Sản phẩm nào phù hợp cho lối sống healthy, healthy Style

Xu hướng sống lành mạnh (healthy lifestyle) bắt đầu hình thành rõ nét từ cuối thế kỷ 20, đặc biệt từ những năm 1970-1980, và được thúc đẩy mạnh mẽ vào đầu thế kỷ 21 nhờ sự phát triển của khoa học dinh dưỡng, nhận thức về sức khỏe và ảnh hưởng của truyền thông. 

1. Thời điểm và nơi khởi xướng

• Xu hướng "healthy" bắt đầu nổi lên từ thập niên 1970 ở các nước phương Tây, khi các nghiên cứu khoa học về dinh dưỡng và bệnh mãn tính (tim mạch, béo phì, tiểu đường) được công bố rộng rãi. Đến những năm 2000, nhờ internet và mạng xã hội, xu hướng này lan tỏa toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam.
• Hoa Kỳ là quốc gia tiên phong, với sự phát triển của các phong trào ăn uống lành mạnh như thực dưỡng (macrobiotics), ăn chay (veganism), và ăn sạch (clean eating). Sau đó Nhật Bản cũng đóng vai trò quan trọng với chế độ thực dưỡng và các sản phẩm tự nhiên. Các nước châu Âu như Đức và Úc sau đó góp phần với thực phẩm hữu cơ (organic) và bổ sung dinh dưỡng.
• Vậy các tổ chức theo xu hướng này ra sao

1. American Heart Association (AHA)

• AHA, thành lập năm 1924, là tổ chức phi lợi nhuận tại Mỹ, tập trung vào sức khỏe tim mạch thông qua chương trình “Healthy for Good”, khuyến khích ăn uống lành mạnh, vận động và quản lý stress.
• AHA không công bố số lượng thành viên cá nhân cụ thể, nhưng có hàng triệu người tham gia các chương trình cộng đồng, sự kiện chạy bộ và quyên góp. AHA hợp tác với hàng nghìn tổ chức y tế và cộng đồng.
• AHA cung cấp công thức nấu ăn lành mạnh, hướng dẫn “Life’s Essential 8” để cải thiện sức khỏe tim mạch, và tổ chức các chiến dịch nâng cao nhận thức về bệnh tim.

2. Health & Fitness Association (HFA)

• HFA (trước đây là IHRSA) là tổ chức thương mại toàn cầu, thành lập từ những năm 1980, đại diện cho các câu lạc bộ thể dục và ngành công nghiệp fitness.
• Theo báo cáo năm 2024, ngành công nghiệp fitness toàn cầu có hơn 184 triệu thành viên tại các câu lạc bộ thể dục (2019). Riêng tại Mỹ, 77 triệu người (25% dân số từ 6 tuổi trở lên) là thành viên của các phòng gym hoặc cơ sở fitness vào năm 2024. HFA đại diện cho hàng nghìn phòng gym và hàng triệu thành viên gián tiếp thông qua các đối tác.
• HFA thúc đẩy hoạt động thể chất thông qua các chiến dịch như “Get Active for All” và hợp tác với WHO. Họ cũng cung cấp dữ liệu về xu hướng fitness như HIIT, yoga, và thiết bị tập luyện.

3. Association for Size Diversity and Health (ASDAH)

• Thành lập năm 2003, ASDAH là tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy nguyên tắc “Health at Every Size” (HAES), tập trung vào sức khỏe toàn diện, chống phân biệt đối xử dựa trên kích cỡ cơ thể và phản đối việc sử dụng BMI làm thước đo sức khỏe.
• ASDAH có hàng nghìn thành viên trả phí trên toàn cầu, bao gồm các chuyên gia y tế, chuyên gia dinh dưỡng và cá nhân ủng hộ HAES. Số lượng chính xác không được công bố, nhưng tổ chức có mạng lưới rộng khắp các nước.
• ASDAH cung cấp danh bạ chuyên gia HAES, tổ chức các chiến dịch như “Abolish the BMI Coalition” và giáo dục về chấp nhận cơ thể.

