Khẩu chiến giữa TT Trump và Elon Musk, Tesla "bay màu" 152 tỷ USD

Cuộc "khẩu chiến" căng thẳng giữa tỷ phú công nghệ Elon Musk và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây chấn động thị trường tài chính và thu hút sự chú ý của dư luận. Dưới đây là tóm tắt sự kiện, tác động, phân tích về yếu tố chính trị và kinh doanh, cũng như so sánh với văn hóa Phương Đông.

Cuộc khẩu chiến bùng nổ sau khi Elon Musk công khai chỉ trích dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu khổng lồ của ông Trump. Musk cho rằng dự luật này sẽ loại bỏ các khoản ưu đãi thuế cho xe điện, vốn là chính sách quan trọng giúp Tesla phát triển. Đáp lại, Tổng thống Trump đã đe dọa cắt bỏ các hợp đồng và trợ cấp chính phủ quan trọng mà các công ty của Musk, đặc biệt là Tesla và SpaceX, đang nhận được.

Ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng: "Cách dễ nhất để tiết kiệm hàng tỷ USD trong ngân sách là chấm dứt trợ cấp và hợp đồng với Elon".

Elon Musk cũng không "phải dạng vừa" khi nhanh chóng phản pháo trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), gọi những lời lẽ của Trump là "vô ơn" và thậm chí còn ám chỉ vị tổng thống có thể liên quan đến các tài liệu chưa công bố liên quan đến tỷ phú ấu dâm tai tiếng Jeffrey Epstein, đồng thời kêu gọi luận tội Trump. Musk cũng nhấn mạnh rằng ông là nhà tài trợ lớn cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Trump và "Nếu không có tôi, ông Trump đã thua trong cuộc bầu cử".

Cuộc đấu khẩu qua lại giữa hai người diễn ra công khai và thu hút sự chú ý rộng rãi của giới truyền thông và công chúng.

Tác động đến Tesla và thị trường nói chung

Sau màn đấu khẩu gay gắt, cổ phiếu của hãng xe điện Tesla đã lao dốc mạnh. Cụ thể, cổ phiếu Tesla giảm hơn 14% chỉ trong một phiên giao dịch, khiến vốn hóa của hãng giảm kỷ lục 152 tỷ USD, xuống còn 916 tỷ USD. Tài sản của CEO Elon Musk cũng "bốc hơi" tới 98 tỷ USD chỉ sau một phiên, mặc dù ông vẫn giữ vị trí người giàu nhất thế giới với 335 tỷ USD.

Sự kiện này cho thấy tác động trực tiếp và nghiêm trọng của những phát ngôn và mâu thuẫn chính trị lên giá trị doanh nghiệp, đặc biệt là với những công ty có tầm ảnh hưởng lớn và người đứng đầu có cá tính mạnh như Tesla và Elon Musk. Điều này cũng gây ra sự bất ổn và lo ngại cho thị trường nói chung, khi những yếu tố phi kinh tế có thể tạo ra biến động lớn.

• Rung lắc thị trường chứng khoán: Cuộc khẩu chiến đã gây biến động mạnh trên thị trường chứng khoán Mỹ, với cả ba chỉ số chính (Dow Jones, S&P 500, Nasdaq) bị ảnh hưởng. Cổ phiếu của các công ty liên quan đến Musk, như SpaceX và xAI, cũng đối mặt với rủi ro do khả năng mất hợp đồng liên bang.
• Tâm lý nhà đầu tư: Sự kiện này làm dấy lên lo ngại về rủi ro khi các CEO lớn như Musk tham gia sâu vào chính trị, dẫn đến sự mất ổn định trong định giá cổ phiếu. Phố Wall hiện định giá Tesla gấp ba lần Toyota, nhưng niềm tin vào Musk đang suy giảm do ông bị cho là thiếu tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi của Tesla.
• Ảnh hưởng đến ngành xe điện: Việc cắt giảm trợ cấp có thể làm chậm sự phát triển của ngành xe điện tại Mỹ, ảnh hưởng không chỉ Tesla mà cả các đối thủ như Rivian hay các hãng xe truyền thống đang chuyển đổi sang xe điện.

