Ứng dụng AI... nói mãi

Dựa trên báo cáo từ CNBC, các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Alibaba, Tencent và JD.com đang ghi nhận những bước tiến đáng kể trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quảng cáo và thương mại điện tử (TMĐT), góp phần cải thiện doanh thu và hiệu quả kinh doanh. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết cách các công ty này tận dụng AI, đặc biệt là trong quảng cáo, đồng thời so sánh với cách các nước phương Tây áp dụng AI trong lĩnh vực tương tự, với ví dụ cụ thể về ứng dụng AI của Alibaba trong việc hỗ trợ khách hàng vận hành gian hàng.

1. Ứng dụng AI trong quảng cáo và TMĐT tại Alibaba, Tencent và JD.com

Tencent: Tăng tỷ lệ nhấp chuột nhờ AI

Tencent đã đạt được những kết quả ấn tượng trong mảng quảng cáo nhờ tích hợp AI vào nền tảng WeChat. Theo CNBC, tỷ lệ nhấp chuột (CTR - click-through rate) của Tencent đạt gần 3%, vượt xa mức 0,1% của quảng cáo biểu ngữ truyền thống và 1% của quảng cáo nguồn cấp dữ liệu. Điều này đến từ việc Tencent nâng cấp AI để tối ưu hóa thuật toán quảng cáo, cho phép nhắm mục tiêu chính xác hơn đến người tiêu dùng, ngay cả trong bối cảnh kinh tế vĩ mô khó khăn. Doanh thu dịch vụ tiếp thị của Tencent tăng 20% lên 31,9 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 4,4 tỷ USD) trong quý I/2025, nhờ nhu cầu mạnh mẽ đối với video ngắn và nội dung trên WeChat.

Tencent cũng báo cáo số lượng người dùng trung bình hàng tháng của WeChat vượt mốc 1,4 tỷ trong quý I/2025, củng cố vị thế của ứng dụng này như một nền tảng siêu ứng dụng (super app) tích hợp TMĐT, thanh toán di động, và quảng cáo. Việc tích hợp AI vào quảng cáo không chỉ tăng hiệu quả mà còn mở rộng quy mô hoạt động TMĐT, với các ứng dụng nhỏ (mini-apps) trong WeChat được các quán cà phê và nhà bán lẻ trực tuyến sử dụng để nhận đơn hàng.

Alibaba: Tăng trưởng vượt dự báo nhờ AI

Alibaba ghi nhận doanh số bán hàng từ Taobao và Tmall tăng 9% trong quý I/2025, đạt 101,37 tỷ Nhân dân tệ (13,97 tỷ USD), vượt mức dự báo 97,94 tỷ Nhân dân tệ của FactSet. Báo cáo cho thấy sự tăng trưởng này phần lớn nhờ vào việc tích hợp AI vào quảng cáo và TMĐT, giúp tăng cường tương tác người dùng thông qua nội dung video ngắn và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Alibaba đã sử dụng các công cụ AI để nâng cao hiệu quả bán hàng và tối ưu hóa quy trình vận hành cho các nhà bán lẻ trên nền tảng.

Tìm hiểu về ứng dụng AI của Alibaba:

• Quản lý gian hàng thông minh: Alibaba sử dụng các công cụ AI như chatbot Tmall Genie và các thuật toán đề xuất sản phẩm để hỗ trợ nhà bán lẻ tối ưu hóa gian hàng. Ví dụ, AI phân tích dữ liệu hành vi người tiêu dùng để đề xuất sản phẩm phù hợp, tự động điều chỉnh giá bán, hoặc tối ưu hóa mô tả sản phẩm để tăng tỷ lệ chuyển đổi.
• Tự động hóa quy trình: AI giúp giảm thiểu nhân sự trong các khâu như quản lý kho, xử lý đơn hàng, và dịch vụ khách hàng. Chẳng hạn, Cainiao Network (thuộc Alibaba) sử dụng AI và robot để tự động hóa kho bãi, giảm thời gian xử lý đơn hàng xuống còn 1-2 ngày, đồng thời giảm chi phí vận hành.
• Cá nhân hóa quảng cáo: Alibaba triển khai các mô hình AI để phân tích dữ liệu người dùng, từ đó tạo ra các quảng cáo cá nhân hóa, tăng tỷ lệ nhấp chuột và doanh thu. Điều này giúp nhà bán lẻ tiết kiệm thời gian và nguồn lực trong việc tiếp cận khách hàng mục tiêu.

