Mua sắm hướng đến môi trường: Hành vi mua sắm của giới trẻ!

Xu hướng hướng đến môi trường trong mua sắm của giới trẻ Việt nam ngày nay ra sao và đã tác động đến hành vi mua hàng như thế nào? liệu rằng xu hướng này có trở nên "thời thượng" trong thời gian tới.

Tác động đến hành vi mua hàng

Xu hướng bảo vệ môi trường của giới trẻ, đặc biệt là Gen Z và Millennials, đã thay đổi đáng kể cách họ đưa ra quyết định mua sắm. Những yếu tố chính bao gồm:

1. Ưu tiên sản phẩm bền vững: Giới trẻ ngày càng chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường, như hàng hóa không nhựa, bao bì tái chế, hoặc sản phẩm hữu cơ. Theo khảo sát của Nielsen (2021), 86% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm từ thương hiệu có trách nhiệm với môi trường, và tỷ lệ này cao hơn ở nhóm tuổi trẻ. Xu hướng này đang ngày càng nhân rộng trong cộng đồng kết hợp cùng với mạng xã hội đã lan tỏa rộng rãi và nhanh chóng.
2. Ảnh hưởng từ nhận thức xã hội: Gen Z, với khả năng tiếp cận thông tin qua mạng xã hội, yếu tố tác động từ bạn về, những người bị ảnh hưởng, thường bị tác động bởi các phong trào như giảm rác thải nhựa hay lối sống tối giản. Họ ưu tiên các thương hiệu có cam kết xanh, tránh những thương hiệu gây ô nhiễm hoặc thiếu minh bạch.
3. Chi tiêu có ý thức (Intentional Spending): Giới trẻ không chỉ mua dựa trên giá cả hay chất lượng mà còn dựa trên giá trị môi trường và xã hội mà sản phẩm mang lại. Điều này khiến họ chọn các sản phẩm có nhãn sinh thái hoặc từ các thương hiệu có chiến dịch bảo vệ môi trường. Ngày nay dễ dàng nhìn thấy nhiều bạn trẻ đem ly ở nhà đi mua cà phê hoặc trà sữa hoặc chấp nhận giá cao 1 tý những sản phẩm, thương hiệu đó có tác động tốt đến môi trường. Đây là ý thức tốt.
4. Tẩy chay thương hiệu không bền vững: Một bộ phận giới trẻ sẵn sàng “quay lưng” với các thương hiệu không quan tâm đến môi trường, như những công ty sử dụng túi nilon khó phân hủy hoặc thử nghiệm trên động vật.

Thời gian gần đây tại Việt Nam, xu hướng dùng ống hút tre, túi vải, và bình nước cá nhân đã trở thành biểu tượng của lối sống xanh, đặc biệt ở giới trẻ đô thị. Điều này buộc các thương hiệu phải điều chỉnh sản phẩm và chiến lược để đáp ứng nhu cầu mới.

Thử xem qua các chiến dịch của các thương hiệu Việt Nam nào thành công nhờ xu hướng này?

1. Cocoon – Mỹ phẩm thuần chay Việt Nam
   • Cocoon tập trung vào việc xây dựng hình ảnh thương hiệu mỹ phẩm thuần chay, không thử nghiệm trên động vật, sử dụng nguyên liệu tự nhiên và bao bì thân thiện với môi trường (không nhựa vi sinh, chai tái chế được). Họ hợp tác với các beauty blogger nổi tiếng như Trinh Phạm để lan tỏa thông điệp “làm đẹp bền vững.”
   • Từ một thương hiệu nhỏ ra đời năm 2013, Cocoon đã mở rộng ra hơn 20 quốc gia, đạt doanh thu hàng chục triệu USD nhờ chiếm được lòng tin của giới trẻ yêu thích sản phẩm xanh. Sản phẩm như “Nước tẩy trang bí đao” hay “Mặt nạ nghệ Hưng Yên” trở thành best-seller nhờ gắn liền với giá trị thiên nhiên và bền vững.
   • Chiến dịch thành công nhờ sự nhất quán trong thông điệp (tôn vinh vẻ đẹp nhân đạo và môi trường), tận dụng xu hướng sống xanh của giới trẻ, và kết hợp hiệu quả với influencer marketing.
2. Vinamilk – Chiến dịch “Vùng xanh hy vọng”
   • Năm 2022, Vinamilk ra mắt chiến dịch “Vùng xanh hy vọng,” kết hợp trồng cây xanh và quảng bá sản phẩm sữa thực vật từ đậu nành, hạnh nhân. Họ cam kết trung hòa carbon và giảm thiểu bao bì nhựa trong sản xuất.
   • Chiến dịch thu hút sự chú ý của giới trẻ qua các hoạt động tương tác trên mạng xã hội và sự kiện thực tế. Dòng sản phẩm sữa thực vật tăng trưởng doanh số hơn 30% trong năm 2023, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM.
   • Thành công đến từ việc kết nối giá trị môi trường (trồng cây, giảm carbon) với sản phẩm phù hợp xu hướng ăn uống lành mạnh của giới trẻ. Tuy nhiên, quy mô chiến dịch còn hạn chế so với tiềm năng thị trường.
3. Highlands Coffee – “Say No to Plastic Straws”
   • Năm 2019, Highlands Coffee triển khai thay thế ống hút nhựa bằng ống hút giấy và khuyến khích khách mang bình nước cá nhân để giảm giá. Họ cũng tung các chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội với hashtag #NoPlasticStraws. Cho dù quyết định này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến giá thành sản phẩm nhưng Công ty vẫn quyết định triển khai.
   • Highlands giảm được hàng triệu ống hút nhựa mỗi năm và tăng thiện cảm từ giới trẻ đô thị – nhóm khách hàng chính. Thương hiệu củng cố hình ảnh “xanh” trong ngành F&B cạnh tranh khốc liệt.
   • Chiến dịch hiệu quả nhờ hành động thực tế (thay đổi sản phẩm) và tận dụng mạng xã hội để lan tỏa thông điệp. Tuy nhiên, việc chỉ tập trung vào ống hút chưa đủ để tạo đột phá lớn về bền vững.

