Lợi thế cạnh tranh Việt Nam trên thế giới là gì?

Lợi thế cạnh tranh quốc gia luôn là yếu tố các quốc gia sẽ đưa vào đánh giá nếu một khi đem lên bàn cân so sánh để đầu tư hoặc quyết định khi có sự đồng đều các yếu tố khác. Vậy Việt Nam chúng ta có những lợi thế gì? tại sao thế giới lại nhìn nhận như vậy.

Thế giới nhìn nhận về hai thế mạnh quốc gia của Việt Nam

1. Sự khéo léo của đôi bàn tay người Việt

Đôi bàn tay của người Việt bao đời nay đã tạo nên những làng nghề nổi tiếng, tạo ra những sản phẩm không chỉ có ở Việt Nam mà ngày nay đã xuất khẩu toàn cầu. Từ đó xây dựng nên được thương hiệu quốc gia.

Thế giới từ lâu đã công nhận sự khéo léo của người Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi sự tỉ mỉ, tinh tế và kiên nhẫn. Điều này bắt nguồn từ truyền thống lao động thủ công lâu đời, từ việc dệt lụa, đan lát, làm gốm, đến chế tác đồ gỗ hay thêu thùa. Sự khéo léo này không chỉ là kỹ năng mà còn là một phần văn hóa, phản ánh tính cần cù, sáng tạo và khả năng thích nghi của con người Việt Nam.

Các chuyên gia quốc tế, đặc biệt trong ngành thủ công mỹ nghệ và sản xuất, thường đánh giá cao bàn tay người Việt vì khả năng thực hiện những công việc phức tạp với độ chính xác cao. Ví dụ, trong ngành dệt may và gia công, Việt Nam đã trở thành một trong những trung tâm sản xuất hàng đầu thế giới, cung cấp sản phẩm cho các thương hiệu lớn như Nike, Adidas hay Uniqlo. Sự khéo léo này còn được thể hiện qua các sản phẩm thủ công truyền thống như đồ sơn mài, tranh Đông Hồ, hay gốm Bát Tràng, vốn được UNESCO và các nhà sưu tầm quốc tế đánh giá cao.

Nhận định của McKinsey về đôi bàn tay người Việt

McKinsey, một trong những công ty tư vấn quản trị hàng đầu thế giới, từng đưa ra nhận định rằng đôi bàn tay người Việt có thể được xem là khéo léo nhất trong số các quốc gia sử dụng đũa (như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc). Dù không có báo cáo chính thức công bố trực tiếp câu nói này, nhận định trên thường được trích dẫn trong các phân tích về năng lực lao động của Việt Nam. McKinsey nhấn mạnh rằng sự khéo léo này không chỉ nằm ở kỹ thuật mà còn ở khả năng thích nghi và học hỏi nhanh chóng – yếu tố giúp Việt Nam nổi bật trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhận định này có cơ sở khi xét đến việc người Việt sử dụng đũa từ nhỏ, rèn luyện sự linh hoạt và chính xác của đôi tay. Điều này không chỉ thể hiện trong sinh hoạt hàng ngày mà còn trong sản xuất, từ lắp ráp linh kiện điện tử tinh vi cho Samsung đến việc chế tác các sản phẩm thủ công mỹ nghệ phức tạp. Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng sự khéo léo này cần được đầu tư thêm về công nghệ và đào tạo để cạnh tranh bền vững với các quốc gia khác.

2. Sản phẩm từ khí hậu nhiệt đới là của trời ban

Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới gió mùa, sở hữu nguồn tài nguyên nông nghiệp phong phú, từ lúa gạo, cà phê, hồ tiêu, đến trái cây như thanh long, vải thiều... Thế giới nhìn nhận Việt Nam như một "vựa lúa" của khu vực Đông Nam Á và là một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu. Đặc biệt, các sản phẩm nhiệt đới của Việt Nam được yêu thích nhờ hương vị tự nhiên, chất lượng cao và giá trị dinh dưỡng.

Ví dụ, Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới (sau Brazil), với cà phê robusta được đánh giá cao về độ đậm đà. Hồ tiêu Việt Nam cũng chiếm hơn 40% thị trường toàn cầu, được các đầu bếp và nhà sản xuất gia vị quốc tế ưa chuộng vì mùi thơm và vị cay đặc trưng. Những sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ nông nghiệp thế giới.