4. National Eating Disorders Association (NEDA)

• NEDA, thành lập năm 2001, là tổ chức phi lợi nhuận tại Mỹ, tập trung vào phòng ngừa rối loạn ăn uống, thúc đẩy chấp nhận cơ thể và lối sống lành mạnh.
• NEDA không công bố số thành viên cụ thể, nhưng có hàng triệu người tham gia các sự kiện như “Body Acceptance Week” và sử dụng các công cụ sàng lọc rối loạn ăn uống trực tuyến.
• NEDA cung cấp tài liệu giáo dục, công cụ sàng lọc miễn phí và ủng hộ cách tiếp cận HAES, khuyến khích lối sống lành mạnh không tập trung vào giảm cân.

5. National Association to Advance Fat Acceptance (NAAFA)

• Thành lập từ những năm 1970, NAAFA là tổ chức công lý xã hội tại Mỹ, thúc đẩy chấp nhận mọi kích cỡ cơ thể và chống phân biệt đối xử dựa trên cân nặng.
• NAAFA có hàng nghìn thành viên thuộc nhiều thế hệ, chia thành các chi nhánh trên toàn nước Mỹ. Số lượng cụ thể không được công bố.
• Vai trò: NAAFA tổ chức các chiến dịch như “Campaign for Size Freedom” và các buổi gặp gỡ trực tuyến, cung cấp thông tin qua blog và Instagram (@naafaofficial).

6. 4-H Healthy Living Programs

• 4-H là tổ chức phi lợi nhuận tại Mỹ, thành lập từ đầu thế kỷ 20, với các chương trình “Healthy Living” tập trung vào thanh thiếu niên, khuyến khích dinh dưỡng, hoạt động thể chất và sức khỏe tinh thần.
• 4-H có hơn 6 triệu thanh thiếu niên tham gia các chương trình trên toàn cầu, với một phần lớn tham gia các sáng kiến “Healthy Living” như “Health Rocks!” và “Youth Advocates for Community Health”.
• 4-H đào tạo thanh niên trở thành “Teens as Teachers” để giáo dục cộng đồng về dinh dưỡng, phòng ngừa lạm dụng chất kích thích và xây dựng thói quen lành mạnh.

2. Phương pháp sống healthy ra sao.

• Chế độ ăn uống lành mạnh:
  • Eat Clean: Ưu tiên thực phẩm tươi, nguyên bản, ít chế biến, tránh đường tinh luyện và chất béo trans.
  • Low Carb/Keto: Giảm tinh bột và đường, tăng chất béo lành mạnh và protein.
  • Ăn chay/Thực dưỡng: Tăng cường thực phẩm thực vật, hạn chế hoặc loại bỏ sản phẩm động vật.
  • Detox: Sử dụng nước ép, sinh tố (smoothie) hoặc thực phẩm thải độc.
• Phương pháp chế biến: Hấp, nướng không dầu, luộc thay vì chiên rán để giữ dinh dưỡng và giảm chất béo.
• Lối sống cân bằng: Kết hợp tập thể dục (gym, yoga), ngủ đủ giấc, giảm stress, và sử dụng sản phẩm thân thiện môi trường.
• Tiêu dùng bền vững: Lựa chọn thực phẩm hữu cơ, bao bì tái chế, và sản phẩm địa phương để giảm tác động môi trường.

