Hộ kinh doanh cá thể là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước thông qua các khoản thuế. Dưới đây là tóm tắt tình hình áp dụng chính sách thuế cho hộ kinh doanh gần đây, dựa trên các thông tin liên quan và đề xuất mới từ Bộ Tài chính:
- Chính sách thuế hiện hành:
- Theo quy định hiện tại, hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm dưới 100 triệu đồng được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) sẽ nâng mức doanh thu miễn thuế VAT lên 200 triệu đồng/năm cho các hộ, cá nhân kinh doanh. Điều này nhằm giảm gánh nặng thuế cho các hộ kinh doanh nhỏ, tạo điều kiện cho họ phát triển.
- Hộ kinh doanh thường áp dụng phương pháp khoán để nộp thuế, tức là cơ quan thuế xác định mức doanh thu khoán và áp dụng tỷ lệ thuế suất cố định (tùy theo ngành nghề). Ví dụ:
- Kinh doanh thương mại, dịch vụ: 1-2% trên doanh thu.
- Sản xuất, xây dựng: 2-5% trên doanh thu.
- Một số hộ kinh doanh lớn hơn có thể áp dụng phương pháp khấu trừ, tương tự như doanh nghiệp, với việc kê khai thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân dựa trên hóa đơn và chứng từ.
- Thách thức trong quản lý thuế hộ kinh doanh:
- Quy mô lớn, khó kiểm soát: Với khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh trên cả nước, việc quản lý thuế gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn hoặc các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Nhiều hộ không có hệ thống sổ sách kế toán rõ ràng, dẫn đến việc kê khai thiếu minh bạch.
- Lừa đảo liên quan đến thuế: Tổng cục Thuế đã cảnh báo về các hình thức lừa đảo giả danh cơ quan thuế, sử dụng công nghệ để chiếm đoạt thông tin hoặc tài sản của người nộp thuế. Ví dụ, các giấy mời giả yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng đã xuất hiện ở nhiều địa phương như Bình Dương.
- Chuyển đổi số: Từ 1/7/2025, các doanh nghiệp và hộ kinh doanh không có tài khoản định danh điện tử (VNeID Tổ chức) sẽ không thể nộp hồ sơ thủ tục hành chính, đòi hỏi sự chuyển đổi mạnh mẽ sang các nền tảng số hóa.
- Đề xuất quản lý thuế mới từ Bộ Tài chính: Theo thông tin từ bài báo trên CafeF (ngày 11/6/2025), Bộ Tài chính đang dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) với các đề xuất mới nhằm cải thiện việc quản lý thuế đối với 3,6 triệu hộ kinh doanh:
- Đơn giản hóa thủ tục thuế: Bộ Tài chính đề xuất áp dụng các phương pháp tính thuế đơn giản hơn, giảm thiểu các thủ tục hành chính phức tạp để hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ.
- Ứng dụng công nghệ số: Tăng cường sử dụng hóa đơn điện tử và các nền tảng trực tuyến để kê khai, nộp thuế. Điều này giúp minh bạch hóa doanh thu và giảm thiểu gian lận thuế.
- Khuyến khích chuyển đổi lên doanh nghiệp: Bộ Tài chính đề xuất các chính sách ưu đãi thuế để khuyến khích các hộ kinh doanh lớn chuyển đổi thành doanh nghiệp, từ đó áp dụng phương pháp kế toán và thuế chuyên nghiệp hơn. Ví dụ, các doanh nghiệp mới thành lập có thể được hỗ trợ chi phí kế toán trong vài năm đầu.
- Tăng cường kiểm tra, giám sát: Đề xuất tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện và xử lý các trường hợp trốn thuế hoặc khai báo không đúng. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh việc bảo vệ người nộp thuế trước các hình thức lừa đảo.
- Thuế với các lĩnh vực đặc thù: Đối với các lĩnh vực mới như kinh doanh tiền mã hóa, Bộ Tài chính tham khảo ý kiến chuyên gia về việc áp thuế giao dịch tương tự chứng khoán (0,1% mỗi giao dịch) hoặc thuế thu nhập cá nhân đối với lợi nhuận từ đầu tư tiền mã hóa, nhằm khai thác nguồn thu từ các lĩnh vực kinh doanh hiện đại.
- Tác động dự kiến của đề xuất mới:
- Đối với hộ kinh doanh: Các hộ kinh doanh nhỏ sẽ được hưởng lợi từ mức miễn thuế VAT tăng lên 200 triệu đồng/năm, giảm áp lực tài chính. Tuy nhiên, các hộ kinh doanh lớn hơn sẽ cần đầu tư vào hệ thống kế toán và số hóa để đáp ứng yêu cầu mới.
- Đối với cơ quan thuế: Việc áp dụng công nghệ số và hóa đơn điện tử sẽ giúp cơ quan thuế quản lý hiệu quả hơn, giảm thiểu tình trạng thất thu thuế. Tuy nhiên, cần đầu tư vào hạ tầng công nghệ và nâng cao năng lực cho cán bộ thuế.
- Đối với nền kinh tế: Chính sách thuế mới có thể thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các hộ kinh doanh có tiềm năng chuyển đổi thành doanh nghiệp, từ đó đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng kinh tế.
Bộ Tài chính đang nỗ lực hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, đặc biệt tập trung vào việc ứng dụng công nghệ và đơn giản hóa thủ tục cho các hộ kinh doanh.
Xem tổng hợp thông qua clip bên dưới:
https://youtu.be/ke8FLnDYijw