Quibi từ ý tưởng "tỷ đô" đến hiện thực phũ phàng

Quibi được kỳ vọng sẽ định hình lại cách người dùng tiêu thụ nội dung số. Với sự dẫn dắt của hai nhân vật quyền lực là Jeffrey Katzenberg và Meg Whitman, Quibi huy động được 1,75 tỷ USD từ các nhà đầu tư lớn như Alibaba, Goldman Sachs, Disney, Sony và NBCUniversal. Tham vọng của Quibi là tạo ra một “Netflix cho điện thoại” với các video ngắn dưới 10 phút, chất lượng điện ảnh, được tối ưu hóa cho thiết bị di động. Tuy nhiên, chỉ sau 6 tháng hoạt động, Quibi tuyên bố đóng cửa vào tháng 12/2020, trở thành một trong những startup thất bại nhanh nhất trong lịch sử Thung lũng Silicon.

Hành trình hình thành của Quibi:

Quibi ra mắt giữa bối cảnh đại dịch COVID-19, khi cả thế giới đang chịu phong tỏa. Công ty nhắm đến việc cung cấp các video ngắn gọn, chất lượng cao, phù hợp với thói quen xem trên điện thoại khi di chuyển. Điểm nổi bật là tính năng Turnstyle, cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa chế độ xem ngang và dọc. Quibi chi hàng trăm triệu USD để sản xuất nội dung độc quyền, hợp tác với các ngôi sao như Jennifer Lopez, Idris Elba và Sophie Turner. Tuy nhiên, startup này nhanh chóng đối mặt với những thách thức lớn.

Chỉ 6 tháng sau khi ra mắt, Quibi chỉ thu hút được 500.000–700.000 người đăng ký trả phí, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 7 triệu người trong năm đầu tiên. Các vấn đề chiến lược và sai lầm trong triển khai đã khiến Quibi mất đi lợi thế cạnh tranh. Cuối cùng, công ty tuyên bố đóng cửa, trả lại khoảng 350 triệu USD cho nhà đầu tư, để lại bài học sâu sắc cho các startup về việc triển khai ý tưởng và thích nghi với thị trường.

Nguyên nhân thất bại:

1. Sai lầm trong định vị thị trường:
   • Quibi đặt cược vào thói quen xem video ngắn trên điện thoại khi di chuyển, nhưng đại dịch COVID-19 khiến người dùng ở nhà, chuyển sang các nền tảng như Netflix, YouTube và TikTok, vốn hỗ trợ nhiều thiết bị.
   • Mô hình trả phí ngay từ đầu, không có tùy chọn miễn phí, khiến Quibi khó cạnh tranh với các nền tảng như YouTube hay TikTok, vốn cung cấp nội dung miễn phí và dễ tiếp cận.
2. Hạn chế về sản phẩm:
   • Quibi không cho phép chụp màn hình hay chia sẻ nội dung, hạn chế khả năng lan truyền trên mạng xã hội – yếu tố sống còn trong ngành truyền thông số.
   • Chỉ hỗ trợ xem trên điện thoại, không có phiên bản web hoặc TV khi ra mắt, làm giảm trải nghiệm người dùng.
   • Nội dung, dù chất lượng cao, lại thiếu tính viral và không tạo được sự gắn kết với người dùng.
3. Thiếu hiểu biết về thị trường số:
   • Đội ngũ lãnh đạo, dù có kinh nghiệm ở Hollywood và công nghệ truyền thống, thiếu hiểu biết về hành vi người dùng trong môi trường số. Quan điểm “nội dung hay là đủ” của Katzenberg tỏ ra lỗi thời khi trải nghiệm người dùng và tính lan truyền trở thành yếu tố quyết định.
4. Chiến lược tài chính không hiệu quả:
   • Quibi chi hàng trăm triệu USD cho nội dung và marketing, nhưng không đạt được lượng người dùng cần thiết để duy trì mô hình kinh doanh. Việc trả trước toàn bộ chi phí sản xuất thay vì chia sẻ doanh thu khiến gánh nặng tài chính tăng cao.