Thử phân tích yếu tố giữa chính trị và kinh doanh: Elon Musk không ngại trả đũa bằng chính sách?

Mối quan hệ giữa chính trị và kinh doanh luôn là một yếu tố nhạy cảm, đặc biệt ở các nền kinh tế lớn như Mỹ. Các chính sách của chính phủ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động, lợi nhuận và thậm chí là sự tồn vong của doanh nghiệp.

Elon Musk, với tư cách là một tỷ phú có tầm ảnh hưởng lớn và có tiếng nói mạnh mẽ, dường như không ngại đối đầu với chính trị gia. Có một số lý do có thể giải thích cho điều này:

• Cá tính mạnh và niềm tin cá nhân: Elon Musk nổi tiếng với tính cách thẳng thắn, đôi khi là ngông cuồng và sẵn sàng đi ngược lại số đông. Ông thường thể hiện quan điểm cá nhân một cách công khai, bất kể rủi ro. Có lẽ ông tin vào những gì mình làm và sẵn sàng chấp nhận rủi ro chính trị để bảo vệ quan điểm đó.
• Vị thế và tầm quan trọng của doanh nghiệp: Các công ty của Elon Musk như Tesla và SpaceX không chỉ là những doanh nghiệp thông thường mà còn đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực chiến lược như năng lượng sạch (xe điện) và hàng không vũ trụ. Chính phủ Mỹ có thể khó lòng cắt đứt hoàn toàn các hợp đồng hay trợ cấp, đặc biệt là với SpaceX, đơn vị đã và đang thực hiện nhiều dự án quan trọng cho NASA và quân đội Mỹ.
• Sức ảnh hưởng công chúng: Elon Musk có lượng người theo dõi khổng lồ trên mạng xã hội và khả năng tạo ra làn sóng dư luận mạnh mẽ. Việc ông công khai đấu khẩu với một chính trị gia cấp cao cũng là một cách để ông huy động sự ủng hộ từ công chúng.
• Tính toán rủi ro: Có thể Elon Musk đã cân nhắc các rủi ro và nhận thấy rằng dù có bị trả đũa, tác động dài hạn lên các doanh nghiệp của ông có thể không quá nghiêm trọng, hoặc ông có đủ nguồn lực để vượt qua. Ông cũng từng tuyên bố rút khỏi vai trò cố vấn cho chính quyền Trump, cho thấy sự ưu tiên tập trung vào kinh doanh.
• Rủi ro tài chính: Các nhà phân tích từ JPMorgan Chase & Co. cảnh báo rằng nếu dự luật chi tiêu được thông qua, việc cắt giảm tín dụng thuế cho xe điện có thể khiến Tesla thiệt hại thêm 1,2 tỷ USD lợi nhuận trong năm 2025, làm giảm sức cạnh tranh so với các hãng xe truyền thống đang đẩy mạnh xe điện.

Tuy nhiên, việc đối đầu trực diện với một Tổng thống Mỹ, đặc biệt là một người có cá tính mạnh như Donald Trump, luôn tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Những lời đe dọa cắt trợ cấp và hợp đồng không phải là không có cơ sở và có thể gây thiệt hại đáng kể cho các công ty của Musk.