Nhờ các công cụ AI này, nhà bán lẻ trên Taobao và Tmall có thể giảm tới 30% thời gian vận hành gian hàng, giảm nhân sự trong các công việc thủ công như nhập liệu sản phẩm, và tăng hiệu quả quảng cáo lên đến 20% nhờ nhắm mục tiêu chính xác hơn.

D.com: Tăng trưởng mạnh mẽ nhờ AI trong quảng cáo và logistics

JD.com báo cáo doanh thu mảng bán lẻ tăng 16,3% lên 263,85 tỷ Nhân dân tệ trong quý I/2025, vượt dự báo 226,84 tỷ Nhân dân tệ. Doanh thu tiếp thị của JD.com tăng 15,7% lên 22,32 tỷ Nhân dân tệ, nhờ vào việc sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) để cải thiện tỷ lệ chuyển đổi quảng cáo. Nhóm nghiên cứu và phát triển quảng cáo của JD.com đã áp dụng AI để tối ưu hóa nhắm mục tiêu và tăng tốc độ tăng trưởng doanh thu quảng cáo.

Ngoài ra, JD.com hợp tác với Siasun Robot & Automation để triển khai AI và robot trong kho bãi, giúp tự động hóa quy trình xử lý đơn hàng, giảm chi phí logistics và tăng tốc độ giao hàng. Với 7 trung tâm logistics thông minh và 209 kho bãi tự động tại Trung Quốc, JD.com đạt tỷ lệ giao hàng trong vòng 2 ngày cho 85% đơn hàng vào năm 2015, và con số này tiếp tục cải thiện nhờ AI.

2. So sánh ứng dụng AI với các nước phương Tây

Các công ty phương Tây như Amazon, Google, và Meta cũng đang tích cực áp dụng AI vào quảng cáo và TMĐT, nhưng có một số điểm khác biệt so với Alibaba, Tencent, và JD.com:

1. Amazon:
   • Quảng cáo cá nhân hóa: Amazon sử dụng AI để đề xuất sản phẩm dựa trên lịch sử mua sắm và tìm kiếm của người dùng. Thuật toán A9 của Amazon phân tích dữ liệu để tối ưu hóa quảng cáo, tương tự như cách Alibaba và Tencent cá nhân hóa nội dung. Tuy nhiên, Amazon tập trung nhiều vào quảng cáo trên nền tảng TMĐT, trong khi Tencent tận dụng mạng xã hội WeChat để phân phối quảng cáo.
   • Logistics thông minh: Amazon triển khai AI trong các kho bãi tự động và dịch vụ giao hàng bằng drone (Amazon Prime Air). Tương tự JD.com, Amazon sử dụng robot và AI để tối ưu hóa quy trình kho bãi, nhưng quy mô kho bãi của Amazon (hơn 1,000 trung tâm trên toàn cầu) lớn hơn đáng kể so với JD.com.
   • Chatbot và trợ lý ảo: Amazon Echo với trợ lý Alexa hỗ trợ người dùng tìm kiếm sản phẩm và đặt hàng bằng giọng nói, tương tự Tmall Genie của Alibaba. Tuy nhiên, Alexa được tích hợp sâu hơn vào hệ sinh thái nhà thông minh, trong khi Tmall Genie tập trung vào TMĐT.
2. Google:
   • Quảng cáo AI: Google sử dụng AI trong Google Ads để tối ưu hóa nhắm mục tiêu và đấu giá quảng cáo thời gian thực. Tỷ lệ nhấp chuột của Google Ads dao động từ 2-4%, tương đương với mức 3% của Tencent, nhưng Google có lợi thế về dữ liệu toàn cầu từ công cụ tìm kiếm và YouTube.
   • Hạn chế: Google không có nền tảng TMĐT trực tiếp như Alibaba hay JD.com, nên ứng dụng AI chủ yếu tập trung vào quảng cáo và dịch vụ đám mây (Google Cloud), thay vì tích hợp sâu vào chuỗi cung ứng TMĐT.
3. Meta:
   • Quảng cáo trên mạng xã hội: Meta sử dụng AI để tối ưu hóa quảng cáo trên Facebook và Instagram, với tỷ lệ nhấp chuột trung bình khoảng 1-2%. So với WeChat của Tencent (3%), Meta có phần kém hơn về hiệu quả nhắm mục tiêu, nhưng Meta có lợi thế về dữ liệu người dùng toàn cầu.
   • Hạn chế: Meta không tham gia trực tiếp vào TMĐT, mà chỉ cung cấp nền tảng quảng cáo và Marketplace, nên tác động đến chuỗi cung ứng TMĐT không mạnh mẽ như Alibaba hay JD.com.