Đánh giá xu hướng tiêu dùng xanh tại Việt Nam sẽ ra sao trong thời gian tới

• Tích cực:
  • Tăng nhận thức: Xu hướng đã thúc đẩy giới trẻ Việt Nam quan tâm hơn đến môi trường, từ việc nhỏ như dùng túi vải đến ủng hộ sản phẩm xanh.
  • Cơ hội cho thương hiệu: Các doanh nghiệp tận dụng xu hướng này để định vị lại thương hiệu, tăng doanh thu và xây dựng lòng trung thành.
  • Tác động xã hội: Góp phần giảm rác thải nhựa và thúc đẩy tiêu dùng bền vững, phù hợp với chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam (2021-2030).
• Hạn chế:
  • Chưa đồng đều: Xu hướng chủ yếu tập trung ở giới trẻ thành thị, trong khi vùng nông thôn còn chậm thay đổi do thiếu thông tin và cơ sở hạ tầng.
  • Hành động chưa thực chất: Một số bạn trẻ chạy theo trào lưu (như chụp ảnh với ống hút tre) mà chưa biến thành thói quen lâu dài.
  • Thách thức cho doanh nghiệp: Chi phí sản xuất sản phẩm xanh thường cao hơn, gây khó khăn cho các thương hiệu nhỏ trong việc cạnh tranh giá.
• Thử nhìn ra các nước phương Tây thì đây là xu hướng tích cực và có tiềm năng lớn, nhưng cần sự hỗ trợ từ chính phủ (chính sách khuyến khích sản xuất xanh) và giáo dục để biến nhận thức thành hành vi bền vững.

Rất nhiều thương hiệu đã thành công trên thế giới:

1. Patagonia – “Don’t Buy This Jacket” (Mỹ)
   • Năm 2011, Patagonia đăng quảng cáo trên tờ New York Times với thông điệp “Đừng mua áo khoác này,” khuyến khích khách hàng chỉ mua khi cần và sửa chữa sản phẩm cũ. Họ cam kết dùng vật liệu tái chế và trung hòa carbon.
   • Doanh thu tăng vọt từ 500 triệu USD (2011) lên hơn 1,5 tỷ USD (2025), dù kêu gọi giảm tiêu dùng. Thương hiệu trở thành biểu tượng bền vững, được giới trẻ yêu thích.
   • Chiến dịch thành công nhờ sự chân thành và khác biệt, biến nghịch lý , ngược đời bán hàng mà kêu gọi người tiêu dùng “không mua” thành động lực mua sắm từ lòng tin.
2. Lush – “Naked Packaging” (Anh)
   • Lush loại bỏ bao bì nhựa cho hơn 50% sản phẩm (dầu gội, xà phòng dạng rắn) và mở các cửa hàng “Naked Shop” từ năm 2018, nhắm đến giới trẻ quan tâm môi trường.
   • Doanh thu toàn cầu vượt 1 tỷ USD (2023), với lượng khách hàng trẻ tăng mạnh nhờ hình ảnh “zero waste.” Họ mở rộng hơn 900 cửa hàng tại 49 quốc gia.
   • Thành công nhờ sản phẩm sáng tạo và thông điệp rõ ràng, tận dụng xu hướng sống xanh của Gen Z.
3. Adidas x Parley – “Run for the Oceans” (Đức)
   • Từ 2017, Adidas hợp tác với Parley thu gom nhựa đại dương để sản xuất giày thể thao (dòng UltraBoost). Họ tổ chức sự kiện chạy bộ toàn cầu để nâng cao nhận thức.
   • Bán hơn 11 triệu đôi giày từ nhựa tái chế (tính đến 2023), doanh thu dòng sản phẩm xanh tăng 20%/năm. Chiến dịch thu hút hàng triệu người trẻ tham gia.
   • Kết hợp sản phẩm xanh với hoạt động cộng đồng là chìa khóa thành công, tạo sức ảnh hưởng lớn đến giới trẻ toàn cầu.

• Kinh doanh chạy theo lợi nhuận là đương nhiên, nhưng nếu biết không khéo sắp xếp lại chi phí thì xu hướng hướng đến môi trường của giới trẻ đã thay đổi hành vi mua hàng theo hướng bền vững và có ý thức hơn, mở ra cơ hội lớn cho các thương hiệu.

• Tại Việt Nam, Cocoon, Vinamilk, và Highlands là những ví dụ thành công, dù vẫn còn hạn chế về quy mô và tính thực chất.

• Trên thế giới, Patagonia, Lush, và Adidas cho thấy cách biến xu hướng này thành lợi thế cạnh tranh lâu dài.

• Để tận dụng tối đa, các thương hiệu cần kết hợp hành động thực tế, truyền thông sáng tạo, và cam kết dài hạn với môi trường, đây cũng được coi là "sự hy sinh" và phải rất linh hoạt trong điều hành chi phí.