3. Đánh giá các nhóm sản phẩm phù hợp

• Thực phẩm:
  • Ngũ cốc nguyên cám (yến mạch, quinoa, gạo lứt).
  • Các loại hạt (hạnh nhân, chia, mắc ca).
  • Sữa hạt (sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, sữa yến mạch).
  • Rau củ quả hữu cơ, hoa quả sấy khô.
  • Bánh quy, bánh ngọt low-carb hoặc không đường.
• Đồ uống:
  • Nước ép trái cây, sinh tố detox, nước cần tây.
  • Sữa đậu nành bổ sung canxi, trà thảo mộc.
  • Đồ uống không đường hoặc ít đường (Coke Zero, nước khoáng).
• Thực phẩm chức năng:
  • Vitamin tổng hợp, dầu cá, collagen.
  • Bột protein thực vật, thực phẩm bổ sung cho người tập gym.
• Sản phẩm hỗ trợ:
  • Thiết bị nấu ăn như nồi chiên không dầu, máy xay sinh tố.
  • Hộp đựng thực phẩm thân thiện môi trường.

4. Công ty nhỏ tiên phong và thành công trên thế giới

Một số công ty nhỏ đã đi đầu trong xu hướng healthy và đạt được thành công toàn cầu:

• Oatly (Thụy Điển):
  • Thành lập: 1990.
  • Sản phẩm: Sữa yến mạch, một lựa chọn thay thế sữa bò thân thiện môi trường và phù hợp với lối sống ăn chay.
  • Thành công: Oatly đã mở rộng ra hơn 20 quốc gia, hợp tác với Starbucks và trở thành biểu tượng của thực phẩm bền vững.
• Beyond Meat (Hoa Kỳ):
  • Thành lập: 2009.
  • Sản phẩm: Thịt thực vật (plant-based meat) thay thế thịt động vật, phù hợp với người ăn chay và quan tâm sức khỏe.
  • Thành công: Được phân phối tại các chuỗi lớn như McDonald’s, Beyond Meat niêm yết trên sàn chứng khoán và đạt giá trị hàng tỷ USD.
• Chobani (Hoa Kỳ):
  • Thành lập: 2005.
  • Sản phẩm: Sữa chua Hy Lạp ít đường, giàu protein, và các sản phẩm sữa chua không sữa (non-dairy).
  • Thành công: Từ một công ty nhỏ, Chobani trở thành thương hiệu sữa chua hàng đầu tại Mỹ, chiếm hơn 20% thị phần sữa chua.
• HealthWich (Việt Nam):
  • Thành lập: Gần đây, thuộc nhóm công ty khởi nghiệp F&B.
  • Sản phẩm: Bánh mì sandwich healthy, salad với nguyên liệu tươi và sốt nhà làm.
  • Thành công: Được yêu thích tại Việt Nam nhờ thực đơn sáng tạo, phù hợp với người trẻ theo đuổi lối sống lành mạnh.

5. Tình hình xu hướng healthy tại Việt Nam

• Xu hướng healthy tại Việt Nam bùng nổ từ khoảng năm 2017, nhờ ảnh hưởng của mạng xã hội và các KOLs như Hana Giang Anh (lăng xê eat clean). Theo Nielsen, thị trường thực phẩm lành mạnh đạt 1,2 tỷ USD vào 2022 và dự kiến tăng 15%/năm đến 2027.
• Các công ty nhỏ như Mocci (bánh bao nguyên cám, thực phẩm chế biến sẵn cho người tập gym) và Long Wang (chuỗi lẩu hấp thủy nhiệt) đã thành công nhờ đón đầu xu hướng.

Xu hướng healthy bắt nguồn từ Hoa Kỳ và Nhật Bản từ cuối thế kỷ 20, lan tỏa mạnh mẽ nhờ mạng xã hội và nhận thức về sức khỏe. Các phương pháp tập trung vào ăn uống khoa học, chế biến đơn giản, và lối sống bền vững. Sản phẩm nổi bật bao gồm thực phẩm hữu cơ, sữa hạt, và đồ uống detox.
Các công ty nhỏ như Oatly, Beyond Meat, Chobani, và HealthWich là những ví dụ thành công, truyền cảm hứng cho các doanh nghiệp địa phương tại Việt Nam và thế giới.