Quibi là minh chứng cho việc ngay cả một startup với nguồn vốn lớn, đội ngũ lãnh đạo danh tiếng và ý tưởng sáng tạo vẫn có thể thất bại nếu không hiểu rõ thị trường, không đáp ứng nhu cầu người dùng và không thích nghi với bối cảnh thực tế.

Phân tích dưới góc nhìn chủ doanh nghiệp: Tính thực tiễn khi triển khai ý tưởng: Dưới góc nhìn của một chủ doanh nghiệp, câu chuyện Quibi là một bài học thực tiễn về việc triển khai ý tưởng kinh doanh trong lĩnh vực truyền thông số. 

1. Hiểu rõ thị trường và nhu cầu người dùng

• Quibi đặt cược vào thói quen xem video ngắn trên điện thoại khi di chuyển, nhưng không lường trước được tác động của đại dịch COVID-19, khi người dùng ở nhà và ưu tiên các nền tảng đa thiết bị như Netflix hay YouTube. Ngoài ra, mô hình trả phí không có tùy chọn miễn phí khiến Quibi khó thu hút người dùng mới, đặc biệt khi cạnh tranh với các nền tảng miễn phí như TikTok.
• Chủ doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng hành vi và nhu cầu thực tế của khách hàng mục tiêu trước khi ra mắt sản phẩm. Điều này bao gồm việc khảo sát thị trường, thử nghiệm sản phẩm với nhóm người dùng nhỏ (beta testing), và linh hoạt điều chỉnh mô hình kinh doanh dựa trên phản hồi. Trong trường hợp Quibi, việc không cung cấp tùy chọn miễn phí và hạn chế chia sẻ nội dung là những sai lầm chiến lược lớn, vì chúng đi ngược lại xu hướng lan truyền trong ngành truyền thông số.

2. Thiết kế sản phẩm lấy người dùng làm trung tâm

• Quibi tập trung vào nội dung chất lượng cao và tính năng Turnstyle, nhưng lại bỏ qua các yếu tố quan trọng với người dùng di động, như khả năng chia sẻ nội dung, hỗ trợ đa nền tảng, và xây dựng cộng đồng. Việc chỉ hỗ trợ xem trên điện thoại đã hạn chế trải nghiệm người dùng, đặc biệt khi người dùng ở nhà trong đại dịch.
• Sản phẩm phải được thiết kế dựa trên trải nghiệm người dùng (UX). Chủ doanh nghiệp cần đặt câu hỏi: “Người dùng thực sự muốn gì?” và “Làm thế nào để sản phẩm dễ sử dụng và lan tỏa?” Trong ngành truyền thông số, khả năng chia sẻ và tương tác là yếu tố sống còn. Quibi nên học hỏi từ TikTok, nơi người dùng không chỉ tiêu thụ mà còn tạo nội dung, từ đó xây dựng cộng đồng gắn kết.

3. Quản lý tài chính và ưu tiên hiệu quả

• Quibi chi hàng trăm triệu USD cho nội dung độc quyền và marketing, nhưng không đạt được lượng người dùng cần thiết để duy trì. Việc trả trước chi phí sản xuất thay vì chia sẻ doanh thu làm tăng áp lực tài chính, đặc biệt khi doanh thu từ thuê bao không như kỳ vọng.
• Chủ doanh nghiệp cần quản lý vốn một cách thận trọng, đặc biệt trong giai đoạn đầu. Thay vì chi tiêu lớn cho nội dung và marketing, Quibi có thể thử nghiệm với ngân sách nhỏ hơn, tập trung vào một số chương trình “hit” để thu hút người dùng trước khi mở rộng. Một kế hoạch tài chính chi tiết, với dự báo dòng tiền và các kịch bản rủi ro, là yếu tố then chốt để tránh thất bại nhanh chóng.