Các sản phẩm tận dụng hai lợi thế cạnh tranh trên và thành công trên thế giới

Hai thế mạnh này đã được kết hợp trong nhiều sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam ra thế giới. Dưới đây là một số ví dụ tiêu biểu:

1. Cà phê Trung Nguyên
   • Trung Nguyên đã đưa cà phê Việt Nam vươn xa, hiện diện tại hơn 60 quốc gia, từ Mỹ, châu Âu đến Nhật Bản. Sản phẩm "G7" của Trung Nguyên thậm chí đánh bại Starbucks trong một cuộc thử nghiệm mù tại Mỹ, hay Nestcafe tại Dinh thống nhất Việt Nam, khẳng định chất lượng vượt trội từ vùng đất nhiệt đới Tây Nguyên.
   • Tận dụng lợi thế: Đất bazan màu mỡ và khí hậu nhiệt đới lý tưởng tạo ra hạt cà phê robusta chất lượng cao, kết hợp với bàn tay khéo léo nuôi trồng của người nông dân trong việc thu hoạch, rang xay thủ công.
2. Thủ công mỹ nghệ từ làng nghề
   • Các sản phẩm như đồ sơn mài Phú Vinh, gốm Bát Tràng hay đồ đan lát từ tre, mây được xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu và Nhật Bản, thường xuyên xuất hiện trong các hội chợ quốc tế.
   • Tận dụng lợi thế: Nguyên liệu tự nhiên từ khí hậu nhiệt đới (tre, mây, gỗ) kết hợp với kỹ thuật thủ công tinh xảo của nghệ nhân Việt Nam.
3. Hạt điều Bình Phước
   • Việt Nam là nước xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới trong hơn 15 năm liên tiếp, chiếm khoảng 50% thị phần toàn cầu. Hạt điều Việt Nam được các thị trường khó tính như Mỹ, EU đón nhận.
   • Tận dụng lợi thế: Khí hậu nhiệt đới phù hợp cho cây điều phát triển, cùng với kỹ năng bóc tách và chế biến thủ công tỉ mỉ của người lao động.

Câu chuyện truyền cảm hứng: Vinamit và hành trình chinh phục thế giới

Vinamit là một ví dụ điển hình về việc tận dụng hai thế mạnh của Việt Nam để thành công trên thị trường quốc tế. Người sáng lập, ông Nguyễn Lâm Viên, khởi đầu từ một xưởng nhỏ tại Bình Dương vào năm 1988, với ý tưởng biến trái cây nhiệt đới Việt Nam thành sản phẩm sấy khô cao cấp.

• Khởi đầu gian khó: Ban đầu, ông Viên đối mặt với khó khăn khi trái cây tươi dễ hỏng, khó bảo quản và vận chuyển. Ông quyết định áp dụng công nghệ sấy chân không để giữ nguyên hương vị tự nhiên của mít, xoài, chuối – những loại quả đặc trưng của vùng nhiệt đới.
• Sự khéo léo và sáng tạo: Đội ngũ của Vinamit, với bàn tay khéo léo, đã tinh chỉnh quy trình để tạo ra sản phẩm vừa ngon, vừa đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Họ không chỉ sấy trái cây mà còn đảm bảo từng lát mít, từng miếng xoài đều giữ được độ giòn và màu sắc đẹp mắt.
• Chinh phục thế giới: Từ một thương hiệu nội địa, Vinamit đã xuất khẩu sang hơn 40 quốc gia, bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Sản phẩm mít sấy của Vinamit trở thành món ăn vặt được yêu thích tại các siêu thị lớn như Costco, nhờ vào chất lượng vượt trội và câu chuyện về nguồn gốc tự nhiên từ Việt Nam.
• Thông điệp truyền cảm hứng: Ông Viên từng chia sẻ: “Tôi muốn thế giới biết rằng bàn tay người Việt không chỉ khéo mà còn biết biến những điều bình dị thành giá trị lớn.” Từ một ý tưởng đơn giản, Vinamit đã chứng minh rằng sự kết hợp giữa tài nguyên nhiệt đới và đôi tay khéo léo có thể tạo nên kỳ tích.

Thế giới nhìn nhận sự khéo léo của người Việt và sản phẩm nhiệt đới như những thế mạnh độc đáo, giúp Việt Nam ghi dấu ấn trong nhiều lĩnh vực. Nhận định của McKinsey, dù mang tính khích lệ, cũng là lời nhắc nhở rằng Việt Nam cần đầu tư hơn nữa để biến tiềm năng thành lợi thế cạnh tranh bền vững.
Những câu chuyện như Vinamit, Trung Nguyên hay hạt điều Bình Phước không chỉ là niềm tự hào mà còn là nguồn cảm hứng để thế hệ trẻ tiếp tục phát huy hai “báu vật” này, đưa thương hiệu Việt vươn xa hơn trên bản đồ toàn cầu.