Điểm khác biệt chính giữa hai cách tiếp cận

• Quy mô dữ liệu và hệ sinh thái: Các công ty Trung Quốc như Tencent và Alibaba có lợi thế về dữ liệu người dùng nội địa (WeChat với 1,4 tỷ người dùng, Alibaba với hơn 1,2 tỷ người mua sắm). Trong khi đó, các công ty phương Tây như Google và Meta có dữ liệu toàn cầu nhưng bị hạn chế tại thị trường Trung Quốc do các rào cản pháp lý.
• Tích hợp TMĐT và quảng cáo: Alibaba và JD.com tích hợp AI vào cả quảng cáo và chuỗi cung ứng TMĐT, trong khi Amazon tách biệt quảng cáo và logistics rõ ràng hơn. Tencent tận dụng WeChat như một siêu ứng dụng, kết hợp TMĐT, thanh toán, và quảng cáo, điều mà Meta hoặc Google chưa làm được ở quy mô tương tự.
• Chính sách chính phủ: Trung Quốc ưu tiên phát triển AI thông qua các chính sách như “Kế hoạch Phát triển AI Thế hệ Mới”, hỗ trợ các công ty như Alibaba và Tencent. Trong khi đó, các công ty phương Tây hoạt động trong môi trường cạnh tranh tự do hơn, nhưng phải đối mặt với các quy định bảo mật dữ liệu nghiêm ngặt (như GDPR ở EU).
• Hiệu quả chi phí: Các công ty Trung Quốc tham gia vào cuộc chiến giá trong mảng AI và đám mây, dẫn đến lợi nhuận thấp hơn so với các công ty Mỹ như Microsoft, nơi AI đóng góp đáng kể vào doanh thu (Microsoft có doanh thu AI gấp 13 lần Alibaba).

Các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Alibaba, Tencent, và JD.com đang dẫn đầu trong việc ứng dụng AI để tăng cường hiệu quả quảng cáo và TMĐT. Tencent đạt tỷ lệ nhấp chuột ấn tượng (3%) nhờ AI tối ưu hóa quảng cáo trên WeChat, trong khi Alibaba và JD.com tận dụng AI để cải thiện doanh thu bán lẻ và logistics. Đặc biệt, Alibaba sử dụng AI để tự động hóa gian hàng, giảm nhân sự, và tăng hiệu quả quảng cáo, giúp nhà bán lẻ tiết kiệm thời gian và chi phí.

So với phương Tây, các công ty Trung Quốc có lợi thế về quy mô dữ liệu nội địa và tích hợp sâu giữa TMĐT, quảng cáo, và thanh toán, nhưng bị hạn chế bởi cạnh tranh giá và quy định nội địa. Trong khi đó, các công ty như Amazon và Google có lợi thế về quy mô toàn cầu và công nghệ tiên tiến, nhưng chưa đạt được mức tích hợp hệ sinh thái như Tencent với WeChat.

• Đối với doanh nghiệp: Tích hợp AI vào cả quảng cáo và chuỗi cung ứng là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh, như Alibaba và JD.com đã làm. Doanh nghiệp cần đầu tư vào dữ liệu và thuật toán để cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng.
• Đối với người tiêu dùng: Các công cụ AI như chatbot và đề xuất sản phẩm giúp tiết kiệm thời gian mua sắm, nhưng cần kiểm tra tính xác thực của sản phẩm để tránh hàng giả, đặc biệt trên các nền tảng TMĐT lớn.
• Đối với thị trường Việt Nam: Các doanh nghiệp TMĐT như Shopee hay Tiki có thể học hỏi từ Alibaba và JD.com, sử dụng AI để tối ưu hóa quảng cáo và logistics, đồng thời hợp tác với chính phủ để xây dựng chính sách hỗ trợ AI.