4. Lựa chọn đội ngũ lãnh đạo phù hợp

• Jeffrey Katzenberg và Meg Whitman là những lãnh đạo nổi tiếng, nhưng kinh nghiệm của họ nằm ở Hollywood và công nghệ truyền thống, không phải trong lĩnh vực truyền thông số hoặc ứng dụng di động. Quan điểm “nội dung hay là đủ” của Katzenberg không phù hợp với môi trường số, nơi trải nghiệm người dùng và tính lan truyền quan trọng hơn.
• Chủ doanh nghiệp cần xây dựng một đội ngũ lãnh đạo có chuyên môn phù hợp với lĩnh vực kinh doanh. Trong trường hợp của Quibi, việc bổ sung một CTO (Giám đốc Công nghệ) hoặc chuyên gia về nền tảng số có thể đã giúp định hướng sản phẩm tốt hơn. Ngoài ra, cần khuyến khích đội ngũ khiêm tốn học hỏi từ thị trường và sẵn sàng điều chỉnh chiến lược.

5. Linh hoạt và thích nghi với bối cảnh

• Quibi ra mắt đúng thời điểm đại dịch, khi thói quen di chuyển của người dùng gần như biến mất. Dù cố gắng xoay trục bằng cách ra mắt phiên bản TV và tìm đối tác mua lại, nhưng những nỗ lực này đến quá muộn và không đủ để cứu vãn tình hình.
• Startup cần linh hoạt thích nghi với những thay đổi bất ngờ của thị trường. Chủ doanh nghiệp nên xây dựng các kịch bản dự phòng và sẵn sàng điều chỉnh mô hình kinh doanh khi cần thiết. Trong trường hợp Quibi, việc nhanh chóng bổ sung phiên bản web/TV và cung cấp tùy chọn miễn phí có thể đã giúp giữ chân người dùng.

6. Xây dựng cộng đồng và tính lan truyền

• Quibi thiếu tính năng chia sẻ nội dung, khiến video của họ không thể lan truyền trên mạng xã hội. Trong khi đó, các nền tảng như TikTok và YouTube thành công nhờ xây dựng cộng đồng người dùng tích cực tạo và chia sẻ nội dung.
• Trong ngành truyền thông số, xây dựng cộng đồng và tận dụng tính lan truyền là yếu tố cốt lõi. Chủ doanh nghiệp cần khuyến khích tương tác người dùng, chẳng hạn thông qua tính năng chia sẻ, bình luận, hoặc thậm chí cho phép người dùng đóng góp nội dung. Một cộng đồng gắn kết không chỉ giúp giữ chân khách hàng mà còn giảm chi phí marketing.

Từ thất bại của Quibi, các startup có thể rút ra những bài học sau:

1. Nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng: Hiểu rõ nhu cầu và hành vi người dùng trước khi ra mắt sản phẩm. Thử nghiệm mô hình trên quy mô nhỏ để kiểm chứng ý tưởng.
2. Thiết kế sản phẩm lấy người dùng làm trung tâm: Đảm bảo sản phẩm dễ sử dụng, linh hoạt và đáp ứng nhu cầu thực tế. Tính năng chia sẻ và tương tác là yếu tố quan trọng trong ngành truyền thông số.
3. Quản lý tài chính hiệu quả: Phân bổ vốn hợp lý, ưu tiên thử nghiệm nhỏ trước khi đầu tư lớn, và luôn có kế hoạch dự phòng cho rủi ro tài chính.
4. Lựa chọn đội ngũ phù hợp: Tuyển dụng lãnh đạo và nhân sự có chuyên môn trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời khuyến khích học hỏi và điều chỉnh chiến lược.
5. Linh hoạt thích nghi: Chuẩn bị cho các kịch bản bất ngờ và sẵn sàng xoay trục khi thị trường thay đổi.
6. Xây dựng cộng đồng: Tạo ra một nền tảng khuyến khích tương tác và lan truyền để giữ chân người dùng và giảm chi phí marketing.

Thất bại của Quibi là lời cảnh báo cho các startup về tầm quan trọng của việc hiểu thị trường, thiết kế sản phẩm lấy người dùng làm trung tâm, và quản lý tài chính hiệu quả. Dù có đội ngũ lãnh đạo danh tiếng và nguồn vốn lớn, một startup sẽ không thể thành công nếu không linh hoạt thích nghi với bối cảnh và không xây dựng được cộng đồng người dùng trung thành.