Góc nhìn Phương Đông hoàn toàn khác với Phương Tây

Mối quan hệ giữa chính trị và kinh doanh ở phương Tây (đặc biệt là Mỹ) và phương Đông (ví dụ: Trung Quốc, Việt Nam) có những điểm khác biệt đáng kể:

• Phương Tây (Tây Âu, Bắc Mỹ):
  • Nhấn mạnh tự do kinh doanh và cạnh tranh thị trường: Mặc dù chính phủ vẫn có vai trò điều tiết, nhưng các doanh nghiệp thường hoạt động trong một khuôn khổ pháp luật rõ ràng và ít bị can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh hàng ngày.
  • Minh bạch và trách nhiệm giải trình: Có xu hướng đề cao sự minh bạch trong giao dịch và trách nhiệm giải trình của cả doanh nghiệp lẫn chính phủ. Các cuộc đấu khẩu công khai như của Elon Musk và Trump, dù gây biến động, nhưng vẫn nằm trong khuôn khổ một nền dân chủ nơi các cá nhân có quyền tự do ngôn luận.
  • Pháp luật là nền tảng: Pháp luật đóng vai trò tối cao trong việc điều chỉnh mối quan hệ giữa chính phủ và doanh nghiệp.
  • Quyền lực mềm và vận động hành lang: Các doanh nghiệp thường sử dụng các hình thức vận động hành lang (lobbying) hợp pháp để tác động đến chính sách.
• Phương Đông:
  • Vai trò của nhà nước mạnh mẽ hơn: Nhà nước thường có vai trò định hướng và can thiệp sâu hơn vào nền kinh tế, đôi khi sở hữu hoặc kiểm soát các doanh nghiệp lớn.
  • Mối quan hệ chính trị - kinh doanh phức tạp: Mối quan hệ giữa các doanh nghiệp và chính phủ có thể thông qua các kênh không chính thức, hoặc dựa trên quan hệ cá nhân, sự ưu ái. Điều này đôi khi dẫn đến sự thiếu minh bạch.
  • Sự ổn định và hài hòa: Các doanh nghiệp thường có xu hướng tránh đối đầu trực tiếp với chính quyền để duy trì sự ổn định và hài hòa, đảm bảo hoạt động kinh doanh thuận lợi.
  • Tầm quan trọng của "Guanxi" (quan hệ): Đặc biệt trong văn hóa kinh doanh châu Á, các mối quan hệ cá nhân và sự kết nối với giới chức có thể rất quan trọng cho sự thành công của doanh nghiệp.
  • Kiểm soát thông tin: Mức độ tự do ngôn luận có thể hạn chế hơn, và các tranh cãi công khai giữa doanh nhân và chính trị gia ít khi xảy ra, hoặc nếu có sẽ được xử lý một cách kín đáo hơn.

• Ở phương Tây, Musk có thể tận dụng sự tự do cá nhân và hệ thống pháp lý để thách thức Trump, dù phải trả giá bằng biến động thị trường. Ở phương Đông, một hành động tương tự có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn.
• Hệ quả pháp lý và xã hội: Ở phương Đông, các hành động công khai chỉ trích chính quyền có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn, bao gồm bị cô lập về mặt xã hội hoặc mất đi các mối quan hệ kinh doanh quan trọng. Trong khi đó, ở phương Tây, hệ thống pháp luật bảo vệ quyền tự do ngôn luận, cho phép Musk công khai chỉ trích Trump mà không lo ngại bị đàn áp trực tiếp, dù vẫn phải đối mặt với các biện pháp trả đũa chính trị như cắt trợ cấp.
• Văn hóa và cách tiếp cận: Văn hóa phương Đông thường khuyến khích sự kín đáo và tránh xung đột công khai với chính quyền, trong khi văn hóa phương Tây đề cao cá nhân và sự đối đầu công khai. Điều này thể hiện qua việc Musk sử dụng nền tảng X để công khai chỉ trích Trump, trong khi một doanh nhân ở phương Đông có thể chọn cách tiếp cận gián tiếp hoặc tránh đối đầu để bảo vệ lợi ích dài hạn.

Cuộc khẩu chiến giữa Musk và Trump là một ví dụ điển hình về sự giao thoa giữa chính trị và kinh doanh ở phương Tây, nơi các CEO có thể công khai thách thức lãnh đạo chính trị mà không sợ hậu quả pháp lý nghiêm trọng, nhưng vẫn phải đối mặt với rủi ro tài chính và thị trường.