và nộp thuế của các sàn TMĐT.
- Hướng dẫn chi tiết quy trình kê khai, đăng ký, nộp thuế qua nền tảng điện tử.
- Xử lý các trường hợp vi phạm, như không kê khai, nộp thuế hoặc kê khai sai.
3. Tỷ lệ thuế áp dụng
Thuế GTGT và TNCN được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm trên doanh thu của từng giao dịch. Cụ thể:
a. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
- Hàng hóa: 1%
- Dịch vụ: 5%
- Vận tải và dịch vụ gắn với hàng hóa: 3%
- Trường hợp không xác định được bản chất giao dịch: Áp dụng tỷ lệ cao nhất (5%).
b. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
- Đối với cá nhân cư trú tại Việt Nam:
- Hàng hóa: 0.5%
- Dịch vụ: 2%
- Vận tải, dịch vụ gắn với hàng: 1.5%
- Đối với cá nhân không cư trú:
- Hàng hóa: 1%
- Dịch vụ: 5%
- Vận tải, dịch vụ gắn với hàng: 2%
- Trường hợp không xác định được bản chất giao dịch: Áp dụng tỷ lệ cao nhất (2% cho cá nhân cư trú, 5% cho cá nhân không cư trú).
c. Một số trường hợp đặc biệt
- Miễn thuế GTGT: Các mặt hàng như nông sản chưa qua chế biến do nông dân tự sản xuất có thể được miễn thuế GTGT.
- Ngưỡng doanh thu chịu thuế:
- Theo quy định hiện hành, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm không phải nộp thuế GTGT và TNCN.
- Từ 1/1/2026, ngưỡng này sẽ tăng lên 200 triệu đồng/năm theo Luật Thuế GTGT sửa đổi.
4. Hồ sơ và thủ tục khai thuế
- Đối với sàn TMĐT:
- Kê khai thuế theo tháng, nộp qua phương thức điện tử.
- Cung cấp thông tin giao dịch và người bán (tên, mã số thuế, doanh thu, tài khoản ngân hàng) cho cơ quan thuế.
- Đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn không có chức năng thanh toán:
- Kê khai thuế theo mẫu 01/CNKD.
- Nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.
- Nếu kinh doanh không thường xuyên, kê khai theo từng lần phát sinh giao dịch.
5. Điểm mới nổi bật của Nghị định 117
- Minh bạch hóa: Các sàn TMĐT có chức năng thanh toán chịu trách nhiệm nộp thuế thay, giúp giảm gánh nặng thủ tục cho người bán nhỏ lẻ.
- Hoàn thuế: Nghị định bổ sung hướng dẫn hoàn thuế cho hộ kinh doanh, tháo gỡ vướng mắc lâu nay. Nếu doanh thu dưới ngưỡng chịu thuế (100 triệu đồng/năm, hoặc 200 triệu đồng/năm từ 2026), người bán có thể làm thủ tục hoàn thuế cho số thuế nộp thừa.
- Ứng dụng công nghệ: Tận dụng dữ liệu giao dịch từ sàn TMĐT để quản lý thuế hiệu quả, giảm thất thu thuế.
- Bảo mật thông tin: Các sàn phải đảm bảo bảo mật thông tin giao dịch của người bán.
6. Thách thức và lưu ý
- Đối với sàn TMĐT:
- Cần nâng cấp hệ thống để phân loại chính xác hàng hóa/dịch vụ, tính toán thuế đúng tỷ lệ.
- Đảm bảo cung cấp chứng từ khấu trừ tự động, dễ tra cứu.
- Phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế và người bán để tránh sai sót.
- Đối với người bán:
- Cần chuyên nghiệp hóa vận hành, theo dõi dòng tiền chặt chẽ để tránh gánh nặng thuế.
- Đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin định danh để tránh vi phạm.
- Lưu ý các loại thuế khác (thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường) nếu kinh doanh hàng hóa/dịch vụ thuộc diện chịu thuế.
- Xử lý vi phạm:
- Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, hành vi trốn thuế (không kê khai, kê khai sai, không xuất hóa đơn) có thể bị phạt từ 1-3 lần số thuế trốn hoặc phạt hành chính từ 15-25 triệu đồng nếu nộp hồ sơ khai thuế quá hạn trên 90 ngày.
7. Ví dụ minh họa
- Trường hợp 1: Anh A bán quần áo trên Shopee (sàn có chức năng thanh toán), doanh thu 50 triệu đồng/tháng (600 triệu đồng/năm). Shopee sẽ:
- Khấu trừ thuế GTGT: 50 triệu × 1% = 500,000 đồng/tháng.
- Khấu trừ thuế TNCN: 50 triệu × 0.5% = 250,000 đồng/tháng.
- Tổng thuế khấu trừ: 750,000 đồng/tháng, nộp thay cho anh A.
- Anh A không phải tự kê khai GTGT và TNCN, nhưng cần cung cấp mã số thuế/CCCD cho Shopee.
- Trường hợp 2: Chị B bán hàng thủ công trên một sàn không có chức năng thanh toán, doanh thu 80 triệu đồng/năm. Chị B:
- Thuộc diện không phải nộp thuế GTGT và TNCN (do doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm).
- Nếu vượt 100 triệu đồng/năm, chị B phải tự kê khai và nộp thuế theo tỷ lệ 1% GTGT và 0.5% TNCN.
8. Lợi ích và tác động
- Đối với người bán: Giảm gánh nặng thủ tục hành chính khi sàn nộp thuế thay, giúp tập trung vào kinh doanh. Tuy nhiên, cần chuyên nghiệp hóa để quản lý chi phí và dòng tiền.
- Đối với cơ quan thuế: Tăng cường minh bạch, giảm thất thu thuế nhờ dữ liệu giao dịch từ các sàn.
- Đối với nền kinh tế: Tạo môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế số.
9. Nguồn tham khảo
- Nghị định 117/2025/NĐ-CP (luatvietnam.vn, thuvienphapluat.vn)
- Bài viết từ Tạp chí Kinh tế Sài Gòn, Tuổi Trẻ Online, Dân trí, VnExpress
- Thông tin từ Cục Thuế và Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM).